بحران مسکن در تهران؛ چالشی جدی برای اقشار متوسط و کم‌درآمد

به گزارش پارسینه؛ افزایش بی‌سابقه قیمت مسکن و اجاره‌بها، ناتوانی اقشار متوسط و کم‌درآمد در خرید یا اجاره خانه را به یک معضل اساسی و نگران کننده تبدیل کرده است. کارشناسان بر این باورند که تداوم این بحران نه تنها بر توان مالی خانوارها فشار می‌آورد بلکه زمینه‌ساز بروز پدیده‌های نگران‌کننده اجتماعی و اقتصادی می‌شود.

• افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید

یکی از دلایل اصلی بحران مسکن در تهران، رشد بی‌رویه و نامتناسب قیمت‌ها در مقابل درآمد خانواده‌ها است. قیمت مسکن در سال‌های اخیر با سرعتی بسیار بالاتر از افزایش درآمدها رشد کرده است. این رشد غیرمنطقی، باعث شده بسیاری از خانواده‌ها حتی با پس‌اندازهای چند ساله خود هم نتوانند خانه‌ای در مناطق متوسط و یا پایین شهر بخرند یا حتی اجاره مناسبی پیدا کنند. در مقابل، اجاره‌بها نیز به شکل غیرقابل کنترلی افزایش یافته و باعث شده اقشار کم‌درآمد مجبور شوند بخش قابل توجهی از درآمد ماهانه خود را صرف هزینه مسکن کنند. از سوی دیگر هر ساله تحت تاثیر تورم شدید در بازار مسکن ارزش پول افرادی که در تلاش برای پس انداز و خرید خانه در پایتخت هستند، کاهش پیدا می کند.

• ناتوانی اقشار ضعیف و متوسط

قطعا اقشار کم‌درآمد به دلیل دستمزدهای پایین، شغل‌های ناپایدار و نبود حمایت‌های موثر از جانب دولت، بیشترین فشار را در این بحران تحمل می‌کنند. بسیاری از کارگران، کارمندان با حقوق ثابت و جوانان مجردی که به دنبال شغل و زندگی مستقل در تهران هستند، نمی‌توانند هزینه‌های سنگین مسکن را تأمین کنند. همین مسأله باعث شده که بعضی افراد به دنبال راه‌حل‌های جایگزین و نامناسب برای سکونت باشند که خود می‌تواند تبعات امنیتی، بهداشتی و اجتماعی به دنبال داشته باشد. زندگی در حاشیه شهر، اجاره همزمان یک واحد آپارتمان به صورت شراکتی با افراد دیگر، اقامت در پانسیون ها و یا خوابگاه های خصوصی برخی از راهکارهای افرادی است که برای تامین مسکن از استطاعت مالی کافی برخوردار نیستند.

 

• تبعات اجتماعی و اقتصادی بحران مسکن

بحران مسکن فراتر از یک مشکل مالی ساده است؛ این بحران باعث تشدید نابرابری‌های اجتماعی و افزایش فقر شهری می‌شود. ناتوانی در تأمین مسکن مناسب، موجب بروز مشکلات روانی، کاهش کیفیت زندگی و کاهش امید به آینده در میان مردم می‌شود. همچنین، مهاجرت‌های داخلی به تهران و سایر کلان‌شهرها، بدون وجود زیرساخت‌های کافی، وضعیت بازار مسکن را بحرانی‌تر کرده است. این موضوع موجب افزایش تقاضای مسکن و رشد قیمت‌ها شده و بسیاری را به حاشیه‌نشینی و زندگی در مناطق غیررسمی سوق داده است.

• سیاست‌ها و راهکارهای پیشنهادی برای حل بحران مسکن

برای مقابله با این بحران گسترده و پیچیده، نیازمند راهکارهای جامع و هماهنگ بین دولت، بخش خصوصی و جامعه مدنی هستیم. برخی از مهم‌ترین راهکارها عبارتند از:

• تولید مسکن ارزان‌قیمت: دولت و بخش خصوصی باید با همکاری هم، تولید انبوه مسکن اقتصادی را در زمین‌های دولتی یا کم‌ارزش شهری افزایش دهند. حذف بروکراسی‌های پیچیده، کاهش هزینه‌های مجوز ساخت و حمایت مالی از پروژه‌های مسکن‌سازی می‌تواند گام موثری در این زمینه باشد.
• افزایش قدرت خرید اقشار ضعیف: ارائه وام‌های کم‌بهره، یارانه‌های اجاره، و کارت‌های اعتباری مسکن به خانواده‌های کم‌درآمد می‌تواند بخشی از بار مالی را کاهش دهد. همچنین، اصلاح نظام دستمزدها و ایجاد اشتغال پایدار برای افزایش درآمد خانوارها از دیگر اقدامات موثر است.
• نظارت دقیق بر بازار مسکن: افزایش نظارت‌های دولتی بر بازار اجاره و خرید مسکن و مقابله با سفته‌بازی و دلالی در این بازار می‌تواند به تعادل قیمت‌ها کمک کند و از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری نماید.
• ایجاد و توسعه سرپناه‌های حمایتی: ساخت خوابگاه‌ها و مسکن موقت برای اقشار کم‌درآمد، به ویژه جوانان و مهاجران داخلی، می‌تواند فشار روی بازار اجاره را کاهش داده و از بروز مشکلات اجتماعی جلوگیری کند.

نتیجه‌گیری

 

بحران مسکن در تهران و سایر کلان‌شهرهای ایران، یکی از چالش‌های مهم اجتماعی و اقتصادی کشور است که نیازمند توجه ویژه و اقدام فوری است. بدون اتخاذ سیاست‌های مناسب، این بحران می‌تواند باعث گسترش فقر، نابرابری و مشکلات اجتماعی پیچیده‌تر شود. حمایت از اقشار ضعیف، افزایش تولید مسکن ارزان‌قیمت و نظارت موثر بر بازار، کلیدهای اصلی برای رفع این بحران هستند تا همه مردم بتوانند در محیطی امن و با کیفیت زندگی کنند.