مردان هم افسردگی پس از زایمان می گیرند

پارسینه- مجید سلطانی:  مطالعات جدید نشان می‌دهد که افسردگی پس از زایمان تنها مختص زنان نیست و بسیاری از مردان نیز در هفته‌ها و ماه‌های پس از تولد فرزندشان دچار نوعی از افسردگی، اضطراب یا احساس انزوا می‌شوند؛ پدیده‌ای که متخصصان روان‌شناسی آن را افسردگی پس از زایمان پدران (PPND: Paternal Postnatal Depression) می‌نامند.

براساس تحقیقات منتشر شده در مجله انجمن روان‌شناسی آمریکا، حدود ۸ تا ۱۰ درصد از مردان پس از تولد فرزند دچار علائم افسردگی می‌شوند، اما این عدد ممکن است به دلیل پنهان‌کاری یا ناآگاهی از وضعیت روانی واقعی، بسیار بیشتر باشد. برخلاف مادران، بسیاری از مردان به دلیل الگوهای سنتی جنسیتی، تمایلی به بیان احساسات منفی یا مراجعه به روان‌شناس ندارند. همین موضوع باعث می‌شود که افسردگی پنهان در میان پدران شیوع بیشتری داشته باشد.

از جمله علائم این نوع افسردگی می‌توان به بی‌قراری، بی‌حوصلگی، کاهش انگیزه، خستگی مفرط، دوری از شریک زندگی و نوزاد، و حتی تمایل به انزوا اشاره کرد. برخی پدران، به‌ویژه آن‌هایی که دچار مشکلات مالی، تعارضات زناشویی یا کمبود حمایت اجتماعی هستند، در برابر فشارهای روانی پس از زایمان همسر، به‌شدت آسیب‌پذیر می‌شوند. تغییر ناگهانی سبک زندگی، کم‌خوابی شبانه، افزایش مسئولیت‌ها و احساس بی‌کفایتی در نقش پدری، از جمله دلایل عمده بروز این اختلال به شمار می‌روند.

در کنار افسردگی، بسیاری از پدران دچار اضطراب فراگیر نیز می‌شوند. نگرانی درباره سلامت همسر، توانایی تأمین هزینه‌های زندگی، آینده کودک و حفظ تعادل میان نقش‌های اجتماعی و خانوادگی، فشار سنگینی بر ذهن مردان وارد می‌کند. این نگرانی‌ها در برخی موارد به شکل حملات پانیک یا تغییرات شدید خلق‌وخو بروز پیدا می‌کند.

کارشناسان معتقدند که شناخت زودهنگام این علائم و حمایت عاطفی و روانی از پدران می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از فروپاشی روابط خانوادگی و تقویت سلامت روان خانواده ایفا کند. نقش جامعه پزشکی نیز در این میان کلیدی است. همان‌طور که مادران پس از زایمان تحت مراقبت‌های روانی قرار می‌گیرند، لازم است پدران نیز در جلسات مشاوره پس از تولد فرزند حضور داشته باشند تا از نظر روحی برای این تغییر عظیم زندگی آماده شوند.

در بسیاری از کشورها، کمپین‌هایی برای آگاه‌سازی درباره افسردگی پدران در حال اجراست. برخی سازمان‌های بهداشت روان در اروپا و آمریکا به مردان توصیه می‌کنند در صورت مشاهده علائم افسردگی، بدون خجالت و ترس از قضاوت، با یک مشاور یا روان‌درمانگر گفتگو کنند. در کشورهای اسکاندیناوی، مرخصی‌های زایمان پدران به‌طور جدی مورد توجه قرار گرفته تا نقش آنان در فرآیند والدگری تقویت شود و فشار روانی‌شان کاهش یابد.

در نهایت، تولد یک کودک می‌تواند تجربه‌ای سرشار از عشق و امید باشد، اما اگر سلامت روان پدران نادیده گرفته شود، این دوران به یکی از دشوارترین مراحل زندگی آنان تبدیل خواهد شد. اکنون زمان آن رسیده است که جامعه، سیاست‌گذاران و نهادهای درمانی به‌درستی صدای پدران را بشنوند و رنج‌های خاموش آنان را به رسمیت بشناسند.