.svg)
نتانیاهو در حسرت توافق صلح با عربستان
پارسینه: توافق ایران و عربستان تنها به این دو کشور نبود و با دیدارهای مقامات سعودی با سوری ها و نمایندگان حماس اسلامی همراه شد تا مشخص شود که این تغییر رویکرد اساسی تر از یک تنش زدایی دوجانبه است. در چنین وضعیتی به نظر می رسد آرزوی نتانیاهو برای سازش با عربستان، دست کم در مقطع کنونی، از بین رفته است.
به گزارش «پارسینه» به نقل از «میدل ایست نیوز»، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، هفته گذشته در دیدار با لیندزی گراهام، سناتور آمریکایی، در قدس اشغالی گفت که اسرائیل خواهان عادی سازی و صلح با عربستان سعودی است: «ما به عادی سازی به چشم جهشی بزرگ به سوی پایان دادن به درگیری اعراب و اسرائیل می‌نگریم. این توافق می‌تواند پیامد‌های تاریخی برای اسرائیل، عربستان، منطقه و جهان داشته باشد.» نتانیاهو تلاش برای گسترش دایره صلح و افزودن کشور‌های بیشتری به توافق سازش موسوم به توافقنامه ابراهیم ۲۰۲۰ را به عنوان شعار کارزار انتخاباتی خود معرفی کرد.
اما مقامات امنیتی اسرائیل این خوش بینی نتانیاهو را بیجا می‌دانند. یک منبع ارشد امنیتی سابق اسرائیل که خواست نامش فاش نشود، به المانیتور گفت: «عجیب‌ترین چیز این است که به رغم همه نشانه‌های واضح و چراغ‌های هشدار قرمز، نتانیاهو همچنان درباره «گسترش دایره صلح» و این گزینه صحبت می‌کند که اسرائیل به زودی می‌تواند عربستان را به طور جزئی یا کامل به توافقات ابراهیم اضافه کند.»
اظهارات مقامات اسرائیلی به ویژه با توجه به گزارش‌ها درباره برنامه سفر هیئتی از اعضای ارشد حماس به عربستان که نشانه دیگری از نزدیکی اخیر تهران-ریاض است، معنا پیدا می‌کند. برخی گزارش‌ها از خشم مقامات سعودی از نشت اطلاعاتی درباره برنامه این سفر نادر و احتمال لغو یا به تعویق افتادن آن حکایت داشتند؛ اما به هر حال، کاملا واضح است که عربستان در حال تغییر دادن موضع خود از اردوگاه آمریکایی-اسرائیلی به سمت «محور مقاومت» تحت رهبری ایران که حماس مستقر در غزه نیز یکی از اعضای افتخاری آن به شمار می‌رود، است.
عربستان و ایران ماه گذشته روابط دیپلماتیک خود را تجدید کردند و سفر هیئت حماس اولین سفر به پادشاهی در تقریبا یک دهه گذشته خواهد بود. به موازات این تحولات، ریاض همچنین مشغول بازسازی روابط خود با دمشق بوده است. شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان، هفته گذشته به دمشق سفر کرده که اولین سفر رسمی یک مقام سعودی به سوریه از زمان آغاز جنگ در این کشور است.
یک منبع ارشد سیاسی سابق اسرائیل که نخواست نامش فاش شود، به المانیتور گفت: «سعودی‌ها به صورت نتانیاهو تف می‌اندازند و او همچنان سعی دارند مردم خود را متقاعد کند که این، چیزی جز باران نیست.»
«روش سلامی» اصطلاحی است که جناح راست سیاسی اسرائیل برای توصیف راهبرد تحت رهبری یاسر عرفات هنگام امضای توافق اسلو با اسرائیل حدود ۳۰ سال پیش، ابداع کرده اند. استفاده از این واژه مبتنی بر این نظریه است که عرفات با دست کشیدن از تلاش برای شکست دادن اسرائیل در رویارویی مستقیم، گزینه شکست فرسایشی و تدریجی را انتخاب کرده است. مقامات ارشد امنیتی اسرائیل اکنون از این اصطلاح برای توصیف مقابله با آنچه مقابله با «محور شرارت» تحت رهبری ایران می‌خوانند، استفاده می‌کنند و این همان اتفاقی است که تصور می‌کردند با عربستان بر سر آن اشتراک دارند.
یک منبع امنیتی ارشد اسرائیلی در اشاره به دعوت رسمی از ملک سلمان بن عبدالعزیز آل سعود، پادشاه عربستان، برای سفر به ایران، گفت که هر معیار یا استانداردی که در نظر گرفته شود، این اتفاق «یک رویداد دراماتیک و مهم» است. به طور همزمان، روابط ایران با سایر کشور‌های حوزه خلیج فارس و خاورمیانه، از جمله کشور‌هایی که با اسرائیل توافق ابراهیم را امضا کرده بودند مانند امارات متحده عربی، در حال گرم شدن است.
در همین حال، محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، برای مراسم ضیافت افطاری به عربستان سفر کرد. تلاش‌های پیشین عربستان برای میانجی گری آتش بسی بین جنبش‌های رقیب فتح و حماس در فلسطین شکست خوردند که همین مساله یکی از عوامل اصلی روابط پرتنش ریاض با حماس بودند.
این سفر به هر دلیلی که انجام شده باشد، یک نشانه از احیای حماس در منطقه است. حماس از یک سازمان منزوی و محاصره شده که فعالان آن در بخش‌های مهمی از خاورمیانه تحت تعقیب بودند، اکنون به سمت تبدیل شدن به یک مجموعه منسجم پیش می‌رود.
یک منبع نظامی ارشد اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود، به المانیتور گفت: «این مساله در اظهارات رهبران حماس در مقابل اسرائیل نیز منعکس شده است. آن‌ها لحن خود را تغییر داده اند؛ آن‌ها اعتماد به نفس خود را نشان می‌دهند و به زبان تهدید بازگشته اند.»
علاوه بر این تغییرات منطقه ای، همسویی مجدد قدرت‌های پیشرو جهان در منطقه از جمله گرمی قابل توجه روابط روسیه با ایران، آشتی عربستان و ایران با میانجی گری چین، و خروج تدریجی ایالات متحده، همگی تغییراتی مشهود هستند.
یک منبع دیپلماتیک اسرائیلی گفت: «چه انتظاری داشتید؟! اینکه با خروج امریکایی‌ها از منطقه روس‌ها به ایران نزدیک نشوند؟ یا نخست وزیر جدید اسرائیل به امریکا دعوت شود؟ یا با یک برخورد سرد مواجه نشود؟ نمی‌شود انتظار داشت سعودی‌ها و امارتی‌ها همچنان به اتحاد استراتژیکی که در حال فروپاشیدن است، اتکا کنند. در خاورمیانه، یا دور میز نشسته اید، یا به عنوان غذای اصلی، روی میز قرار می‌گیرید. حد وسطی وجود ندارد.»
بدین ترتیب، این سوال پیش می‌آید که منظور نتانیاهو از اقدامات برای «گسترش دایره صلح» چیست. یا یک شعار توخالی می‌دهد، یا از اتفاقی خبر دارد که باقی جهان از آن بی خبر هستند.
این احتمال وجود دارد که نتانیاهو در تلاش باشد تا برای دعوت شدن به کاخ سفید، طبق شروط تعیین شده توسط دولت جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده، عمل کند. این شروط کاهش تنش‌های اسرائیل و فلسطین در قدس شرقی و ساکت کردن تحریک کنندگان در دولت افراطی نتانیاهو را شامل می‌شوند.
عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان، در درجه اول به تمایل کاخ سفید و تمایل بایدن به کاهش تنش‌ها در روابط واشنگتن با ریاض، ارائه تجهیزات مورد نیاز سعودی‌ها و تقویت توافقنامه ابراهیم که توسط دولت پیشین دونالد ترامپ تنظیم شده، بستگی دارد. احتمال اینکه بایدن چنین چیز‌هایی را بخواهد، اندک است. نتانیاهو حتی در داخل اسرائیل نیز برای اقدامات آشتی جویانه با جهان عرب، از حمایت متحدان افراطی خود برخوردار نیست. اما او می‌تواند تلاش کند، یا دست کم وانمود کند که در حال تلاش کردن است.
ارسال نظر