وقتی نرم‌افزار از سیلیکون جلو زد؛ راز موفقیت AMD در عصر AI

به گزارش پارسینه و  به نقل از forbes، در این توافق عظیم، فقط تراشه‌ها ستاره‌ی ماجرا نیستند. تلاش‌های نرم‌افزاری AMD به‌تدریج آن را به رقیبی جدی برای Nvidia تبدیل کرده‌اند.

هر بار که وامسی بوپانا، معاون ارشد بخش هوش مصنوعی در AMD، گزارشی از پیشرفت‌های نرم‌افزاری شرکت به مدیرعامل لیزا سو ارائه می‌دهد، پاسخ او همیشه یک جمله است: «عالیه. فقط باید سریع‌تر پیش بری.»

ممکن است عجیب به نظر برسد که یک شرکت نیمه‌رسانا چنین تأکیدی بر نرم‌افزار دارد، اما همین نرم‌افزارها هستند که قدرت واقعی تراشه‌های پرطرفدار صنعت هوش مصنوعی را آزاد می‌کنند. آن‌ها عملکرد سیلیکون را بهینه می‌کنند، امکان برنامه‌نویسی و بهره‌برداری از سخت‌افزار را فراهم می‌سازند، و از همه مهم‌تر، «چسبنده» هستند: وقتی مهندسان یک شرکت با پلتفرم نرم‌افزاری یک سازنده تراشه آشنا شوند، تغییر آن برایشان دشوار خواهد بود.

به گفته‌ی بوپانا، نرم‌افزار یکی از عواملی بود که به AMD کمک کرد تا یکی از بزرگ‌ترین پیروزی‌های تاریخ ۵۰ ساله‌اش را رقم بزند: قراردادی چند میلیارد دلاری که طبق آن، شرکت OpenAI (سازنده ChatGPT) از تراشه‌های MI450 شرکت AMD برای تأمین ۶ گیگاوات قدرت پردازشی محصولات هوش مصنوعی خود استفاده خواهد کرد. طبق این توافق، OpenAI می‌تواند تا ۱۶۰ میلیون سهم، معادل ۱۰٪ از سهام AMD را خریداری کند. این همکاری یک جهش بزرگ برای AMD محسوب می‌شود که در تلاش است تا فاصله‌اش با پیشتاز بازار یعنی Nvidia را کاهش دهد.

پایه‌های این توافق به سال ۲۰۲۳ بازمی‌گردد، زمانی که OpenAI برای نخستین بار برخی از مدل‌های خود را روی سخت‌افزار AMD اجرا کرد. در سال‌های بعد، AMD برای طراحی تراشه‌های MI450 آینده‌اش از مشاوره‌ی OpenAI بهره گرفت. بوپانا به فوربز گفت که OpenAI حتی بر توسعه‌ی نرم‌افزارهای AMD نیز تأثیر گذاشته است.

او گفت: «با عمیق‌تر شدن رابطه‌مان با OpenAI، همکاری‌هایمان در تمام لایه‌های فناوری گسترش یافت، به‌ویژه در بخش نرم‌افزار.» برای مثال، AMD با OpenAI همکاری کرد تا زبان برنامه‌نویسی متن‌باز Triton (که پیش‌تر فقط از GPUهای Nvidia پشتیبانی می‌کرد) با تراشه‌های AMD نیز سازگار شود.

این قرارداد در زمانی منعقد شد که تقاضا برای قدرت پردازشی تقریباً سیری‌ناپذیر شده است. اوایل امسال، دونالد ترامپ، OpenAI، Oracle و SoftBank پروژه Stargate را معرفی کردند — سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیارد دلاری در مراکز داده و زیرساخت‌های هوش مصنوعی در آمریکا. چند هفته بعد، اپل نیز تعهد مشابهی به همین میزان اعلام کرد. این تب هوش مصنوعی، Nvidia را که پیش‌تر بیشتر به‌خاطر تراشه‌های گیمینگ شناخته می‌شد، به غولی ۴.۵ تریلیون دلاری تبدیل کرده است. ماه گذشته، OpenAI وارد همکاری ۱۰۰ میلیارد دلاری با Nvidia شد تا ۱۰ گیگاوات قدرت پردازشی فراهم کند. در همین حال، نسل جدیدی از استارتاپ‌های نیمه‌رسانا مانند Cerebras، SambaNova، Groq و d-Matrix در تلاش‌اند تا تراشه‌هایی تخصصی برای عصر هوش مصنوعی طراحی کنند — برخلاف رویکرد عمومی‌تر شرکت‌های قدیمی.

به گفته‌ی سید شث، مدیرعامل d-Matrix، انفجار خدمات هوش مصنوعی در سال‌های اخیر به این معناست که در زمینه‌ی قدرت پردازشی، برنده‌ی مطلق وجود نخواهد داشت. او به فوربز گفت: «فرصت آن‌قدر بزرگ است که OpenAI نمی‌تواند فقط با Nvidia کار کند. مشتریان اکنون حاضرند فرآیند یادگیری نرم‌افزارهای AMD را طی کنند.»

برای Nvidia، نرم‌افزار مدت‌هاست که ابزاری قدرتمند برای حفظ جایگاهش در بازار محسوب می‌شود. برای مثال، CUDA — نرم‌افزار برنامه‌نویسی Nvidia — در آموزش مدل‌های هوش مصنوعی، مزیتی بزرگ ایجاد کرده است. اما در زمینه‌ی inference (اجرای مدل‌ها)، این مانع کمتر است چون فرآیند ساده‌تری دارد. و همین کاربردی است که OpenAI برای تراشه‌های AMD در نظر دارد. شث می‌گوید: «در این بخش، مزیت Nvidia چندان چشمگیر نیست. آستانه‌ی درد در حال کاهش است.»

بوپانا معتقد است که سرعت بالای صنعت هوش مصنوعی نیز درهای جدیدی را باز کرده است. او می‌گوید: «اگر دنیا ایستا بود و نرم‌افزارهای قدیمی با معماری‌های ثابت وجود داشتند، قطعاً مزیت بزرگی برای Nvidia باقی می‌ماند. اما با نوآوری‌های سریع در هوش مصنوعی، نرم‌افزارهای برنامه‌نویسی تراشه‌ها ساده‌تر شده‌اند. از منظر آینده‌نگرانه، فکر می‌کنم اهمیت این مزیت کمتر و کمتر خواهد شد.»

این قرارداد نشان می‌دهد که AMD چقدر از جایگاهش در سال ۲۰۱۴ فاصله گرفته — زمانی که لیزا سو مدیریت شرکت را برعهده گرفت. آن زمان، AMD در آستانه‌ی سقوط بود؛ اخراج‌هایی که یک‌چهارم شرکت را تحت تأثیر قرار داد و قیمت سهامش حدود ۲ دلار بود.

(اکنون سهام AMD بیش از ۲۳۵ دلار ارزش دارد و ارزش بازارش به ۳۸۲ میلیارد دلار رسیده.) AMD فرصت بازار موبایل را از دست داده بود و فروش رایانه‌های شخصی نیز ناامیدکننده بود. وظیفه‌ی سو این بود که شرکت را احیا کند و سهمی از بازار مراکز داده‌ی غول‌هایی مانند گوگل و آمازون به دست آورد. اکنون هدف او این است که AMD را به بازیگری واقعی در موج بعدی فناوری — یعنی هوش مصنوعی — تبدیل کند.

سو در مصاحبه‌ای با فوربز در سال ۲۰۲۳ گفت:  

«فکر می‌کنم AMD وارد مرحله‌ی جدیدی شده. ما باید ثابت می‌کردیم که شرکت خوبی هستیم — و فکر می‌کنم این را ثابت کردیم. حالا باید دوباره ثابت کنیم که عالی هستیم، و میراثی ماندگار از آنچه به جهان ارائه می‌دهیم، خلق کنیم. این‌ها مسائلی هستند که برای من جذاب‌اند.»

اگر همه‌چیز طبق برنامه پیش برود، اجرای ۶ گیگاوات قدرت پردازشی می‌تواند زمینه‌ساز قراردادهای مشابه در آینده باشد. و تبدیل شدن به تأمین‌کننده‌ی اصلی OpenAI ممکن است آغازگر این مرحله‌ی جدید برای AMD باشد.