آیا دلار به ۱۸۰ هزار تومان می‌رسد؟

در هفته‌های اخیر بازار ارز روزهای پرالتهاب را پشت سر می‌گذارد و نرخ دلار با رکوردشکنی‌های پیاپی، قله‌های جدید را فتح می‌کند.

در شرایطی که نرخ دلار از ۱۳۰هزار تومان هم عبور کرده است، همچنان بانک مرکزی تصمیم ویژه‌ای برای ساماندهی وضعیت بازار ارز ندارد و بزرگترین تماشاچی جهش نرخ ارز بانک مرکزی است.

جهش نرخ ارز جنبه غیر‌اقتصادی دارد

مهراد عباد، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران در گفت‌وگو با خبرنگار اکونگار بیان کرد: جهش‌های ارزی یا به نوعی کاهش ارزش پول ملی‌ که در چند سال گذشته اتفاق افتاده است، اغلب جنبه غیر‌اقتصادی دارد و مسائل سیاسی تاثیر بیشتری بر آن گذاشته‌اند. سیگنال‌های منفی شبانه و ناگهانی که از داخل و خارج از کشور ارسال می‌شود، به صورت مداوم ارزش پول ملی ما را کاهش داده است.

وی افزود: به نظر من مهم‌ترین عامل این وضعیت، ادامه‌دار شدن شرایط نه جنگ، نه صلح و به نوعی مسکوت ماندن مذاکرات است. این بی‌ثباتی و عدم قطعیت سبب افزایش نرخ ارزش شده است. در صورتی که مذاکرات مجدد شروع شود و این سیگنال مثبت به دنیا و به‌ ویژه به عواملی که نرخ دلار را تعیین می‌کنند، داده شود که قرار است روابط در آینده بهتر شود، مسلما این موضوع می‌تواند نرخ ارز را کاهش دهد.

سیاست‌های اشتباه بانک مرکزی

عباد در ادامه گفت: سابق بر این بانک مرکزی انواع و اقسام روش‌ها برای کنترل نرخ ارز را امتحان کرده که متاسفانه هیچ‌کدام جواب نداده است. دلیل آن هم سیاست‌های اشتباهی است که بازار آنها را به رسمیت نمی‌شناسد. این تصور وجود دارد که با ایجاد سامانه‌های مختلف می‌توان بازار را کنترل کرد، در حالی که باید گام‌ به‌ گام به سمتی حرکت کنیم که ارز تک‌نرخی شود. در آن صورت است که بانک مرکزی واقعا می‌تواند بر نرخ ارز نظارت داشته باشد. وقتی چندین نرخ ارز وجود دارد، حتی اگر بانک مرکزی قدرت هم داشته باشد، امکان کنترل بازار وجود ندارد.

به گفته وی، درحال‌حاضر بانک مرکزی اقدام موثری برای کنترل نرخ ارز انجام نمی‌دهد. هرچند اعلام شده است که قرار است اقداماتی انجام شود، اما این اقدامات معمولا شامل موارد تکراری گذشته نظیر فروش سکه، اوراق و ارزپاشی است. این روش‌ها همیشه امتحان شده‌اند و نهایتا شاید فقط برای یک روز مانع افزایش نرخ دلار شده‌اند.

عباد تصریح کرد: اگر واقعا قرار باشد ارزش پول ملی بهبود پیدا کند، باید روش‌های دیگری در پیش گرفته شود. با این روش‌های تکراری و نخ‌نما نمی‌توان بازار را کنترل کرد. تک نرخی کردن ارز و همچنین تعامل سازنده با دنیا، تعاملی که بتواند منجر به توسعه کشور شود، به افزایش ارزش پول ملی منجر می‌شود.

بازیگران ناشناس نرخ ارز

وی عنوان کرد: از طرفی این‌ موضوع که چه کسانی نرخ‌ ارز را تعیین می‌کنند نیز بسیار مهم است. با یک بازار غیررسمی مواجه هستیم که هیچ شفافیتی در آن وجود ندارد و عده‌ای بر اساس سیگنال‌هایی که دریافت می‌کنند، به دلخواه نرخ‌ها را بالا یا پایین می‌برند. در واقع، ارزش پول ملی کشور در اختیار افرادی قرار گرفته که حتی شناخته‌شده هم نیستند و عملا به‌صورت شبانه آن را کم و زیاد می‌کنند.

پیش‌بینی نرخ دلار

این فعال بخش خصوصی در رابطه با پیش‌بینی‌هایی که در مورد نرخ دلار مطرح می‌شود، گفت: اصولا در ایران پیش‌بینی دقیقی نمی‌توان انجام داد و همه چیز در حد حدس و گمان است. نرخ دلار هم تابع فرمول یا قاعده مشخصی نیست. با این حال، اگر همین روند ادامه پیدا کند، افزایش نرخ‌ها به‌صورت روزانه، همان‌طور که الان هم شاهد آن هستیم، دور از انتظار نیست. اگر فرضا در هفته‌های آینده خبری مبنی بر این‌ که مذاکرات از سر گرفته خواهد شد، منتشر شود، ممکن است روند افزایشی نرخ ارز متوقف شود یا حتی کاهش جزئی داشته باشد. با این وجود، رسیدن نرخ دلار به ارقامی چون ۱۵۰ هزار تومان یا حتی ۱۸۰ هزار تومان به خصوص وقتی نرخ تورم از حدود ۵۰ درصد بالاتر می‌رود، بعید نیست.

پیش‌بینی تورم‌ چند صد درصدی

عباد در پایان گفت: برخی اقتصاددانان پیش‌بینی می‌کنند که در صورت نبود اقدامات مثبت و موثر، ممکن است تورم‌های چند صد درصدی را هم تجربه کنیم. با رویکرد بگیر و ببند و به نوعی سلطان‌کشی که دولت‌ها و بانک‌های مرکزی مختلف تاکنون در پیش گرفته‌اند، به نتیجه‌ای نمی‌رسیم.