دایود یا الکساندرایت؟ مقایسه علمی برای پوست‌های ایرانیان

انتخاب بین این دو، مخصوصاً برای پوست‌های رایج ایرانی (فیتزپاتریک III–IV)، باید بر اساس ایمنی، کارایی، نوع مو، و مراقبت‌های درست باشد. در این راهنمای کاربردی، خلاصهٔ علمی، جدول مقایسه، سناریوهای انتخاب، تعداد جلسات، مراقبت‌های قبل/بعد و خطاهای رایج را یک‌جا می‌بینی.

نتیجه سریع در یک نگاه

• هر دو فناوری کاهش معنادار رشد مو ایجاد می‌کنند؛ اختلاف نهایی بیشتر به تیپ پوستی، ضخامت مو، تنظیمات و کولینگ برمی‌گردد.
• برای تیپ‌های III–IV (طیف غالب در ایران)، دایود ۸۱۰ با پالس‌های بلند و کولینگ مؤثر معمولاً حاشیهٔ ایمنی بهتری نسبت به الکساندرایت دارد؛ الکساندرایت هم کارآمد است ولی کنترل ریسک تغییررنگ پوست (PIH) جدی‌تر است.
• انتظار واقع‌بینانه: معمولاً ۶ تا ۸ جلسه برای بدن (گاهی ۸ تا ۱۰)، با فاصلهٔ ۴–۶ هفته؛ کاهش قابل‌توجه مو طی ۳–۶ ماه پس از اتمام دوره آشکارتر می‌شود.

هشدار پزشکی: تنظیمات دقیق دستگاه، فقط باید توسط پزشک یا اپراتور آموزش‌دیده و زیر نظر پزشک انجام شود. پارامتر یک دستگاه لزوماً برای دستگاه دیگر ایمن/کارا نیست.

تیپ پوستی ایرانی و چرا مهم است؟

بیشتر ایرانی‌ها در بازهٔ III تا IV قرار می‌گیرند؛ البته افراد II و V هم دیده می‌شوند. هرچه ملانین اپیدرم بیشتر باشد (پوست تیره‌تر یا برنزه)، خطر سوختگی و تغییررنگ در طول‌ موج‌ لیزر ملانین‌دوست (مثل ۷۵۵) بالاتر می‌رود و نیاز به پالس‌های بلندتر و کولینگ قوی‌تر است.

نکتهٔ ایمنی: اگر اخیراً آفتاب گرفته‌اید/برنزه‌اید، درمان را به تعویق بیندازید. در پوست‌های خیلی تیره (نزدیک V–VI)، گاهی استفاده از Nd:YAG 1064 به لحاظ ایمنی ارجح است.

تفاوت علمی دو فناوری در چند خط

• الکساندرایت ۷۵۵ نانومتر: جذب قوی‌تری توسط ملانین دارد؛ در موهای تیره کاراست، اما در پوست‌های تیره‌تر حاشیهٔ ایمنی باریک‌تر است و به کولینگ دقیق و پالس‌های مناسب نیاز دارد.
• دایود ۸۰۰–۸۱۰ نانومتر: جذب اپیدرمیِ کمی کمتر از ۷۵۵ و نفوذ عمیق‌تر به ریشهٔ مو؛ برای پوست‌های III–IV معمولاً تعادل خوبی بین کارایی و ایمنی می‌دهد، به‌ویژه با کولینگ تماسـی (Sapphire/TEC).

جدول مقایسهٔ کاربردی (برای پوست‌های رایج ایران)

معیار	دایود (۸۰۰–۸۱۰ nm)	الکساندرایت (۷۵۵ nm)
ایمنی روی تیپ III–IV	عموماً ایمن‌تر با پالس بلند و کولینگ تماسـی	کارا ولی نیازمند کنترل دقیقِ پارامترها برای کاهش ریسک PIH
کارایی روی موی ضخیم/تیره	بسیار خوب	بسیار خوب
اثر روی موهای نازک‌تر/کمرنگ‌تر	معمولاً ضعیف‌تر از ۷۵۵	گاهی بهتر از دایود، اما محدودیت باقی‌ست
احساس درد (نسبی)	۳–۶ از ۱۰ (با کولینگ خوب)	۳–۶ از ۱۰؛ برخی افراد کمی بیشتر گزارش می‌کنند
سرعت پوشش ناحیه	نسل‌های جدید سریع (اسپات بزرگ + Hz بالا)	سریع؛ برخی پلتفرم‌ها اسپات بزرگ‌تری دارند
ریسک تغییررنگ (PIH)	کم‌تر در III–IV با پروتکل درست	بیش‌تر در III–IV اگر کولینگ/پالس مناسب نباشد
جمع‌بندی برای ایران	انتخاب متعادل بین ایمنی/کارایی	موثر، اما با حساسیت بالاتر نسبت به ایمنی

برداشت عملی: اگر پوستت نزدیک III–IV است و موی تیره/ضخیم داری، دایود اغلب «گزینهٔ مطمئن»‌تری است؛ اگر موها نازک‌ترند، الکساندرایت می‌تواند مزیت نسبی بدهد—به شرط مدیریت حرفه‌ای ریسک.

چند سناریو واقعی برای تصمیم‌گیری بهتر

سناریو ۱ | تیپ پوستی III–IV، موهای تیره و ضخیم، بدون برنزه‌گی:

دایود ۸۱۰ با کولینگ تماسـی و پالس‌های بلند؛ سرعت مناسب و ریسک پایین‌تر PIH. الکساندرایت هم ممکن است گزینهٔ خوبی باشد، اما کنترل ریسک حیاتی است.

سناریو ۲ | تیپ IV با سابقهٔ برنزه‌گی اخیر:

تعویق درمان تا رفع برنزه‌گی. سپس ترجیحاً دایود با پالس بلند؛ در ریسک‌های بالا یا تیپ‌های خیلی تیره، ارزیابی برای Nd:YAG 1064.

سناریو ۳ | ناحیه با موهای نازک/کم‌رنگ (مثلاً بازو یا شانه در برخی افراد):

اثر هر دو فناوری محدودتر است؛ گاهی الکساندرایت عملکرد نسبی بهتری دارد، اما انتظار واقع‌بینانه تنظیم شود.

سناریو ۴ | صورت آقایان (ته‌ریش/گردن):

ریشه‌های عمیق و تراکم بالا → دایود ۸۱۰ با کولینگ قوی معمولاً انتخاب رایج است؛ با این حال، رشد هورمونی صورت مردانه خاص است و ممکن است جلسات نگه‌دارنده لازم باشد.

چند عدد که به «انتظار واقع‌بینانه» کمک می‌کند

• تعداد جلسات بدن: معمولاً ۶–۸ جلسه (گاهی ۸–۱۰)، فاصلهٔ ۴–۶ هفت برای جدیدترین دستگاه لیزر.
• صورت: گاهی جلسات بیشتر یا فاصلهٔ کوتاه‌تر لازم است (به‌خاطر چرخهٔ رشد متفاوت و هورمون).
• کاهش قابل‌توجه مو معمولاً طی ۳–۶ ماه پس از اتمام دوره واضح‌تر می‌شود.
• نیاز به جلسات نگه‌دارنده وجود دارد (مثلاً هر ۶–۱۲ ماه، بسته به ناحیه و ژنتیک/هورمون).

این اعداد «میانگین»‌اند؛ پاسخ فردی به ژنتیک، هورمون، تیپ پوستی، ناحیهٔ بدن، داروها و کیفیت اجرا بستگی دارد.

مراقبت‌های مهم قبل و بعد از لیزر (چک‌لیست)

قبل از لیزر:

• حداقل دو هفته قبل از درمان از آفتاب گرفتن یا سولاریوم خودداری کن.
• چهار هفته قبل از جلسات از اپیلاسیون ریشه‌کن مثل موم یا اپیلاتور استفاده نکن و موها را ۱۲ تا ۲۴ ساعت قبل شِیو کن.
• در روز درمان روی ناحیه کرم یا دئودورانت نزن.
• اگر داروی حساس‌کننده به نور مصرف می‌کنی، حتماً با پزشک هماهنگ کن.
• در صورت داشتن تبخال یا هر التهاب پوستی فعال، اطلاع بده.

بعد از لیزر:

• بعد از درمان، در صورت اریتم یا ادم از کمپرس سرد ملایم استفاده کن.
• تا ۴۸ ساعت از دوش داغ، سونا و ورزش سنگین پرهیز کن.
• ضدآفتاب بزن و تا فروکش‌کردن التهاب در معرض آفتاب قرار نگیر.
• «دانه‌های سوخته» را دست‌کاری نکن و اجازه بده خودبه‌خود دفع شوند.
• اگر هر علامت غیرعادی مثل درد شدید، تاول یا تیره‌شدن واضح دیدی، فوراً اطلاع بده.

خطاهای رایج که نتیجه را خراب می‌کنند

• شروع درمان در حالی که پوست برنزه است.
• انتخاب دستگاه فقط به‌خاطر نام برند بدون ارزیابی تیپ پوستی، کولینگ و مهارت تیم.
• پالس‌های خیلی کوتاه یا انرژی نامتناسب در پوست‌های تیره‌تر → افزایش ریسک PIH/سوختگی.
• نداشتن مشاورهٔ قبل/بعد و عدم پیگیری.
• انتظار غیرواقع‌بینانه برای موهای خیلی نازک/روشن یا نواحی با رشد هورمونی بالا.

سوالات پرتکرار

آیا دایود همیشه بهتر از الکساندرایت است؟

خیر. هر دو کارآمدند. برای تیپ‌های III–IV، دایود اغلب حاشیهٔ ایمنی بهتری دارد؛ الکساندرایت هم می‌تواند عالی عمل کند، به‌شرط کنترل حرفه‌ای ریسک.

اگر پوستم خیلی تیره باشد چه؟

برای تیپ‌های خیلی تیره (نزدیک VI)، Nd:YAG 1064 معمولاً ایمن‌تر است. ارزیابی پزشک مهم است.

چرا بعضی نواحی دیرتر جواب می‌دهند؟

چرخهٔ رشد مو، هورمون، ضخامت و عمق ریشه در نواحی مختلف فرق دارد؛ صورت آقایان و برخی نواحی هورمونی، معمولاً جلسات بیشتری می‌خواهند.

آیا موهای سفید/طلایی هم حذف می‌شوند؟

خیر؛ چون هدف اصلی لیزر ملانین است. هرچه مو روشن‌تر باشد، پاسخ ضعیف‌تر است.

آیا امکان بازگشت مو وجود دارد؟

بله؛ بسته به ژنتیک، هورمون، داروها و سبک زندگی، ممکن است نگه‌داری دوره‌ای لازم باشد.

برای پزشکان و مدیران کلینیک (بخش کوتاه و کاربردی)

• برای جمعیت III–IV، داشتن دایود سریع با کولینگ تماسـی پوشش تقاضا را تا حد زیادی تأمین می‌کند؛ دسترسی به Nd:YAG برای موارد پرریسک/تیره ارزش افزوده دارد.
• سرعت تخت‌گردانی به اسپات بزرگ + نرخ تکرار بالا وابسته است.
• کیفیت خدمات پس از فروش، سلامت هندپیس، و هزینهٔ مصرفی روی TCO اثر مستقیم دارد.

این بخش برای تصمیم‌گیری کلینیکی است و جایگزین راهنمای کاربری/آموزش رسمی دستگاه نیست.

جمع‌بندی

• اگر پوستت III–IV است و موی تیره/ضخیم داری، دایود ۸۱۰ با کولینگ قوی و پالس‌های بلند، معمولاً انتخابی امن و مؤثر است.
• الکساندرایت ۷۵۵ هم کارآمد است، اما در همین تیپ‌ها باید با دقت بیشتری ریسک تغییررنگ مدیریت شود—به‌ویژه اگر پوست برنزه باشد.
• نتیجهٔ خوب به سه‌ضلعیِ درست بستگی دارد: ارزیابی تیپ پوستی + پروتکل علمی + مراقبت‌های قبل/بعد.
• با انتظار واقع‌بینانه (۶–۸ جلسهٔ بدن، پیگیری ۳–۶ ماهه، احتمال نگه‌داری دوره‌ای) تصمیم بگیر.