جشن چهارشنبه سوری؛ ایرانیان به استقبال بهار می روند+تاریخچه و رسوم

به گزارش پارسینه، یکی از جشن‌های مهم و سنتی در ایران و کشورهای اطراف چهارشنبه سوری است که به مناسبت پایان زمستان و آغاز بهار برگزار می‌شود.

تاریخچه چهارشنبه سوری

این جشن در روز چهارشنبه آخر هفته‌های قبل از نوروز، یعنی آخرین چهارشنبه سال، برگزار می‌شود و معمولاً شامل رقص، آتش‌بازی، پخت و تقسیم دسته‌های شیرینی‌های مخصوص این روز می‌شود.

منشأ این جشن در فرهنگ زرتشتی دارد و به افتراق زمستان و آغاز بهار برمی‌گردد. در ایران، این جشن با نام‌های مختلفی مانند سورپریز، آمادگی، سورخانه، چهارشنبه آخر سال، چهارشنبه سوری و ... شناخته می‌شود.

طبق روایت‌های مردمی، این جشن به دوران پیش از اسلام بازمی‌گردد و از آن روز به عنوان آغاز مراسم نوروزی و پایان زمستان شناخته می‌شود. در چهارشنبه سوری، عموماً خانواده‌ها به همراه دوستان و آشنایان به پارک‌ها و فضاهای باز جمع می‌شوند و این روز را با شادی و خوشحالی جشن می‌گیرند.

ماجرای سیاوش و چهارشنبه سوری در شاهنامه

در شاهنامه فردوسی، داستان سیاوش و چهارشنبه سوری به عنوان یکی از داستان‌های مهم و جذاب این اپوزوزیک ذکر شده است. در این داستان، سیاوش پسر کیقباد، پادشاه ایران، است. وی به دلیل نیکوکاری‌ها و صداقتش مورد توجه و محبت مردم و پدرش قرار می‌گیرد. او با شجاعت و دانایی از نژاد قهرمانان ایرانی محسوب می‌شود.

در داستان، سیاوش به دست دوست و برادر خود، افراسیاب کشته می‌شود. این حادثه برای پادشاه کیقباد و همه مردم ایران سوگواری و اندوه بزرگی را به دنبال داشت. در یادی از سیاوش، پادشاه کیقباد به همه مردم ایران دستور می‌دهد که هر سال در چهارشنبه آخر هفته‌های قبل از نوروز، یاد سیاوش را گرامی داشته و این روز را جشن چهارشنبه سوری بگیرند.

در این جشن، مردم به همراه خانواده‌هایشان به پارک‌ها و فضاهای باز می‌روند و با رقص، آواز، شعرخوانی و آتش‌بازی این روز را جشن می‌گیرند. این روز به عنوان آغازی برای جشن و شادی در آستانه نوروز شناخته می‌شود و به یاد و بزرگداشت سیاوش قهرمان ایرانی است.

رسوم مختلف چهارشنبه سوری

چهارشنبه سوری در ایران و کشورهای اطراف با رسوم و آیین‌های مختلفی جشن گرفته می‌شود. در ادامه، به برخی از این رسوم اشاره می‌کنم:

1. آتش‌بازی و رقص و پاک‌کردن خانه:

در برخی نقاط ایران، مردم در شب چهارشنبه سوری آتش‌بازی می‌کنند و با رقص و شادی این روز را جشن می‌گیرند. همچنین، مردم معمولاً قبل از نوروز خانه‌هایشان را پاک می‌کنند و از این طریق برای استقبال از نوروز آماده می‌شوند.

2. تقسیم شیرینی:

یکی از رسوم مهم چهارشنبه سوری، تقسیم شیرینی‌های خاصی مانند سمنو و حلوای خاص این روز به همراهان و دوستان است. این رسم به عنوان نشانه خوشایندی و شادی برای سال جدید انجام می‌شود.

3. پختن غذاهای خاص:

در برخی مناطق، غذاهای خاصی مانند آش رشته یا آش‌آلو، کله پاچه و سیرابی برای صرف در این روز پخته می‌شود. این غذاها به عنوان غذاهای سنتی و خاص این روز شناخته می‌شوند و مردم با خانواده و دوستان خود این غذاها را به اشتراک می‌گذارند.

4. آتش‌بازی و موسیقی:

در برخی مناطق، مردم در این روز آتش‌بازی می‌کنند و با موسیقی و رقص این روز را جشن می‌گیرند. این جشن‌ها معمولاً در فضاهای باز مانند پارک‌ها و میدان‌ها برگزار می‌شوند و مردم به صورت عمومی در آن‌ها شرکت می‌کنند.

این تنها بخشی از رسوم و آیین‌های مرتبط با چهارشنبه سوری است و در هر منطقه و با توجه به فرهنگ محلی، این روز به شکل‌ها ویژه‌ای جشن گرفته می‌شود.

5. مراسم دینی:

در برخی مناطق، مراسم دینی خاصی در این روز برگزار می‌شود. مردم به مساجد و مکان‌های مذهبی می‌روند و مراسم‌هایی برگزار می‌شود که به یاد سیاوش و دیگر قهرمانان ایرانی است. به طور مثال:

زیارت مزارهای مذهبی:

در برخی مناطق، مردم به مزارهای مرتبط با امام‌زادگان و اولیا محلی می‌روند و زیارت می‌کنند. این زیارت‌ها به عنوان نشانه ایمان و تعبد به معنویات محلی در این روز انجام می‌شود.

مراسم هایپنوتیزم:

برخی از مناطق ایران، به ویژه در جنوب کشور، مردم مراسم هایپنوتیزم یا مراسم‌های مذهبی خاصی را در این روز برگزار می‌کنند. این مراسم‌ها به عنوان بخشی از مراسم‌های مذهبی و سنتی محلی شناخته می‌شوند و به منظور جلب برکت و خوشبختی برای سال جدید انجام می‌شوند.

6. مراسم محلی و بازارچه‌ها:

در برخی مناطق، مردم به بازارچه‌ها و مکان‌های محلی می‌روند و از فروشگاه‌ها و غرفه‌های مختلف خرید می‌کنند. این بازارچه‌ها به عنوان جزءی از مراسم سنتی و فرهنگی این روز شناخته می‌شوند و مردم به صورت عمومی در آن‌ها شرکت می‌کنند.

همچنین، ممکن است رسوم و آیین‌های دیگری نیز در مناطق مختلف ایران وجود داشته باشد که به شیوه‌ها و فرهنگ محلی وابسته است و از آن‌ها به عنوان قسمتی از جشن چهارشنبه سوری یاد می‌شود.

7. بخش‌های خیریه و انسانی:

در این روز، برخی افراد و موسسات خیریه به اهدای غذا، پوشاک و سایر نیازهای اساسی به نیازمندان می‌پردازند. این فعالیت‌ها به عنوان بخشی از مراسم و آیین‌های انسانی و اجتماعی این روز شناخته می‌شوند و به جامعه نشان می‌دهند که همدردی و هم‌زمانی با نیازمندان جزء ارزش‌های اساسی مردم است.

8. برگزاری مسابقات و رویدادهای فرهنگی:

در برخی مناطق، مسابقات و رویدادهای فرهنگی مختلفی به مناسبت چهارشنبه سوری برگزار می‌شود. این مسابقات می‌تواند شامل رقابت‌های موسیقی، نمایش‌های هنری، مسابقات ورزشی و سایر فعالیت‌های فرهنگی باشد که با هدف جشن و شادی این روز برگزار می‌شوند.

9. پیاده‌روی و سفر به طبیعت:

در برخی مناطق، مردم در این روز برای پیاده‌روی و سفر به طبیعت می‌روند و از زیبایی‌های طبیعی و آب‌وهوای بهاری لذت می‌برند. این فعالیت‌ها به عنوان بخشی از احیای فرهنگ سالم و سبز و ارتباط با طبیعت در این روز برگزار می‌شوند.

همچنین، رسوم و آیین‌های دیگری نیز ممکن است در مناطق مختلف وجود داشته باشد که به توجه به فرهنگ و سنت محلی، در این روز جشن گرفته می‌شوند و برای اهمیت این روز به عنوان آغاز فصل بهار و استقبال از سال نو تاکید می‌کنند.

خوراکی‌های مخصوص چهارشنبه سوری

چهارشنبه سوری یکی از جشن‌های مهم در ایران است که همراه با مصرف خوراکی‌های خاص و سنتی این روز می‌باشد. در این روز، مردم معمولاً به پخت و مصرف غذاهای خاص و سنتی می‌پردازند. برخی از خوراکی‌های مخصوص چهارشنبه سوری عبارتند از:

1. آش رشته:

آش رشته یکی از غذاهای محبوب در این روز است که از رشته‌های خشک و مخصوصاً رشته‌های عراقی تهیه می‌شود. این غذا معمولاً با حبوبات، اسفناج، نعنا و سایر ادویه‌ها تهیه می‌شود و به عنوان یک غذای سنتی و خاص در چهارشنبه سوری مصرف می‌شود.

2. آش‌آلو:

یک غذای سنتی و خاص در این روز آش‌آلو است که از آلو، گوشت و ادویه‌های مخصوص تهیه می‌شود. این غذا با آرد و سایر ادویه‌ها پخته می‌شود و به عنوان یک غذای سنتی و محبوب در چهارشنبه سوری شناخته می‌شود.

3. کله پاچه:

کله پاچه یکی از غذاهای سنتی ایرانی است که در این روز معمولاً مصرف می‌شود. این غذا از اعضای گوسفند مانند سر، پا و دم تهیه می‌شود و با ادویه‌های مخصوص و نعنا تهیه می‌شود.

4. سیرابی:

سیرابی یک نوع آش گیاهی است که از گیاهان خاصی مانند سیرابی، نعنا و دانه‌های سبوس‌دار تهیه می‌شود. این غذا به عنوان یک غذای سنتی و خاص در چهارشنبه سوری مصرف می‌شود و به عنوان یکی از خوراکی‌های معروف این روز شناخته می‌شود.

این تنها برخی از خوراکی‌های مخصوص چهارشنبه سوری هستند و ممکن است در مناطق مختلف ایران، خوراکی‌های دیگری نیز برای این روز تهیه و مصرف شوند که به شیوه‌ها و فرهنگ محلی وابسته است.