کلاه ناپلئون، انگشتر سلطنتی و مهر واترلو؛ ستاره‌های حراج ساتبیز+ تصاویر

به گزارش پارسینه و به نقل از forbes، هیچ مجموعه‌داری، و شاید هیچ طرفداری، بزرگ‌تر از پیر-ژان شالانسون برای ناپلئون بناپارت وجود ندارد. او بی‌تردید پرکارترین گردآورنده‌ی آثار مربوط به ناپلئون است؛ گفته می‌شود مجموعه‌ی او شامل بیش از ۱۰۰۰ قطعه است. این مجموعه که طی چهار دهه گردآوری شده، آن‌قدر گسترده شده که بنا بر گزارش‌ها، شالانسون دیگر توان مالی نگهداری کامل آن را ندارد.

به همین دلیل، بیش از ۱۰۰ قطعه از آثار ارزشمند ناپلئونی او قرار است در تاریخ ۲۴ ژوئن در حراجی ساتبیز پاریس به فروش گذاشته شود. این مجموعه شامل مبلمان سلطنتی، ظروف نقره، چینی، مجسمه، نقاشی‌های استادان قدیم، نسخه‌های خطی و طراحی‌هاست؛ آثاری که تصویری جامع از زندگی ناپلئون ارائه می‌دهند: از دوران کودکی، فعالیت‌های نظامی، تاج‌گذاری در کلیسای نوتردام، زندگی خانوادگی، تا سقوط امپراتوری و تبعید به جزیره‌ی سنت هلن.

اگرچه فهرست کامل حراج هنوز منتشر نشده، طبق اطلاعات اولیه‌ی ساتبیز، شاخص‌ترین اثر این حراج، کلاه دوگوش معروف ناپلئون است؛ نمادی شناخته‌شده از فرماندهی او در دوران جنگ. افسران معمولاً این کلاه‌ها را از جلو به عقب می‌پوشیدند، اما ناپلئون آن را به‌گونه‌ای می‌پوشید که بال‌های کلاه موازی شانه‌هایش قرار می‌گرفت. ارزش تخمینی این اثر بین ۵۰۰ تا ۸۰۰ هزار یورو (حدود ۵۷۱ تا ۹۱۳ هزار دلار) برآورد شده است.

یکی دیگر از آثار مهم، انگشتر طلا و الماس ساخته‌ی جواهرساز رسمی ناپلئون، مارک-اتین نیتو است که در سال ۱۸۱۱ به‌عنوان هدیه‌ی سلطنتی از سوی ناپلئون اهدا شده. ارزش تخمینی این انگشتر بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار یورو (حدود ۲۲۸ تا ۳۴۲ هزار دلار) اعلام شده است.

در گفت‌وگویی ایمیلی، شالانسون با صراحت و اختصار به پرسش‌هایی درباره‌ی ارتباط شخصی‌اش با ناپلئون، انگیزه‌اش برای گردآوری این مجموعه، روند انتخاب آثار، و اهمیت تاریخی، فرهنگی و عمومی مجموعه‌اش پاسخ داده است.

گفت‌وگو با پیر-ژان شالانسون

آنتونی دمارکو: چه چیزی در ابتدا باعث شد به ناپلئون بناپارت علاقه‌مند شوی؟

شالانسون: از کودکی، سرنوشت خارق‌العاده‌ی ناپلئون من را مجذوب کرد. او نماد پیشرفت از طریق شایستگی، نبوغ نظامی و سیاسی، و اراده‌ی آهنین است. شخصیتی اسطوره‌ای، هم انسانی و هم فراانسانی؛ یک خودساخته‌ی واقعی.

AD: اولین اثر ناپلئونی که جمع‌آوری کردی را به یاد داری؟ چه چیزی تو را جذب آن کرد؟

PJC: بله، کاملاً. یک نامه از ناپلئون بود که در دوران مدرسه‌ی نظامی نوشته شده بود. در واقع، این اولین نامه‌ی شناخته‌شده‌ای است که به‌دست خودش نوشته شده. خرید این نامه باعث شد بفهمم آثار تاریخی روح دارند.

AD: رابطه‌ات با میراث ناپلئون در طول زمان چطور تغییر کرده؟

PJC: با گسترش مجموعه‌ام، این رابطه عمیق‌تر شده. هرچه آثار بیشتری جمع کردم، بیشتر توانستم شخصیت پشت نماد را بشناسم. ناپلئون فقط یک فاتح نبود؛ او یک اصلاح‌گر و سازنده‌ی بزرگ بود. مجموعه‌ی من آینه‌ای از شخصیت چندوجهی و خارق‌العاده‌ی اوست.

AD: درباره‌ی روند ساخت چنین مجموعه‌ی مهمی بگو. بیشتر حاصل اشتیاق بود، برنامه‌ریزی یا اتفاق؟

PJC: اشتیاق نیروی محرکه‌ی اصلی است، اما این کار نیاز به نظم، کنجکاوی زیاد، شبکه‌سازی و گاهی، بله، کمی شانس دارد. این یک تلاش مادام‌العمر است که با وسواس تقریباً مقدس دنبال می‌شود.

AD: کدام قطعه در مجموعه‌ی ساتبیز برایت بیشترین ارزش شخصی را دارد — و چرا؟

PJC: انتخاب فقط یک قطعه واقعاً دشوار است. اما مهر طلای ناپلئون همیشه برایم جایگاه ویژه‌ای داشته — همان مهر معروفی که پس از نبرد واترلو از کالسکه‌اش دزدیده شد. پیدا کردن چنین شیء منحصربه‌فردی، که ناپلئون آن را بسیار عزیز می‌داشت، تجربه‌ای خارق‌العاده بود. این مهر تنها ابزاری بود که برای تأیید مهم‌ترین اسناد امپراتوری از آن استفاده می‌کرد.

وصیت‌نامه‌اش هم برایم بسیار تأثیرگذار است — شاید یکی از مهم‌ترین دست‌نوشته‌های تاریخ فرانسه باشد. سندی از مردی که با سرنوشت خود روبه‌رو شده بود.

AD: آیا قطعاتی بوده‌اند که تهیه‌شان دشوار بوده یا داستان جالبی پشت خریدشان باشد؟

PJC: بله، بسیارند. در واقع، هر خرید جدید برای من یک ماجراجویی است. هر قطعه داستان خودش را دارد، و هر بار سفری تازه آغاز می‌شود.

AD: چطور اصالت تاریخی و ارزش فرهنگی این آثار را بررسی می‌کنی؟

PJC: با همکاری نزدیک با کارشناسان برجسته، و با بررسی دقیق آرشیوها، نامه‌ها و سوابق مالکیت. این فرآیند تقریباً شبیه باستان‌شناسی است — جایی برای اشتباه وجود ندارد.