به گزارش
پارسینه و به نقل از verywellmind، قرن‌هاست که ماه کامل عامل افزایش جرم و رفتارهای عجیب انسانی دانسته می‌شود.
با وجود رد مکرر این نظریه توسط دانشمندان، خرافات همچنان پابرجاست. با توجه به جایگاه فرهنگی و معنوی ماه، می‌توان گفت که بر رفتار آگاهانه انسان‌ها تأثیر می‌گذارد.
چند بار این جمله را شنیده‌ایم: «حتماً ماه کامله!»
وقتی راننده‌ای بی‌ملاحظه می‌بینیم، یا رفتارهای عجیب در مترو، یا حتی برخوردهای غیرعادی، اغلب این جمله را به زبان می‌آوریم. این باور به قرن اول میلادی برمی‌گردد؛ زمانی که ارسطو و پلینی بزرگ (مورخ رومی) معتقد بودند ماه کامل باعث دیوانگی در سرزمین‌هایی می‌شود که نورش را دریافت می‌کنند. واژه‌ی «دیوانه» (lunatic) نیز از واژه‌ی لاتین lunaticus گرفته شده که به معنای «وابسته به ماه» یا «ماه‌زده» است.
با وجود قرن‌ها نسبت دادن نوسانات خلقی، رفتارهای مرموز و اتفاقات عجیب به ماه، تحقیقات علمی بیشتر به همبستگی اشاره دارند تا علت واقعی. پس چرا هنوز بسیاری از ما به این باور پایبندیم؟
شاید هرگونه «تأثیر» ماه بر انسان، ریشه در نیاکان ما داشته باشد. اما جایگاه معنوی و فرهنگی ماه در آیین‌های باستانی و مدرن، افسانه‌ها، اسطوره‌ها، داستان‌های شهری و حتی هالووین باعث شده که برخی همچنان به قدرت ماه ایمان داشته باشند.
منشأ خرافه
در نظریه‌ی قدیمی، ارسطو و پلینی معتقد بودند چون مغز انسان مرطوب است، می‌تواند مانند آب‌های زمین تحت تأثیر ماه قرار گیرد. آن‌ها باور داشتند ماه می‌تواند باعث دیوانگی، صرع یا حملات روانی شود.
حتی برخی اندیشمندان مدرن نیز این ایده را بررسی کردند. روان‌پزشک آرنولد لیبر در کتاب‌هایش «اثر قمری: جزر و مد زیستی و احساسات انسانی» (۱۹۷۸) و «چگونه ماه بر شما تأثیر می‌گذارد» ادعا کرد که چون بدن انسان حدود ۷۰٪ آب دارد، تغییرات قمری می‌تواند مانند اقیانوس‌ها بر انسان تأثیر بگذارد. او نوشت که در شب‌های ماه کامل، میزان قتل، خودکشی، حملات خشونت‌آمیز، بحران‌های روانی و تصادفات مرگبار افزایش می‌یابد.
اما این نظریه خیلی زود توسط دانشمندان رد شد. یک مطالعه نشان داد که نیروی جاذبه‌ی زمین ۵۰۱۲ برابر قوی‌تر از ماه است و کشش ماه چیزی در حد وزن یک کک است! ماه شاید بتواند جزر و مد اقیانوس‌ها را کنترل کند، اما تأثیرش بر یک لیوان آب، وان حمام یا بدن انسان بسیار ناچیز است.
اخترشناسان، فیزیک‌دانان و روان‌شناسان همگی به این نتیجه رسیده‌اند که رفتار انسان با فازهای قمری ارتباطی ندارد.
در سال ۱۹۸۵، پژوهشگران ۳۷ مطالعه را بررسی کردند که رابطه‌ی چرخه‌ی ماه با تماس‌های اضطراری، خودکشی، جرم و مشکلات روانی را بررسی کرده بودند. نتیجه: هیچ ارتباطی بین ماه کامل و افزایش این موارد وجود ندارد. مطالعات مدرن نیز همین یافته‌ها را تأیید کرده‌اند؛ از جمله عدم ارتباط با بستری‌های روان‌پزشکی، پذیرش‌های بیمارستانی یا رفتارهای پرخاشگرانه. حتی مطالعه‌ای در فنلاند نشان داد که در شب‌های ماه کامل، قتل‌ها کمتر اتفاق می‌افتند!
رفتارهای آگاهانه قمری
اگر باوری هزاران سال دوام بیاورد، شاید چیزی در آن باشد. مقاله‌ای در مجله Discover پیشنهاد می‌دهد که اثر «دیوانگی قمری» ممکن است از این واقعیت ناشی شود که نور ماه کامل خواب نیاکان ما را مختل می‌کرده و باعث بی‌خوابی و خلق‌وخوهای بد می‌شده. امروزه شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد خواب انسان تحت تأثیر چرخه‌ی ماه قرار می‌گیرد.
همچنین ممکن است انتظار «رفتارهای عجیب» در شب‌های ماه کامل، به نوعی پیش‌گویی خودتحقق‌بخش تبدیل شود؛ یعنی افراد چون باور دارند باید متفاوت رفتار کنند، واقعاً هم متفاوت رفتار می‌کنند.
اما بسیاری از متخصصان این باور را نوعی «همبستگی خیالی» یا «سوگیری تأییدی» می‌دانند؛ یعنی ما بیشتر به اتفاقاتی توجه می‌کنیم که باورمان را تأیید می‌کنند و بقیه را نادیده می‌گیریم.
امی مورین، سردبیر Verywell Mind می‌گوید:
«ممکن است انتظار اینکه در شب‌های ماه کامل همه چیز کمی عجیب شود، خودش باعث شود افراد واقعاً عجیب‌تر رفتار کنند.»
ماه در فرهنگ‌ها و آیین‌ها
در فرهنگ‌های بومی سراسر جهان، ماه جایگاه ویژه‌ای دارد. در آمریکا، بومیان اولیه معتقد بودند «مادربزرگ ماه» جزر و مد را تنظیم می‌کند و مراقب آب‌های زمین است. ماه‌های کامل برای دنبال کردن گذر سال اهمیت داشتند و هر قبیله نام خاصی برای آن‌ها داشت. آیین‌های شکرگزاری و رقص‌های ماه هنوز هم در بسیاری از جوامع اجرا می‌شوند.
ماه برای گروه‌های دیگر نیز معنویت دارد. در طالع‌بینی، چرخه‌ی قمری تأثیر زیادی بر رفتار و خلق‌وخو دارد. ماه اغلب با ناخودآگاه مرتبط است و «نشانه‌ی ماه» در چارت تولد شما، اطلاعاتی درباره‌ی احساسات و شهودتان می‌دهد.
هم‌راستا شدن آگاهانه با فازهای ماه می‌تواند ابزار قدرتمندی برای مراقبت از خود و رشد معنوی باشد. هر ۲۹.۵ روز، ماه یک چرخه کامل را طی می‌کند و هر فاز آن با اعمال خاصی در فرهنگ‌های مختلف همراه است. مثلاً ماه کامل زمانی برای تأمل درونی است و ماه نو فرصتی برای تعیین اهداف.
نتیجه‌گیری برای شما
ممکن است ماه کامل بر چرخه‌ی خواب شما تأثیر بگذارد، اما تحقیقات گسترده، افسانه‌های رایج درباره‌ی رفتارهای عجیب و جرم را رد کرده‌اند. شاید نتوانید رانندگی بد یا برخوردهای عجیب را به گردن ماه بیندازید، اما آگاه بودن از حضور آن می‌تواند رفتارهای آگاهانه‌ی شما را بهبود ببخشد. و البته هیچ ایرادی ندارد که در ماه کامل اکتبر، حال‌وهوای ترسناک را بپذیرید — همین داستان‌های مرموز و فضای خاص، هالووین را این‌قدر جذاب کرده‌اند!
.svg)
ارسال نظر