آلودگی هوا، دشمن پنهان ورزش و سلامتی

یک تیم بین‌المللی از پژوهشگران، ازجمله محققان کالج دانشگاهی لندن (UCL)، داده‌های سلامت بیش از ۱.۵ میلیون بزرگسال را در کشورهای مختلف، از بریتانیا گرفته تا تایوان، چین، دانمارک و آمریکا، طی بیش از یک دهه بررسی کردند. تمرکز این بررسی روی ذرات معلق بسیار ریز PM2.5 بود؛ ذراتی کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون که می‌توانند وارد ریه و جریان خون شوند و التهاب و آسیب‌های جدی ایجاد کنند.

طبق یافته‌ها، افرادی که هفته‌ای دست‌کم دو ساعت و نیم فعالیت بدنی متوسط تا شدید مانند دویدن یا ورزش‌های هوازی انجام می‌دادند، حدود ۳۰ درصد کمتر از افراد کم‌تحرک در طول دوره مطالعه جان خود را از دست دادند. اما در مناطقی که میانگین سالانه PM2.5 بالاتر از ۲۵ میکروگرم بر متر مکعب بود، این محافظت به تنها ۱۲ تا ۱۵ درصد کاهش یافت.

در مناطقی با آلودگی شدیدتر یعنی PM2.5 بالاتر از ۳۵ میکروگرم بر متر مکعب که ۳۶ درصد جمعیت جهان در آن زندگی می‌کنند، فواید ورزش حتی کمتر هم دیده شد، به‌خصوص در کاهش خطر مرگ ناشی از سرطان.

پروفسور «پو-ون کو»، پژوهشگر اصلی، می‌گوید: «نتایج ما تأکید می‌کند که ورزش حتی در محیط‌های آلوده هم مفید است، اما بهبود کیفیت هوا می‌تواند این فواید را به‌طور چشمگیری افزایش دهد.»

پروفسور «اندرو استپتو»، یکی از نویسندگان، اضافه می‌کند: «هوای آلوده می‌تواند بخشی از مزایای ورزش را مختل کند؛ هرچند این فواید را کاملاً از بین نمی‌برد. این یافته‌ها بار دیگر نشان می‌دهد که ذرات ریز معلق تا چه اندازه برای سلامت ما خطرناک‌اند.»

داده‌های به‌کاررفته در این مطالعه از هفت پژوهش بزرگ گردآوری شده بود از جمله سه مجموعه داده‌ی منتشرنشده و محققان عوامل مختلفی مانند درآمد، سطح تحصیلات، مصرف دخانیات و بیماری‌های زمینه‌ای را در تحلیل‌ها لحاظ کردند.

به گفته پژوهشگران، بیشتر داده‌ها متعلق به کشورهای با درآمد بالا بوده است؛ بنابراین در مناطق کم‌درآمد که آلودگی هوا اغلب از ۵۰ میکروگرم بر متر مکعب هم فراتر می‌رود، اثرات منفی آلودگی شاید شدیدتر باشد. نبود اطلاعات کافی درباره کیفیت هوای داخل خانه و رژیم غذایی شرکت‌کنندگان نیز از محدودیت‌های مطالعه به‌شمار می‌رود.

پروفسور «پائولا زانینوتو» تأکید می‌کند: «هدف ما منصرف کردن مردم از ورزش نیست. اما بررسی شاخص آلودگی، انتخاب مسیرهای کم‌ترافیک‌تر و کاهش شدت تمرین در روزهای آلوده می‌تواند کمک کند تا بیشترین فایده را از فعالیت بدنی ببرید.»

این مطالعه یادآوری می‌کند که آلودگی هوا یکی از مهم‌ترین تهدیدهای سلامت در جهان است. فعال‌بودن برای سلامت ضروری است، اما کافی نیست؛ اگر هوای اطرافمان آلوده باشد، بخشی از تلاش ما بی‌اثر می‌شود. هوای پاک و ورزش در کنار هم معنا دارند و مبارزه با آلودگی هوا فقط یک وظیفه زیست‌محیطی نیست، بلکه یک ضرورت سلامتی است.