راز بیدار شدن «آتشفشان زامبی» پس از ۲۵۰ هزار سال فاش شد

به گزارش پارسینه و به نقل از abcnews، آتشفشان اوتورونکو که در رشته‌کوه آند در بولیوی واقع شده، حدود ۲۵۰ هزار سال است فوران نکرده است. با این حال، بروز نشانه‌هایی از ناپایداری در این منطقه — از جمله زمین‌لرزه‌ها و ستون‌های گاز — باعث شد پژوهشگران بررسی کنند آیا امکان دارد این آتشفشان که در مطالعه‌شان «آتشفشان زامبی» نامیده شده، در آستانه فوران باشد یا نه.

از دهه ۱۹۹۰، زمین در اطراف اوتورونکو به‌گونه‌ای تغییر شکل داده که الگویی شبیه به کلاه مکزیکی (سمبررو) دارد؛ بخش مرکزی سامانه آتشفشانی بالا آمده و نواحی اطراف آن پایین رفته‌اند. به‌گفته‌ی پژوهشی که دوشنبه در نشریه Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شد، این تغییرات با استفاده از داده‌های رادار ماهواره‌ای و GPS اندازه‌گیری شده‌اند. طی ۵۰ سال گذشته، نرخ بالا آمدن زمین در مرکز تا ۰.۴ اینچ در سال نیز رسیده است.

دانشمندانی از آمریکا، بریتانیا و چین با ترکیب علم لرزه‌شناسی، مدل‌های فیزیکی و تحلیل ترکیب سنگ‌ها، توانستند علت این ناپایداری را شناسایی کنند. آن‌ها با تصویرسازی از حرکت گدازه و گازها در زیر آتشفشان، دریافتند که لرزش‌ها و سایر نشانه‌های ناپایداری ناشی از جابجایی مایعات و گازها در زیر دهانه آتشفشان است.

اوتورونکو روی بزرگ‌ترین مخزن شناخته‌شده‌ی گدازه در پوسته زمین قرار دارد و فوران احتمالی آن می‌تواند خسارات گسترده‌ای به بار آورد و جان انسان‌ها در مناطق اطراف را تهدید کند. با این حال، پژوهشگران نتیجه گرفته‌اند که احتمال فوران در حال حاضر پایین است.

آن‌ها روش‌های تصویربرداری درونی آتشفشان را با تکنیک‌های تصویربرداری پزشکی بدن انسان مقایسه کردند. امواج لرزه‌ای توانستند دیدی سه‌بعدی و با وضوح بالا از ساختار درونی اوتورونکو ارائه دهند.

این تصویربرداری به دانشمندان اجازه داد تا مسیرهای احتمالی حرکت مایعات گرم‌شده‌ی زمین‌گرمایی به سمت بالا، و نیز نحوه‌ی تجمع مایعات و گازها در مخازن زیر دهانه آتشفشان را ترسیم کنند. به‌گفته‌ی مقاله، این فعالیت‌ها به احتمال زیاد دلیل اصلی تغییر شکل زمین در مرکز سامانه آتشفشانی است.

مایک کندال، از دانشگاه آکسفورد و یکی از نویسندگان این پژوهش، در بیانیه‌ای گفت: «یافته‌های ما نشان می‌دهد که چگونه می‌توان با ترکیب روش‌های زمین‌فیزیکی و زمین‌شناسی، درک بهتری از آتشفشان‌ها، خطرات آن‌ها و منابع بالقوه‌شان به دست آورد.»

همچنین متیو پریچارد، ژئوفیزیکدان دانشگاه کرنل و از نویسندگان پژوهش، اشاره کرد که این روش‌ها می‌توانند برای بررسی بیش از ۱۴۰۰ آتشفشان بالقوه فعال در جهان و ده‌ها آتشفشان دیگر که غیرفعال محسوب می‌شوند اما نشانه‌هایی از فعالیت دارند، به کار روند.