طریقه خواندن نماز آیات برای ماه گرفتگی عظیم امشب

به گزارش پارسینه؛ آیات در زبان به معنی نشانه‌هاست و به همین دلیل، نماز آیات را می‌توان به‌عنوان «نماز نشانه‌ها» هم نامید. این نماز مخصوص زمانی است که اتفاقات خاصی رخ می‌دهد و مسلمانان این نشانه‌ها را نشان‌دهنده قدرت و وجود خدا می‌دانند. طبق احکام دین شیعه، نماز آیات یکی از نمازهای واجب است که در مواقعی مثل خسوف (ماه‌گرفتگی)، کسوف (خورشیدگرفتگی)، زلزله، بادهای شدید و غیرعادی، فرو رفتن زمین، رعد و برق و سایر حوادث طبیعی که باعث ترس و وحشت مردم می‌شوند، بر هر مسلمانی واجب می‌شود.

---

چگونه نماز آیات را بخوانیم؟

نماز آیات دو روش معتبر برای خواندن دارد که هر دو صحیح و قابل قبول هستند:

روش اول:

1. ابتدا بایستید و نیت کنید که نماز آیات را به قصد قربت به‌درگاه خداوند بخوانید.

2. بعد از نیت، تکبیر بگویید و یک حمد و یک سوره (مثلاً سوره توحید) بخوانید.

3. سپس به رکوع بروید.

4. بعد از رکوع بلند شوید و دوباره یک حمد و یک سوره کامل بخوانید.

5. دوباره رکوع کنید.

6. این چرخه (خواندن حمد و سوره و رکوع) را پنج بار تکرار کنید.

7. بعد از رکوع پنجم، به سجده بروید و دو سجده انجام دهید.

8. سپس برخیزید و رکعت دوم را مانند رکعت اول با پنج رکوع بخوانید.

9. در پایان، دو سجده کرده، تشهد بخوانید و نماز را با سلام پایان دهید.

روش دوم:

در این روش، پس از نیت و تکبیر و خواندن حمد، یک سوره را به پنج قسمت تقسیم می‌کنید و هر قسمت را قبل از رکوع می‌خوانید، سپس رکوع می‌کنید. به همین ترتیب سوره را به پنج قسمت می‌خوانید و رکوع می‌کنید. بعد از رکوع پنجم سجده می‌روید و رکعت دوم را همانند رکعت اول انجام می‌دهید. در پایان تشهد و سلام را می‌خوانید.

مثلاً برای سوره توحید:

• قبل از رکوع اول: «بسم الله الرحمن الرحیم»

• بعد رکوع و ایستادن: «قل هو الله أحد»

• رکوع و ایستادن: «الله الصمد»

• رکوع و ایستادن: «لم یلد و لم یولد»

• رکوع و ایستادن: «ولم یکن له کفواً أحد»

• سپس رکوع پنجم و سجده.

توجه: برخی مراجع این روش تقسیم سوره را قبول دارند و برخی نه؛ بهتر است نظر مرجع تقلید خود را درباره این موضوع جویا شوید.

---

چه زمانی نماز آیات واجب می‌شود؟

نماز آیات در موارد زیر واجب می‌شود:

• کسوف (خورشیدگرفتگی)

• خسوف (ماه‌گرفتگی)

• زلزله (چه شدید و چه خفیف)

• رعد و برق، بادهای غیرعادی (مثل باد سیاه یا سرخ)

• فرو رفتن زمین یا ریزش کوه

• هر حادثه طبیعی که باعث ترس و وحشت عمومی شود

---

زمان خواندن و قضای نماز آیات

برای نماز آیات هنگام خسوف یا کسوف، باید از شروع گرفتگی قرص خورشید یا ماه شروع به خواندن نماز کرد. اگر بعد از پایان گرفتگی نماز بخوانید، به نیت قضای نماز آیات است. البته مثل سایر نمازهای یومیه، خواندن نماز آیات در اول وقت (یعنی هنگام شروع گرفتگی) ثواب و فضیلت بیشتری دارد.

در موارد دیگر مثل زلزله، هر زمان که مقدور بود نماز را بخوانید؛ این نماز قضا ندارد ولی بهتر است در اولین فرصت ادا شود.

---

آیا نماز آیات را می‌توان جماعت خواند؟

بله، نماز آیات که واجب است را می‌توان به صورت جماعت خواند و این کار دارای ثواب و فضیلت بیشتری است. در جماعت، امام نماز را می‌خواند و مأموم‌ها همراه با او نماز را ادا می‌کنند؛ در هنگام قرائت حمد و سوره مأموم سکوت می‌کند و بقیه اعمال را با امام همراهی می‌کند.

---

پیشینه تاریخی نماز آیات

نماز آیات از سال دهم هجری بر مسلمانان واجب شد. در آن سال، ابراهیم فرزند پیامبر (ص) قبل از دو سالگی درگذشت و خورشیدگرفتگی رخ داد. برخی مردم گرفتگی خورشید را به مرگ او نسبت دادند. پیامبر اکرم (ص) فرمود: «خورشید و ماه به خاطر مرگ کسی نمی‌گیرند، بلکه این از نشانه‌های خداست.» سپس دستور داد هنگام خسوف و کسوف نماز آیات خوانده شود و خود نیز آن را اقامه کرد.

---

نکات و احکام مهم نماز آیات

1. اگر دو یا چند حادثه همزمان رخ دهد، برای هر کدام نماز آیات جداگانه واجب است.

2. باید از شروع گرفتگی خورشید یا ماه، نماز را شروع کرد و آن را به تأخیر نینداخت.

3. اگر در تعداد رکعت یا رکوع شک کردید و نتوانستید تشخیص دهید، بهتر است نماز را با احتیاط و تعداد کمتر بخوانید.

4. تمام شرایط و احکام نمازهای یومیه در نماز آیات نیز معتبر است و هر چیزی که باعث باطل شدن نمازهای یومیه شود، نماز آیات را هم باطل می‌کند.

5. اثبات رخ دادن حادثه با مشاهده، شهادت دو نفر عادل، یا گزارش متخصصان و رسانه‌های معتبر انجام می‌شود.

6. نماز آیات فقط برای اهالی همان منطقه‌ای که حادثه در آن اتفاق افتاده واجب است.

7. اگر حادثه واجب‌کننده نماز آیات تکرار شود، نماز نیز باید تکرار شود.

8. اگر خانمی هنگام حادثه در حالت حیض یا نفاس باشد، نماز آیات بر او واجب نیست و قضای آن متفاوت است.