راز پنهان امپراتوری روم: زنان در میدان گلادیاتورها

پرده‌برداری از ریشه‌های پنهان؛ زنان گلادیاتور در روم باستان

شواهد متعددی، از جمله مدارک تاریخی، کتیبه‌ها و آثار هنری، نشان می‌دهد که گلادیاتورهای زن در امپراتوری روم باستان حضور داشتند، اما تعداد آن‌ها در مقایسه با مردان بسیار نادر بود. این شواهد به حدود دوازده متن و کتیبه و تعداد کمتری شیء هنری محدود می‌شود.

به عنوان مثال، سنای روم در سال‌های ۱۱ و ۱۹ میلادی قوانینی را برای ممنوعیت مبارزه زنان طبقه بالا و زنان آزاد زیر ۲۰ سال به عنوان گلادیاتور تصویب کرد. همچنین، متنی دیگر اشاره دارد که در حدود سال ۲۰۰ میلادی، امپراتور سپتیمیوس سوروس گلادیاتورهای زن را ممنوع کرد، زیرا پس از یک نمایش، شوخی‌هایی درباره سرسختی این زنان به سمت «سایر زنان بسیار برجسته» هدایت شده بود.

از برده تا بانوی اشراف؛ چگونه زنان گلادیاتور انتخاب می‌شدند؟

در روم، زنان عموماً از سیاست و خدمات نظامی محروم بودند، اما از برخی آزادی‌ها برخوردار بودند؛ مثلاً می‌توانستند کسب و کارهای خود را اداره کنند یا به عنوان پزشک فعالیت کنند. اکثر گلادیاتورهای زن احتمالاً برده بودند که به دلیل جنگ، مجازات جرم، بدهی‌های پرداخت نشده یا دلایل دیگر به بردگی گرفته شده بودند. برخی زنان آزاد با بدهی‌های بالا نیز ممکن بود مجبور به فروش آزادی خود به مدارس گلادیاتوری شوند. با این حال، استثنائاتی نیز وجود داشت؛ برخی زنان از طبقات بالای جامعه نیز در رقابت‌ها شرکت می‌کردند. تاکیتوس، نویسنده رومی در سال ۶۳ میلادی و در زمان نرون نوشت که در یک نمایش بزرگ گلادیاتوری، «بسیاری از بانوان و سناتورهای برجسته خود را در میدان مبارزه خوار کردند.»

آلفونسو ماناس، پژوهشگر دانشگاه کالیفرنیا برکلی، معتقد است که ظاهر نقش قابل توجهی در انتخاب گلادیاتورهای زن داشته است. نیکلاس دمشقی در اوایل دوران روم، اشاره کرده که زنانی که برای مبارزه انتخاب می‌شدند، لزوماً قوی‌ترین یا ماهرترین نبودند، بلکه «زیباترین» آن‌ها بودند. ویرجینیا کمپبل، محقق در دانشگاه اوپن انگلستان، نیز اشاره می‌کند که آمادگی جسمانی نقش مهمی در انتخاب داشته، چرا که آموزش و نگهداری گلادیاتورها هزینه‌بر بود.

زره، سلاح و اسرار میدان؛ گلادیاتورهای زن چگونه می‌جنگیدند؟

اطلاعات زیادی در مورد نحوه مبارزه و آموزش گلادیاتورهای زن در دست نیست. یک نقش‌برجسته از هالیکارناسوس در ترکیه کنونی، دو گلادیاتور زن را با سپر و شمشیر نشان می‌دهد که نام‌های صحنه «آمازون» و «آکیلیا» را داشتند (نام‌هایی برگرفته از اساطیر). این زنان زره‌ای شبیه به زره «پرووکتور» ، نوعی گلادیاتور شبیه سربازان رومی، بر تن داشتند و مانند بسیاری از گلادیاتورهای مرد، سینه‌هایشان برهنه بود. به نظر می‌رسد این زنان کلاهخود نپوشیده بودند. کتیبه‌ای نیز بیان می‌کند که این دو زن «در حالی که هنوز ایستاده بودند، رها شدند»، یعنی هیچ‌یک از آن‌ها کشته نشدند.

تندیس دیگری از یک گلادیاتور زن، او را در حالی نشان می‌دهد که خنجر کوتاه و خمیده‌ای به نام سیکا در دست دارد؛ نوعی سلاح که توسط گلادیاتورهای «ثراکس» استفاده می‌شد. این تندیس نیز گلادیاتور زن را بدون کلاهخود، تنها با یک لنگ و پوششی روی زانو به تصویر می‌کشد. ماناس معتقد است که عدم استفاده از کلاهخود احتمالاً برای دیده شدن چهره این زنان توسط تماشاگران بوده است. او همچنین گمان می‌کند که آن‌ها از مبارزه تا سر حد مرگ منع شده بودند، زیرا هیچ منبع مکتوبی به مرگ یک گلادیاتور زن اشاره نکرده و هیچ سنگ قبری از آن‌ها یافت نشده است؛ این در حالی است که بیش از ۱۰۰۰ سنگ قبر از گلادیاتورهای زن مستند شده است. به نظر می‌رسد قوانین و احتمالاً سلاح‌ها تا حدی تغییر داده می‌شدند تا خطر مرگ کاهش یابد.