چرا وضعیت آب در کشور بحرانی شد؟

به گزارش پارسینه رضا سپه‌وند در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به بحران کم آبی در کشور به ارائه تحلیلی از علت مواجهه کشور با این بحران پرداخت و با انتقاد از سیاست‌گذاری‌های نادرست طی دهه‌های اخیر در حوزه آب و اجرای برخی از طرح‌های انتقال آب بین حوزه‌ای و همچنین ساخت سدهای متعدد اظهار کرد: متاسفانه با وجود اجرای ۶ برنامه توسعه‌ای در کشور، به دلیل برخی عملکردهای جزیره‌ای و اعمال سیاست‌های غلط آبی که توسط افراد صاحب نفوذ در دولت‌های ادوار برای مناطق مرکزی ایران صورت گرفت، شاهد انتقال آب‌ از سرشاخه‌های زاگرس و دز به سمت اصفهان، یزد و قم بودیم که موجب توسعه صنعتی در این مناطق شد اما در عین حال نیز باعث خشکی در سرشاخه‌ها شد و بحران شدید آب رادر این مناطق ایجاد کرد.

وی افزود: توسعه صنعتی باعث شد که هر روز نیاز صنعت به آب در آن مناطق بیشتر شود به گونه‌ای که الان بعد از چند دهه ناچار شدند که با صرف هزینه‌هایی بسیار بالا در قالب پروژه‌هایی بسیار سنگین، آب را از دریای عمان طی دو خط به سمت یزد و کرمان و اصفهان منتقل کنند که در این انتقال، بابت هر متر مکعب آب مصرفی صنعت در اصفهان از انشعاب آب انتقالی از یزد ۲۵۰ هزار تومان هزینه صرف می‌شود. طبق گزارشی که وجود دارد در سال گذشته بالغ بر ۲۰ هزار میلیارد تومان بابت خرید و انتقال آب اصفهان از خط لوله یزد صرف شده است؛ در این شرایط مشخص نیست که تولیدات صنعت چطور می‌خواهد با تولیدات خارجی به رقابت بپردازد.

این عضو کمیسیون انرژی مجلس همچنین با اشاره به افزایش سدسازی در کشور و پیامدهای ناشی از آن گفت: متاسفانه سدسازی‌های انجام شده در بسیاری از موارد از جمله در حوزه آبریز ارومیه، قم، کارون و کرخه غلط بوده است؛ متاسفانه ساخت سد کرخه با وجود اینکه مزایایی به همراه داشت، اما با پخش شدن ۹ میلیارد متر مکعب در یک گستره بسیار وسیع و تبخیر آب بسیار بالا مواجه  است. از سوی دیگر پیش بینی شده بود که در سرشاخه‌های کرخه حدود ۱۹ سد ساخته می‌شود اما بسیاری از آنها ساخته نشد. همچنین سد بختیاری که سد بالادستی سد دز محسوب می‌شود و باید ساخته می‌شد تا رسوب‌گیر سد کرخه باشد، ساخته نشده و همین امر موجب مواجه شدن سد دز با بحران جدی رسوب شده است. همچنین سد گتوند به دلیل ایجاد معدن نمک، موجب شده که EC آب (شاخص برای تعیین میزان شوری و ناخالصی آب) در حوزه آبریز کارون به شدت افزایش یابد به طوری که در همین ماه گذشته بالغ بر ۶۰۰ میلیون متر مکعب آب طی سه روز رها شد تا EC آب مناطق شوش و آبادان کاهش یابد و  اراضی کشاورزی و جاهایی که نخل‌های خرما در آن قرار دارند، به نمکزار تبدیل نشوند؛ این نشان از سیاست‌های بسیار غلط در حوزه این آبریز بوده است.

سپه‌وند در ادامه با بیان اینکه «بالغ بر ۸۰ درصد مصرف آب کشور در حوزه کشاورزی در حال استفاده است»، تاکید کرد: در حوزه کشاورزی باید به سمت کشت‌های بارانی، قطره‌ای، هیدروپونیک و گلخانه‌ای می‌رفتیم اما در این مسیرخیلی توفیق نداشتیم چراکه بیشتر کشت‌های ما به سبک سنتی و به صورت کشت غرقابی (سطحی) است.

وی همچنین با اشاره به سهم ۹ درصدی صنعت از مصرف آب کشور، اظهار کرد: در حوزه صنعت باید از پساب‌ها شهری استفاده کنیم و تصفیه‌خانه‌های‌مان را گسترش دهیم تا صنعت از آب تصفیه خانه‌های آب و فاضلاب استفاده کند اما در این زمینه هم توفیق زیادی در کشور نداشتیم. در این زمینه باید سرمایه گذاری کنیم و مشوق‌های خوبی به بخش صنعت اعطا شود تا با ساخت تصفیه خانه‌ها، سهم حدود ۹ درصدی صنعت از مصرف آب کاهش پیدا کند.

این نماینده مجلس با تاکید بر ضرورت بهینه سازی مصرف آب در بخش خانگی گفت: در حوزه خانگی که سهم ۱۰ درصدی از مصرف آب در کشور دارد باید برای بهینه سازی مصرف آب فرهنگ سازی‌های لازم صورت بگیرد؛ نباید از آب شرب برای درخت‌کاری در باغ‌ها و ویلاها و شست و شوی وسایل و همچنین در کارواش‌ها استفاده شود. در این حوزه باید با کارهای فرهنگی مصرف آب را کاهش دهیم.

سپه‌وند با بیان اینکه «گرم شدن زمین و تغییرات اقلیمی انکار ناپذیر است»، اظهار کرد: زمین کلاً گرم و دستخوش تغییرات اقلیمی شدیدی شده است؛ در همین راستا طی چند دهه گذشته به ویژه در دهه اخیر بارندگی به شدت کاهش یافته است و در دوره خشکسالی قرار داریم. امروز باید بدانیم که دیگر ما آب کمتری در پشت سدها داریم و ناچاریم که نیروگاه های برق‌آبی را تعطیل کنیم و برای تامین برق به سرعت به سمت برق تجدید پذیر و خورشیدی برویم؛ البته در این زمینه برای  امسال ۱۰ تولید هزار مگاوات برق تجدیدپذیر در برنامه وجود دارد و اقدامات خوبی هم در حال انجام است.

وی در پایان با اشاره به قرار داشتن کشور در پنجمین سال خشک‌سالی، با بیان اینکه «معمولاً دوره‌های خشک‌سالی بین ۵ تا ۳۰ سال طول می‌کشد»، عنوان کرد: با توجه به اینکه از سال ۹۸ به بعد کشور کم کم وارد دوران خشک‌سالی شده است، الان در پنجمین سال خشک‌سالی قرار داریم و اوج بحران رسیدیم و پیش بینی‌ها نیز می‌گویند که در سال جاری باران‌های دیرهنگامی خواهیم داشت و پائیز کم بارانی داریم. امیدواریم که در زمستان بارش‌های  خوبی داشته باشیم.