آیا بنزین نقدی جای سهمیه خودرو را می‌گیرد؟

در روزهای اخیر، بحث‌ها پیرامون افزایش قیمت بنزین و واکنش دولت برای تکذیب سریع این موضوع، ذهنیت بسیاری از کاربران فضای مجازی را به خود مشغول کرده است. علیرغم اذعان به نابسامانی وضعیت مصرف بنزین، به نظر می‌رسد تاکنون اقدام جدی برای اصلاح این وضعیت انجام نشده است.

گزینه‌های پیشنهادی برای تغییر در قیمت بنزین

بر اساس گزارش‌ها، پرونده تغییر قیمت بنزین شامل سه گزینه پیش روی دولت قرار دارد:

آیا طرح‌های افزایش قیمت بنزین راه حل مناسبی هستند؟

دو گزینه ابتدایی، یعنی افزایش قیمت یا طرح بنزین سه نرخی، به دلیل عدم توجه به ماهیت مصرف و عدم بازدارندگی عملی در کاهش مصرف بنزین مؤثر نخواهند بود. این طرح‌ها مشابه با افزایش قیمت بنزین در سال ۱۳۹۸، تنها فشار تورمی را افزایش داده و جامعه را از لحاظ اقتصادی تحت فشار قرار می‌دهند.

در مقابل، طرح بنزین به نفر، با تغییر در ساختار توزیع یارانه سوخت، می‌تواند فرصت دستیابی به عدالت اجتماعی را فراهم کند. این طرح ضمن کاهش مصرف فردی و حذف استفاده‌های غیرضروری، توزیع عادلانه یارانه را بر اساس نیاز افراد تحقق می‌بخشد.

جزئیات طرح بنزین به نفر

بر اساس این طرح، هر فرد ایرانی ماهانه ۳۰ لیتر بنزین یارانه‌ای دریافت می‌کند. این مقدار برای خانواده‌های چهار نفره به ۱۲۰ لیتر در ماه افزایش پیدا می‌کند. در صورتی که سهمیه بنزین مصرف نشده باشد، افراد می‌توانند آن را به قیمت نزدیک به قیمت آزاد در بازار بورس انرژی به فروش برسانند.

از دیگر مزایای این طرح، ثابت‌بودن ارزش یارانه بنزین با وجود افزایش تورم است که موجب می‌شود مردم به جای مصرف بیشتر، به استفاده بهینه از بنزین تشویق شوند و انگیزه اقتصادی برای صرفه‌جویی داشته باشند.

تأثیر بر صنعت حمل و نقل

در این طرح تعاریف جدیدی برای صنعت حمل‌ونقل در نظر گرفته شده است. بر اساس آن، یارانه سوخت جایگزین مانند CNG، LPG و برق به خودروهای فعال در این حوزه اختصاص می‌یابد. این خودروها موظف خواهند شد که با استفاده از منابع سوختی جایگزین و با استانداردهای بهینه‌سازی مصرف سوخت فعالیت کنند. این اقدام می‌تواند به کاهش مصرف غیرضروری بنزین و افزایش بهره‌وری انرژی منجر شود.

همچنین رویکرد شفاف‌سازی و مانیتورینگ مصرف سوخت در این حوزه به تنظیم بهتر بازار و حذف خودروهای فرسوده از چرخه حمل‌ونقل کمک شایانی خواهد کرد.

 بررسی طرح‌های بنزین

طرح بنزین به نفر به عنوان یک رویکرد تازه و عادلانه نه تنها موجب تغییر شیوه مصرف خواهد شد، بلکه اثربخشی اقتصادی نیز دارد. این طرح می‌تواند مزایای متعدد اجتماعی و اقتصادی را برای کشور به همراه داشته باشد، از جمله کاهش مصرف اضافه، کاهش فشار تورمی و افزایش عدالت در توزیع یارانه.

در نهایت، باید توجه داشت که روند اجرایی شدن این طرح‌ها نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، مدیریت مناسب منابع و همکاری همه‌جانبه دولت با مردم است.