تغییر معادلات منطقه در پی خرید سوخو ۳۵های روسی توسط ایران+ فیلم و تصاویر

به گزارش پارسینه،خرید سوخو ۳۵های روسی یکی از مهمترین اخبار حوزه دفاعی طی ماه‌های گذشته بوده است. توافق اولیه روسیه و ایران پیرامون تحویل جنگنده سوخو ۳۵های روسی به تهران موضوعی است که از سوی اندیشکده‌ها و رسانه‌های بین‌المللی مورد توجه قرار گرفته و از زوایای گوناگون تحلیل شده است. نسل جدید جنگنده‌های روسی و توان عملیاتی خیره کننده آن‌ها در سطوح مختلف در کنار تنش بی‎سابقه ایران و اسرائیل و نهایتاً حفظ موازنه قوا با رقبای منطقه‌ای همچون عربستان و ترکیه مهمترین عواملی هستند که سوخو ۳۵ را به گزینه‌ای جذاب برای نوسازی نیروی هوایی ایران بدل می‌سازند. در مقابل روسیه نیز به دلیل جنگ اوکراین و تنش با غرب و همچنین تشدید تحریم‌های آمریکا و اروپا درصدد بهبود ارتباط با متحدان و تحکیم پیوند یا کشورهای همسو با خود است. روشن است که موضوعاتی همچون مخالفت با یکجانبه گرایی ایالات متحده، تحریم‌های آمریکا و غرب و انتقاد نسبت به نظم بین‌المللی حاضر مسائلی هستند که موجب نزدیکی روسیه به ایران می‌شوند.

از جمله ابعاد اصلی این روابط نزدیک، گسترش روابط و مناسبات ایران و روسیه در حوزه دفاعی است که در قالب خریدهای تسلیحاتی و همکاری‌های دفاعی مشترک تعریف می‌شود. خرید جنگنده‌های سوخو-35 روسی توسط ایران گامی بلند در راستای تحکیم پیوندهای یادشده بوده و می‌تواند در مناسبات راهبردی دو کشور تأثیرات مستقیم و غیرمستقیمی برجای گذارد. در واقع خرید هواپیماهای یادشده به معنای شکل گیری زنجیره‌ای از همکاری‌ها در زمینه آموزش نیروی انسانی، تعمیر و نگهداری، پشتیبانی و... بین دو کشور بوده و پایه‌ای برای تحقیق و توسعه مشترک و گشایش بازارهای جدید در حوزه‌های متنوع خواهد بود.

علاوه بر استحکام و تعمیق روابط با روسیه، در وضعیت کنونی خاورمیانه و به ویژه در ارتباط با تنش با اسرائیل و حضور نظامی آمریکا در منطقه، خرید سوخو-35 برای تهران حتی از اهمیت بیشتری نیز برخوردار است. در همین زمینه مهمترین پیامد الحاق سوخو-35 به ناوگان هوایی ایران ارتقاء بازدارندگی هوایی به ویژه در شرایط بروز تنش است. به عبارت دیگر برخورداری از این هواپیماها موجب می‌شود که در صورتی که رویارویی دیگری بین ایران و اسرائیل شکل گیرد، توان هوایی ایران در موقعیتی به مراتب بهتر از وضعیت کنونی آن خواهد بود. از سوی دیگر خرید این هواپیما جایگاه ایران در موازنه با سایر کشورهای منطقه را نیز ارتقا می‌بخشد. این جنگنده در میان پیشرفته‌ترین جنگنده‌های جهان طبقه بندی می‌شود و دارای سقف پرواز بالاتر از سایر هواپیماهای ایران است. سرعت سوخو-35 نیز به عنوان یک مزیت اساسی دیگر بین 1500 تا 2500 کیلومتر در ساعت برآورد می‌شود که توان قابل ملاحظه‌ای در رهگیری و تعقیب اهداف هوایی به آن می‌بخشد. توان راداری این جنگنده قادر به رهگیری 30 هدف و هشت شلیک مجزاست. این ویژگی‌ها موجب می‌شود تا سوخو-35 قادر به رقابت با جنگنده‌های مدرن و روزآمد در جهان باشد.

سوخو-35 یک جنگنده است اما از قابلیت ثانویه تهاجمی هوا به سطح نیز برخوردار است. این جنگنده امکان حمل 8 تن انواع مهمات را داشته و می‌تواند تسلیحات هوا به هوا، هوا به سطح، ضد تشعشع و موشک‌های ضد کشتی و همچنین بمب‌های هدایت شونده لیزری و ماهواره‌ای را حمل کند. تسلیحات این هواپیما شامل یک توپ 30 میلیمتری با 150 گلوله و همچنین سیستم جنگ الکترونیک برای ارسال پارازیت‌های قدرتمند است. پارازیت‌های پیشرفته این سامانه قادر به کاهش عملکرد راداری دشمن تا سطح قابل ملاحظه‌ای است و می‌تواند رادارهای موجود روی موشک‌های پدافندی را کور کند. سامانه مکان یابی نوری، کنترل راداری و دفاع داخلی (کابین) دیگر توانمندی‌های این جنگنده در قیاس با سایر جنگنده‌های نسل چهارم هستند.سخت افزار این جنگنده مشتمل بر دو سیستم ارتباطات رادیویی رمزگذاری شده و همچنین یک سامانه پیوند داده‌های نظامی است که در برابر پارازیت مقاوم بوده و بین هواپیماهای اسکادران و همچنین هواپیما و مرکز کنترل زمینی پیوند برقرار می‌کند. سیستم ناوبری این هواپیما نیز مشتمل بر نمایشگر نقشه دیجیتال به همراه سیستم موقعیت یابی جهانی است.

چنان‌که گفته شد ورود سوخو ۳۵های روسی به نیروی هوایی ایران موجب برتری قابل ملاحظه سامانه دفاع هوایی کشور در قیاس با گذشته می‌شود. رادار Irbis-E سوخو-35 از جمله قدرتمندترین رادارهای هوایی بوده و برتری قابل توجهی بر بسیاری از جنگنده‌های موجود در منطقه خاورمیانه دارد. برای نمونه سوخو-35 در مقایسه با رافال داسو (تولید فرانسه) از مزیت‌های چندگانه‌ای برخوردار است که روی هم رفته توان عملیاتی گسترده‌تری به آن می‌بخشند. گفتنی است رافال در نیروی هوایی چندین کشور خاورمیانه مستقر بوده و رقیب جنگنده‌های F-14 و بمب‌افکن‌های F-4 و F-5 ایران فرض می‌شوند. بدیهی است که عملیاتی شدن سوخو-35 در ایران موازنه دفاعی در منطقه را دستخوش تغییراتی خواهد کرد. گرچه این به معنی بر هم خوردن موازنه منطقه‌ای نیست و نمی‌توان با استناد به تحویل تعداد مشخصی از این هواپیما به ایران ادعای تغییر موازنه را مطرح کرد چراکه موازنه در ابعاد کلان‌تر و با در نظر گرفتن ابعاد مختلف توانمندی دفاعی کشورها دچار تغییر می‌شود.

استقرار سوخو-35 در ناوگان هوایی ایران در کنار سایر مزیت‌های دفاعی کشور مانند برخورداری از توانمندی موشکی می‌تواند بر بازدارندگی ایران اثر مثبت داشته باشد. ایران در آخرین اقدام دفاعی خود در برابر اسرائیل موفق به هدف قرار دادن پایگاه نواتیم و محل استقرار جنگنده‌های F-35 این رژیم شد. تردیدی نیست که در شرایط برخورداری از توانمندی هوایی پیشرفه‌تر، بازدارندگی ایران در برابر اقدامات نظامی بالقوه و بالفعل بیش از پیش خواهد بود. در حال حاضر عمده جنگنده‌های ایران از نسل جت‌های جنگی نسل سه هستند و علی‌رغم برداشتن گام‌هایی در این زمینه مانند خرید جنگنده‌های میگ 24 فولکروم در دهه 1990 خرید سوخو-35 جدی‌ترین اقدام در راستای نوسازی مؤثر صنایع هوایی خواهد بود. در واقع خرید سوخو-35 به معنای آن است که با توجه به تغییر تهدیدات و نیز تغییر در راهبرد و عملکرد دشمنان طی سال‌های اخیر ایران با جدیت به دنبال توسعه قابلیت‌های رزم هوایی خود به منظور حفظ تعادل با رقبا در سطح منطقه است. در این میان طبیعی است که برخورداری از نسل چهارم جنگنده‌ها ایران را در موقعیتی بهتر قرار می‌دهد، هر چند که به معنای تغییر موازنه به نفع ایران نیست. این امر در شرایط کنونی که محیط خاورمیانه با ابهام، عدم قطعیت و پیچیدگی روزافزون مواجه است از اهمیت حیاتی برخوردار بوده و تابعی از نیازها و ملزومات امنیت ملی کشور محسوب می‌شود. افزایش توانمندی نظامی ایران به ویژه در حوزه هوایی به معنای ارتقاء بازدارندگی و در نتیجه افزایش امکانات بازیگری در منطقه و در قبال رقبا و دشمنان است.