پالس معنادار جنگ هند و پاکستان به بازار تسلیحات نظامی جهان

به گزارش پارسینه؛ مدت زمان زیادی از درگیری و جنگ اخیر میان هند و پاکستان نمی گذرد. رویدادی که با بازتاب های بین‌المللی گسترده ای همراه شد و دو قدرت اتمی جهان پس از رد و بدل کردن آتش و نبرد در چندین جبهه، در نهایت به سمت آتش‌بس حرکت کردند. با این حال، این رویداد در دلِ خود یک واقعیت مهم و معنادار را در حوزه معادلات نظامی به نمایش گذاشت: تسلیحات چینی، علیرغم نگاه تحقیرآمیز برخی قدرت‌های غربی، کارآمدتر از تجهیزات فرانسوی ظاهر شدند.

در بخش هوایی این نبرد، که با حملات متقابل جنگنده‌های دو کشور همراه بود، جنگنده‌های JF-17 Thunder ساخت مشترک چین و پاکستان عملکرد قابل توجهی را از خود به نمایش گذاشتند. طبق داده‌های اعلام‌شده از سوی وزارت دفاع پاکستان، در عملیات روز سوم درگیری، اسکادران‌های مجهز به JF-17 موفق به رهگیری و ساقط‌کردن دو فروند پهپاد جاسوسی هندی از نوع Heron ساخت اسرائیل شدند، درحالی‌که جنگنده‌های Rafale نیروی هوایی هند که در پاسخ وارد عملیات شدند، به‌دلیل نقص در سیستم‌های شناسایی و درگیری فراتر از دید (BVR)، عملاً نتوانستند نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا کنند.

این نخستین آزمون جدی برای جنگنده‌های Rafale فرانسوی در منطقه بود، که با امیدواری زیادی از سوی دهلی‌نو خریداری شده بودند. هند در سال‌های اخیر بیش از ۷.۸ میلیارد دلار صرف خرید ۳۶ فروند Rafale کرده است، اما گزارش‌های میدانی حاکی از آن است که در شرایط مرزی سخت کشمیر، جایی که جنگ الکترونیک و قدرت واکنش سریع حرف اول را می‌زند، این پرنده‌ها نتوانستند برتری محسوسی نسبت به نسل قبلی خود یا رقبای شرقی‌شان کسب کنند.

از سوی دیگر، موشک‌های چینی PL-15 که بر روی JF-17 Block III نصب شده بودند، برد عملیاتی خود را تا حدود ۲۰۰ کیلومتر اثبات کردند، و در دو مورد مشخص باعث عقب‌نشینی اسکادران‌های هندی شدند که به سامانه‌های هوا به هوای کوتاه‌برد‌تر وابسته بودند. کارشناسان نظامی معتقدند که این موشک‌ها، که از تکنولوژی رادار فعال بهره می‌برند، به‌خوبی توانستند هدف‌گیری و درگیری در محیط‌های مملو از اختلالات الکترونیکی را انجام دهند؛ شرایطی که رافائل‌ها با فناوری‌های سنتی‌تر فرانسوی، از جمله موشک‌های MICA، نتوانستند با موفقیت پشت سر بگذارند.

در حوزه دفاع هوایی نیز، چین با صادرات سامانه‌های ضدپهپاد و دفاع نقطه‌ای به پاکستان، نقش غیرقابل انکاری در افزایش تاب‌آوری نظامی این کشور ایفا کرد. در عملیات روز چهارم، بیش از ۷ پهپاد تهاجمی هندی از نوع Rustom-2 نتوانستند از سد سامانه‌های دفاعی ساخت چین عبور کنند. این در حالی ا‌ست که هند در همین بازه، سه پایگاه راداری خود را در نزدیکی پونچ به‌خاطر حملات دقیق پهپادی از دست داد؛ حملاتی که عمدتاً توسط پهپادهای مسلح CH-4 و Wing Loong II انجام شده بودند. دو پهپاد ساخت چین که با هزینه‌ای بسیار کمتر از نمونه‌های غربی، عملکردی معادل یا حتی فراتر ارائه دادند.

در گزارش تحلیلی منتشرشده توسط اندیشکده SIPRI آمده است که پاکستان در سال گذشته نزدیک به ۱.۳ میلیارد دلار صرف خرید تجهیزات نظامی از چین کرده، درحالی‌که کل بودجه دفاعی این کشور حدود ۱۱ میلیارد دلار بوده است. در مقابل، هند با بودجه دفاعی نزدیک به ۷۰ میلیارد دلار، هنوز در حال تکمیل چرخه آموزشی و لجستیکی برای جنگنده‌های Rafale است. به‌عبارتی دیگر، کارایی تسلیحات چینی با بودجه‌ای کمتر، به‌مراتب بالاتر از تسلیحات گران‌قیمت غربی نشان داده شده است.

این تقابل نه‌تنها از منظر نظامی بلکه از زاویه راهبردی نیز قابل تحلیل است. چین با حضور موثر تسلیحاتی در پاکستان، نوعی تعادل قوا در برابر افزایش نفوذ نظامی آمریکا و فرانسه در هند برقرار کرده است. علاوه‌برآن، توسعه فناوری‌های بومی در قالب پروژه‌های مشترک چون JF-17 باعث شده وابستگی پاکستان به واردات صرف کاهش یابد، درحالی‌که هند هنوز برای نگهداری، قطعات یدکی و حتی آموزش خلبانان Rafale به زیرساخت‌های فرانسوی متکی است.

اگرچه درگیری‌های اخیر به‌سرعت متوقف شد و با میانجی‌گری سازمان ملل و برخی قدرت‌های منطقه‌ای به آرامش نسبی بازگشت، اما پیام روشن آن در حافظه امنیتی منطقه باقی خواهد ماند: در نبردهای مدرن قرن بیست‌و‌یکم، دیگر گران‌ترین فناوری الزاماً برنده میدان نیست. تطبیق‌پذیری، بومی‌سازی و توانایی واکنش سریع، عواملی هستند که حتی قدرت‌های متوسط نظامی را به بازیگران جدی بدل می‌کنند. جنگ اخیر هند و پاکستان، آزمونی میدانی برای این واقعیت بود.