.svg)
بهترین راهکار برای یارانه سوخت
بررسی سناریوهای اصلاح قیمت بنزین و سیاست‌های انرژی در شرایط تورم ۳۵ درصدی و ناترازی بودجه، نیازمند تصمیم‌گیری دقیق برای کاهش فشار یارانه سوخت و مدیریت مصرف است.
به گزارش پارسینه و به نقل از اقتصاد ایرانی، در شرایط حساس اقتصادی کشور که با عواملی نظیر تورم حدود ۳۵ درصدی، محدودیت منابع ارزی، فقدان جذب سرمایه خارجی و هزینه‌های سنگین ناشی از یارانه سوخت مواجه هستیم، اصلاح سیاست‌های مرتبط با انرژی به‌ویژه در حوزه بنزین امری ضروری محسوب می‌شود. این ضرورت، البته با چالش‌های اجتماعی و سیاسی همراه است که فرآیند تصمیم‌گیری را دشوارتر می‌سازد. از این رو، ارزیابی گزینه‌های موجود برای افزایش قیمت بنزین و تحول در سبد سوخت کشور باید بر پایه واقعیت‌ها و ظرفیت‌های اجرایی صورت گیرد. سناریوی افزایش تدریجی قیمت بنزین
یکی از روش‌های محتمل، افزایش تدریجی و مرحله‌ای قیمت بنزین است. این مدل با حفظ سهمیه یارانه‌ای محدود برای مصرف روزانه آغاز می‌شود. به این صورت که سهمیه ماهانه‌ای با نرخ فعلی یا تعدیل‌شده به کارت سوخت افراد اختصاص داده شود و مصرف بیشتر از سهمیه تعیین‌شده با نرخ آزاد محاسبه شود.
این سیاست می‌تواند تغییرات ناگهانی در هزینه‌های خانوار ایجاد نکند و به تدریج الگوی مصرف جامعه را اصلاح نماید. در این مدل، درآمد حاصل از افزایش قیمت سوخت آزاد باید مستقیماً و به صورت نقدی یا کالایی به اقشار آسیب‌پذیر اختصاص یابد تا پیامدهای منفی اجتماعی کنترل شود.
سناریوی افزایش قیمت همراه با تنوع‌بخشی به سبد سوختسناریوی دوم، ترکیب افزایش قیمت بنزین با تنوع‌بخشی به سبد سوخت است. این روش علاوه بر تغییر قیمت، بر توسعه زیرساخت‌های CNG، LPG، خودروهای برقی و هیبریدی، و تقویت ناوگان حمل‌ونقل عمومی تاکید دارد. البته اجرای این سیاست نیازمند سرمایه‌گذاری‌هایی است که در شرایط محدودیت منابع خارجی، نیازمند استفاده از ظرفیت‌های داخلی یا کمک‌های بخش خصوصی است.
در صورت اجرای دقیق این سناریو، وابستگی به بنزین کاهش یافته و مصرف بهینه‌تری حاصل می‌گردد. همچنین، ارائه مشوق‌هایی برای استفاده از خودروهای کم‌مصرف و گسترش ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی و سوخت‌گیری گاز طبیعی، نقش مؤثری در بهبود وضعیت مصرف دارد.
هزینه آزادسازی کامل قیمت سوخت
سناریوی سوم، آزادسازی کامل قیمت سوخت است که با حذف یارانه پنهان و واگذاری قیمت‌گذاری به بازار آزاد همراه است. هرچند این سیاست می‌تواند در کوتاه‌مدت مصرف را کاهش دهد و فشار بودجه‌ای دولت را کم کند، اما در صورت فقدان زیرساخت‌های حمایتی، احتمالاً به افزایش فشار اقتصادی بر خانوارها منجر خواهد شد.
سناریو ویژگی‌ها مزایا چالش‌ها| افزایش تدریجی قیمت | حفظ سهمیه یارانه‌ای محدود | تغییر تدریجی رفتار مصرفی | نیاز به مدیریت دقیق |
| تنوع‌بخشی به سبد سوخت | توسعه زیرساخت‌های سوخت جایگزین | کاهش وابستگی به بنزین | نیاز به سرمایه‌گذاری بالا |
| آزادسازی کامل قیمت | حذف یارانه پنهان | کنترل مصرف در کوتاه‌مدت | فشار شدید بر خانوارها |
ترکیب بهترین گزینه‌ها
در میان گزینه‌های موجود، سیاستی ترکیبی از سناریوی اول و دوم می‌تواند بهترین راهکار باشد. این مدل، علاوه بر تعدیل تدریجی قیمت، به توسعه زیرساخت‌های جایگزینی سوخت و بهینه‌سازی مصرف توجه دارد. همراه بودن این سیاست با اطلاع‌رسانی دقیق، شفافیت در تبیین مسائل مرتبط با یارانه پنهان و مشارکت مردم در فرآیند تصمیم‌گیری، زمینه موفقیت بیشتری را فراهم می‌آورد.
در نهایت، اجرای سیاست‌های اصلاحی در حوزه انرژی باید مبتنی بر طراحی هوشمندانه و تدریجی انجام شود؛ بی‌توجهی به جنبه‌های اجتماعی این تغییرات، حتی با وجود ضرورت اقتصادی، می‌تواند نتایج مورد انتظار را با چالش‌های جدی مواجه کند.
ارسال نظر