.svg)
دلیل درد لثه و فک پایین چیست؟
علت درد لثه و فک پایین معمولا به وجود التهاب، فشار یا آسیب در قسمتی از بافت‌های اطراف دندان و فک مربوط است.
به گزارش پارسینه ، گاهی درد لثه یا فک پایین به قدری آزاردهنده است که انجام ساده‌ترین کارهای روزمره مانند غذا خوردن یا صحبت کردن را برای فرد دشوار می‌سازد. این ناراحتی ممکن است به‌طور ناگهانی بروز کند یا به‌تدریج شدت بگیرد، اما در هر صورت نباید آن را نادیده گرفت.
علت درد لثه و فک پایین گاهی به سادگی فشار ناشی از دندان‌قروچه یا ارتودنسی است اما گاهی ریشه در مشکلات جدی‌تر مانند التهاب لثه یا حتی اختلالات مفصل فک دارد. در هر صورت شناخت منبع اصلی این درد کمک می‌کند تا برای درمان مناسب و پیشگیری از آسیب‌های بیشتر اقدام کرد. در ادامه، به سراغ مهم‌ترین دلایلی می‌رویم که ممکن است باعث ایجاد درد در لثه و فک پایین شوند.
دلیل درد لثه و فک پایین چیست؟
علت درد لثه و فک پایین معمولا به وجود التهاب، فشار یا آسیب در قسمتی از بافت‌های اطراف دندان و فک مربوط است. این درد می‌تواند از ناحیه لثه، استخوان فک، مفصل گیجگاهی یا حتی عضلات صورت نشأت بگیرد.
شدت و نوع درد نیز بسته به علت آن متفاوت خواهد بود. گاهی تیرکشنده و گاهی مبهم یا ضربان‌دار است. بررسی دقیق محل و ویژگی درد توسط دندانپزشک می‌تواند مسیر تشخیص و درمان را مشخص کند.
1. بریس ارتودنسی
درد لثه و فک پایین در روزهای ابتدایی شروع درمان ارتودنسی کاملا طبیعی است. زیرا فشار سیم‌ها و براکت‌ها باعث جابجایی دندان‌ها و تحریک بافت اطراف آن‌ها می‌شود. این درد به‌صورت احساس سنگینی یا کشیدگی در فک پایین و حساسیت لثه هنگام غذا خوردن بروز می‌کند.
در اغلب موارد، این وضعیت طی چند روز تا یک هفته کاهش می‌یابد. برای کنترل درد می‌توان از کمپرس سرد، مصرف غذاهای نرم و مسواک مخصوص ارتودنسی استفاده کرد. در صورتی که درد شدید یا زخم‌های مداوم در لثه ایجاد شود، مراجعه به متخصص ارتودنسی ضروری است تا تنظیم فشار براکت‌ها انجام گیرد.
برای درمان درد فک پایین و لثه در ارتودنسی چکار کنیم؟
یکی از روش‌های موثر برای کاهش درد فک پایین در دوران ارتودنسی، استفاده از ارتودنسی نامرئی است. در این روش از پلاک‌های شفاف و بدون سیم فلزی استفاده می‌شود که فشار یکنواخت‌تری بر دندان‌ها وارد کرده و احتمال زخم شدن لثه را به حداقل می‌رسانند.
ارتودنسی نامرئی علاوه بر ظاهر زیبا بیشتر، قابلیت خارج شدن در زمان غذا خوردن و مسواک زدن را نیز دارد. بنابراین، التهاب لثه و درد فک در این نوع درمان بسیار کمتر از بریس‌های فلزی است و بیمار احساس راحتی بیشتری در طول دوره درمان خواهد داشت.
2. درد گرفتن فک پایین و لثه به دلیل عفونت لثه
عفونت یا التهاب لثه یکی از شایع‌ترین دلایل احساس درد در ناحیه لثه و فک پایین است. در این حالت، بافت لثه قرمز، متورم و گاهی همراه با خونریزی می‌شود. درد معمولا در اطراف دندان‌های عقبی یا نزدیک محل التهاب احساس می‌شود و ممکن است هنگام جویدن یا فشار دادن فک تشدید گردد. بوی بد دهان و طعم ناخوشایند نیز از نشانه‌های عفونت لثه هستند.
درمان درد لثه و فک پایین ناشی از عفونت شامل جرم‌گیری حرفه‌ای، استفاده از دهان‌شویه آنتی‌باکتریال و در صورت نیاز مصرف آنتی‌بیوتیک است. مراجعه به دندانپزشک برای کنترل عفونت در مراحل اولیه، از پیشرفت بیماری، آسیب به استخوان فک و بازگشت علت درد لثه و فک پایین جلوگیری می‌کند.
3. گرفتگی مفصل گیجگاهی (TMJ)
گرفتگی یا التهاب مفصل گیجگاهی-فکی (TMJ) نیز می‌تواند علت درد لثه و فک پایین، اطراف گوش و حتی سر شود. این درد معمولا به‌صورت تیرکشنده یا همراه با صدا دادن فک هنگام باز و بسته کردن دهان احساس می‌شود.
دلیل آن ممکن است فشار عصبی، دندان‌قروچه یا قرار گرفتن فک در وضعیت نامناسب باشد. در موارد خفیف، استراحت دادن به فک، پرهیز از جویدن غذاهای سفت و استفاده از کمپرس گرم کمک‌کننده است. در صورت تداوم درد، دندانپزشک ممکن است تمرینات فیزیوتراپی فک یا استفاده از محافظ دهانی را برای کاهش فشار مفصل تجویز کند.
4. آرتروز فک
آرتروز فک بیشتر در افراد میانسال یا کسانی که سال‌ها از مفصل فکی خود به‌شدت کار کشیده‌اند دیده می‌شود. در این حالت، غضروف بین استخوان‌ها تحلیل رفته و حرکت فک با درد، خشکی یا صدای کلیک همراه است.
این درد بیشتر در ناحیه جلوی گوش و فک پایین احساس می‌شود و هنگام جویدن یا حرف زدن شدت می‌گیرد. درمان آرتروز فک بر کاهش التهاب و تقویت عضلات تمرکز دارد و شامل داروهای ضدالتهاب، فیزیوتراپی و در موارد خاص تزریق داخل مفصل است. اصلاح عادات غلط مانند باز کردن بیش از حد دهان نیز در کنترل درد موثر است.
5. آبسه دندان و درد لثه و فک پایین
آبسه دندان یکی از دردناک‌ترین علل درد فک پایین و لثه است. در این وضعیت، عفونت در ریشه دندان یا بافت اطراف آن تجمع پیدا کرده و باعث تورم، ضربان شدید و گاهی تب می‌شود. درد معمولا موضعی است اما می‌تواند به فک، گوش یا گردن نیز سرایت کند.
لمس ناحیه عفونی یا جویدن در آن سمت باعث تشدید درد می‌شود. درمان این مسئله شامل تخلیه آبسه، درمان ریشه دندان (عصب‌کشی) و مصرف آنتی‌بیوتیک تحت نظر دندانپزشک است. مراجعه فوری به دندانپزشک، علاوه بر جلوگیری از گسترش عفونت، به رفع ریشه‌ای علت درد لثه و فک پایین نیز کمک می‌کند.
برای درمان درد لثه و فک پایین به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
انتخاب پزشک مناسب نقش مهمی در تشخیص علت درد لثه و فک پایین و انتخاب درمان موثر آن دارد.
اگر این درد در دوران درمان ارتودنسی یا همراه با علائمی مانند گرفتگی مفصل و قفل شدن فک، صدای کلیک هنگام باز کردن دهان یا فشار در ناحیه گیجگاه باشد، بهتر است به دکتر متخصص ارتودنسی مراجعه کنید. دکتر خدیوی، با 25 سال تجربه ارتودنسی، به باسابقه‌ترین متخصص ارتودنسی تهران برای اصلاح ناهنجاری‌های فک و نامرتبی دندان‌ها مشهور است.
در صورتی که منبع درد، عفونت لثه یا دندان باشد، مراجعه به دندانپزشک عمومی برای پاک‌سازی و کنترل عفونت ضروری است تا از آسیب بیشتر به استخوان فک جلوگیری شود.
درمان‌های خانگی برای درد لثه
- کمپرس سرد: قرار دادن کمپرس سرد یا یخ پیچیده در پارچه روی گونه به مدت چند دقیقه التهاب و تورم لثه را کاهش و درد فک پایین را تسکین می‌دهد.
- ماساژ آرام صورت و فک: ماساژ دادن عضلات فک و اطراف دهان با حرکات دایره‌ای ملایم، موجب بهبود جریان خون در این ناحیه شده و گرفتگی یا اسپاسم عضلات فک و صورت را کاهش پیدا می‌کند.
- ماساژ با روغن‌های دارویی: روغن‌های دارویی مثل روغن میخک و روغن نارگیل خاصیت ضدالتهابی و ضدباکتریایی دارند و ماساژ ملایم آن‌ها روی لثه به تسکین درد کمک می‌کند.
- دمنوش‌های مسکن و کاهنده التهاب: نوشیدن دمنوش‌هایی مانند بابونه، نعناع یا زنجبیل می‌تواند التهاب لثه را کاهش داده و آرام کردن فک احساس ناراحتی را کاهش دهد.
شناخت دقیق علت درد لثه و فک پایین به شما کمک می‌کند تا از بروز مشکلات مزمن و عوارض جدی‌تر جلوگیری کنید. به یاد داشته باشید که بی‌توجهی به این دردها می‌تواند سلامت لثه، دندان‌ها، مفصل فک و حتی استخوان‌های صورت را تهدید کند. معاینه منظم توسط دندانپزشک، رعایت بهداشت دهان و دندان‌ها، تغذیه مناسب و انتخاب روش درمانی اصولی بهترین راه برای حفظ سلامت لثه و درمان درد فک پایین است.
ارسال نظر