.svg)
عباسیان: مردم علاقه‌ای به دیدن فیلم‌های خارج از مسابقه ندارند
پارسینه: اجرا و برگزاری سی و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر بر عهده محمدرضا عباسیان مدیرعامل موسسه رسانه‌های تصویری است.
دبیر سی و یکمین جشنواره فیلم فجر که امسال بخش خارج از مسابقه را از جشنواره حذف کرده، معتقد است مردم علاقه‌ای به دیدن فیلم‌های این بخش ندارند.
اجرا و برگزاری سی و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر بر عهده محمدرضا عباسیان مدیرعامل موسسه رسانه‌های تصویری است.
او که پیش از این تجربه برگزاری جشنواره فیلم ویدئویی را دارد، در عرصه فیلمسازی مستند نیز سابقه دارد و به همین خاطر ارتباط خوبی با هنرمندان و فیلمسازان در آستانه برگزاری جشنواره سی و یکم برقرار کرده است.
عباسیان اما تغییرات زیادی را در این دوره از جشنواره اعمال کرد. او دو بخش بین‌الملل که به صورت جداگانه برگزار می‌شد، حذف کرد و همچنین بخش خارج از مسابقه را که سال‌ها مورد استقبال فیلمسازان و هنرمندان بوده، از جشنواره سی و یکم جدا کرد. اگرچه او معتقد است این بخش مورد استقبال مرد قرار نمی‌گرفت.
مصاحبه زیر ماحصل یک گپ و گفت خودمانی دو ساعته و دوستانه با عباسیان در خبرآنلاین است که بخش‌هایی از آن به صلاحدید او منتشر نشده است.
آقای عباسیان شما ظاهرا آدم محافظه کاری هستید؟
دوست دارم محافظه کار باشم. اما قبل از دبیری جشنواره فجر مستند ساز بودم و من هیچ مستندی نساختم که جنگی نباشد. من در مناطق مختلفی فیلم ساختم از جمله افغانستان کشمیر و لبنان و این مساله نشان دهنده محافظه کار بودن من نیست. در چهارچوب فکری‌ام پای خیلی از مسائل می‌ایستم.
خوب نحوه اعتماد آقای شمقدری به شما چطور صورت گرفت؟
تصورم این بوده که رئیسم از عملکرد من رضایت کافی داشته است. مثلا موسسه رسانه‌های تصویری در سالی که من از نیمه آمدم، نیم میلیارد تومان زیان ده بود اما فعالیت‌هایی که در این موسسه انجام دادیم این موسسه سال گذشته شش میلیارد تومان درآمد داشته است. موسسه رسانه‌های تصویری در عرصه فرهنگی سود ده بوده است. ما سال گذشته برگزارکننده جشنواره فیلم فجر بودیم و حتما نقشی در گوشه ذهن مسئولین داشته‌ایم. همچنین برگزاری جشنواره فیلم‌های ویدئویی و ارتباط خوبی که بین من و همکارانم وجود دارد حتما در انتخاب من به عنوان دبیر جشنواره موثر بوده است. من با همه طیف‌های سینمایی ارتباط داشته‌ام و در این دوره‌ای که موسسه رسانه‌های تصویری هستم، تلاش کردم همدلی بیشتری میان سینماگران اتفاق بیفتد. نیت قلبی‌ام این است که در دوره کوتاهی که فرصت داریم، به سینما خدمت کنیم؛ سینمایی که همه بخش‌های آن ارزشی است. مهم‌ترین تاثیری که ما از انقلاب و ایران در دنیا گذاشتیم با سینما بوده است و مهم‌ترین شاخه هنری انقلاب اسلامی ما سینماست و جشنواره فیلم فجر مهم‌ترین رویداد این هنر است. ما باید نگاه پدرانه نسبت به این هنر داشته باشیم و باید سرویس بدهیم. من در این راه کوتاه نیامدم.
در میان اعضای هیات انتخاب چهار عضو دولتی و سه عضو دیگر سینماگر هستند. شما بار‌ها گفته‌اید کیفیت در انتخاب فیلم‌ها نقش موثری داشت اما بعید به نظر می‌رسد که برخی از این دوستان تعریفی از کیفیت داشته باشند و بتوانند متوجه کیفیت فیلم‌ها شوند. این دوستان نگاه کیفی ندارند و نگاه‌شان نظارتی است.
نکته بسیار مهمی که باید یادمان بماند این است که سینمای ما دولتی است و هیچ فیلمی در ایران بدون حمایت دولت ساخته نمی‌شود. وقتی فرض ما این است که سینما دولتی است یعنی دولت در بند بند آن نقش دارد. ما نمی‌توانیم بگوییم دولت نگاه نظارتی در سینمای ایران نداشته باشد. جشنواره فیلم فجر هم توسط دولت برگزار می‌شود. حتی اگر هیات انتخاب بخواهد فیلمی را انتخاب کند که پروانه نمایش نداشته باشد دولت باید پروانه آن را صادر کند. در سال‌های گذشته هم مدیر کل اداره نظارت و مدیرانی از ارشاد در هیات انتخاب حضور داشتند. ضمن اینکه ما هیچ وقت مرزی بندی نکردیم که چند عضو هیات انتخاب دولتی و چند عضو سینماگران هستند.
در میان این اعضای دولتی کسانی هستند که حتی تا به حال از کنار دوربین هم رد نشده‌اند!
رد شدن از کنار دوربین ملاک و معیار مناسبی نیست. ما منتقد و فیلمنامه نویس هم داریم که تا به حال سر صحنه نرفته‌اند اما نقد و بررسی بلد هستند و خوب می‌نویسند. در میان این چهار عضو هیات انتخاب دو نفر از اعضا ارتباط فنی مستقیم با سینما دارند. با اطمینان می‌گویم هیچ فیلمی نبوده که در عدم تشخیص کیفیتش جامانده باشد. ما فیلم‌هایی داشتیم که کیفیت خوبی داشتند اما محتوای خوبی نداشتند، فیلم‌هایی داشتیم که محتوای خوبی داشتند اما کیفیت خوبی نداشته است. ا اگر هفت نفر دیگر هم می‌آوردیم چون هنر با متر و معیار سلیقه است بالاخره اعتراض‌هایی وجود داشت. چه جشنواره فیلم فجر که صد درصد دولتی است و پاشنه آشیل سینمای ایران است و چه خصوصی‌ترین جشنواره‌های ما باید تحت نظارت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشدو باید از آنجا مجوز بگیرند.
اما سال گذشته از میان 9 نفر اعضای هیات انتخاب تنها سه نفر مسئولیت دولتی بر عهده داشتند.
اگر ما محافظه کار باشیم نگران این هستیم که بعدا از ما سوال می‌شود از میان هفت هیات انتخاب چرا چهار عضو دولتی هستند و این نوع اعلام هیات انتخاب نشان می‌دهد که محافظه کار نیستیم. هیچ فیلمی در جشنواره سی و یکم با کمتر از پنج رای پذیرفته نشده است. فیلمی نیست که با چهار رای عضو دولتی وارد شده باشد. غالب فیلم‌ها با شش یا هفت رای آمده است. آن سه نفر سینماگر هیات انتخاب اگر فکر می‌کردند در آراءشان ظلم می‌شود، سکوت نمی‌کردند. اعتراض می‌کردند و سر و صدایشان هم رسانه‌ای می‌شد.
یعنی در میان آراء هیات انتخاب تفاهم وجود داشت؟
تفاهم کامل وجود داشت. فارغ از هیات انتخاب نگاه من دبیر است که جشنواره فیلم فجر چگونه باید برگزار شود. شما به دو شکل می‌توانی دبیر جشنواره باشی، شکل اول این است که بگویی یک دوره دبیر هستم و دل همه جماعت سینما را به دست بیاورم. ما می‌توانستیم 70 فیلم را در همه بخش‌ها جا دهیم و همه را راضی کنیم. اما جشنواره‌ای که می‌خواهد استاندار باشد، اینگونه نمی‌تواند به جایی برسد و بیشتر نمایشی است. اما نگاه دوم که من ان را انتخاب کردم این بوده که جشنواره فیلم فجر به استاندارد سازی برگردد.
استانداردسازی از نظر شما چیست؟
شما نباید در جشنواره فیلم فجر جوایز و فیلم‌های زیادی قرار بدهی. بخش خارج از مسابقه هم هیچ جایگاهی در جشنواره فیلم فجر ندارد. غالب مردم علاقه ندارند فیلم‌های این بخش را ببینند. ما فیلم‌های بخش مسابقه را تا 26 اثرا پیش بینی کردیم. پیش بینی می‌کریم هفت فیلم خارج از مسابقه است و در نهایت برسیم به ترکیب 33 فیلم برای 11 روز جشنواره فیلم فجرمی رسیم.
آیا وظیفه جشنواره فیلم فجر این است که هر آنچه فیلم داریم در این جشنواره نمایش داده شود؟ این نگاه درست و حرفه‌ای نیست. یک بخشی از سینمای ایران در جشنواره فیلم فجر و باقی فیلم‌ها هم در جشنواره‌های دیگر باید رونمایی شود. پخش کنندگان می‌گویند رونمایی از همه فیلم‌ها در فجر این به اکران آسیب می‌زند چون همه فیلم‌ها با هم در جشنواره فجر مقایسه می‌شوند و سینماداران برای اکران سراغ یک سری فیلم‌ها نمی‌رود. سالن دار می‌گوید من در جشنواره فیلم فجر تکلیفم معلوم است که سراغ چه فیلم‌هایی بروم و این باعث ضرر رساندن به فیلم‌های دیگر می‌شود.
اما در مورد محتوای فیلم‌ها باید بگویم که از ابتدا صریح گفته‌ام که جشنواره فیلم فجر نیازی به شعار ندارد و شعارش را در خودش دارد. جشنواره فیلم فجر مهم‌ترین جشنواره سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی است. فیلمی که شأن انقلاب و فجر را رعایت نکند، جایش در جشنواره فیلم فجر نیست.
شما در مورد برخی فیلم‌ها نامه نوشتید که هیات انتخاب با دقت بیشتری آن‌ها را مورد بررسی قراربدهد، چرا در مورد فیلم‌های دیگر نامه ننوشتید؟ خوب حتما ان چند فیلم قابلیت نمایش دارند. پس چرا در جشنواره حضور ندارند؟
من به عنوان دبیر جشنواره فجر نظر دارم و نظرم را هم گفته‌ام اما اجازه ندادم نظر شخص من در آینده فیلمی تاثیر داشته باشد. در جلسه جمع‌بندی هم من دبیر درباره برخی فیلم‌ها نظراتم را ارائه کردم و گفتم این فیلم‌ها این ارزش‌ها را داشته یا این فیلم‌ها این ارزش‌ها را نداشته و این مساله را مدنظر قرار بدهید. در همین حد بوده و فیلم جلسات جمع بندی ما وجود دارد. بعد از آن جمع بندی بر اساس نظر هیات انتخاب بوده است.
ماجرای فیلم پوریا آذربایجانی به کجا رسید؟ با توجه به اعتراض این کارگردان برای اشتباهی که دبیرخانه فجر مرتکب شده است، نمی‌توانستید در بخش خارج از مسابقه جشنواره فیلم فجر «تجریش، ناتمام...» را نمایش دهید؟
اگر دبیرخانه جشنواره فیلم فجر هم این اشتباه را مرتکب شده باشد، آقای آذریایجانی به خاطر ندارد در سال 85 با اولین فیلم خود در بخش مسابقه فیلمسازان اول شرکت کرده است؟ اگر ما این فیلم در بخش خارج از مسابقه نمایش دهیم دیگران اعتراض می‌کنند.
شما گفته بودید مسئولیت انتخاب فیلم‌های جشنواره فجر از نظر کیفی برعهده دبیر جشنواره فیلم فجر، حالا مسئولیت محتوا و کیفیت جشنواره فیلم فجر را بر عهده می‌گیرید؟
حتما باید مسئولیت انتخاب فیلم‌ها با دبیر باشد حتی اگر هیات انتخاب وجود داشته باشد. اما در یک روش دموکراتیک نه دیکتاتوری. من به هیات انتخاب نظرم را گفته‌ام. در بحث برگزاری و بحث انتخاب فیلم‌ها قرار شد کیفیت فنی و هنری فیلم را در نظر بگیرند. فیلم‌های که کیفیت هنری و محتوایی را در کنار هم ندارند در میان آثار انتخاب شده قرار نگرفتند.
شما وقتی قاعده می‌گذارید که تا فلان تاریخ باید فیلم‌ها به جشنواره برسد یعنی اینکه اگر نرسد در جشنواره حضور ندارد. چهار فیلم به جشنواره اضافه شد وبرخی از این فیلم‌ها آماده نبودند. در مورد بعضی فیلم‌ها این قاعده شکسته شد؟
ما مطمئن بودیم که چند فیلم بخش مسابقه به جشنواره نمی‌رسند. گزارش فنی که داشتیم این را به ما می‌گفت. در آنچهار فیلمی که بعدا بر اساس رای هیات انتخاب معرفی شدند، اولویت وجود داشت و رزرو‌ها از همان اول در جلسه جمع بندی مشخص شده بود. ما گفتیم اگر فیلمی نرسید بر اساس اولویت‌هایمان رزور‌ها را به ترتیب اعلام می‌کنیم. جلو که رفتیم دیدیم همه فیلم‌ها تلاش می‌کنند به جشنواره برسند و آنچهار فیلم رزرو هم چون امیدی به حضور در جشنواره ندارند کارشان را متوقف کرده‌اند. به همین دلیل گفتیم شما چهار فیلم داخل هستید و حالا اگر فیلمی نرسید، از بخش مسابقه خارج می‌شود. ممکن بود فیلم‌های رزور هم نرسند. مثلا فیلم «دلتنگی‌های عاشقانه» نرسید و حذف شد. اگر ما زمان بیشتر داشتیم و شمشیر دیجیتال بر سر ما نبود، این مشکل پیش نمی‌آمد. این فیلم‌هایی که آمدند تا مقطعی وقت داشتند که نسخه قابل قبول در اختیار ما قرار دهند.
اما در مورد بخش بین الملل مشکلی که همیشه وجود دارد این است که تکلیف اینکه فیلم‌ها خریداری می‌شوند یا خیر معلوم نیست. مهمانان بخش بین الملل هم هیچ وقت در روزهای جشنواره حضور ندارند و حتی خودشان جوایزشان را نمی‌گیرند و نمایندگانی سیمرغ‌هایشان را دریافت می‌کنند. همه این مسائلشان جشنواره را تحت الشعاع قرار می‌دهند.
در گذشته وظیفه بخش بین الملل هوشمندانه سیاست‌گذاری شد. جشنواره فیلم‌های مطرح دنیا را در آن سال‌ها جمع آوری می‌کرد که مردم ببینند و نمایندگان جشنواره‌های دنیا نیز حاضر می‌شدند تا از نزدیک فیلم‌های سینمای ایران را ببینند و جهت حضور در جشنواره‌شان انتخاب کنند. امروز این وظایف هیچ کارکردی ندارد. شما به محض اینکه فیلمی روی پرده برود در خانه‌ات و با سینمای خانگی می‌توانی آن را ببینی. ارتباط با جشنواره‌ها با آن روش سنتی از بین رفته است. شما فیلمسازی و با سرچ کردن اطلاعات می‌توانی فرم حضور در جشنواره‌های دنیا را پر کنی و فیلمت را به همه دنیا ارائه کنی. الان هر کدام از بچه‌های فیلمساز خودشان کمپانی عرضه‌کننده فیلم هستند. به همین دلیل باید در خصوص بخش بین الملل وارد سیاست‌های جدیدی شد. بحران در مدیریت فرهنگی ما کوتاه بودن مدت زمان مدیریت است. شما اگر می‌خواهی تاثیرگذار باشید باید تداوم حضور داشته باشی. در مورد بین الملل فیلم فجر باید سیاست گذاری شود. من به عنوان مدیری که 10 سال است در عرصه بین الملل حضور دارد می‌گویم سینمای ایران قله‌های افتخار بین المللی را فتح کرده است و در حال حاضر می‌تواند خودش تاثیرگذار باشد. ما باید در میان فیلمسازان دنیا جشنواره فجر را جا بیندازیم. طرز فکر جدیدی را منتقل کنیم. محل گردهمایی فیلمسازانی باشیم که نگاهی هم‌راستا با نگاه ارزشی، استراتژیک و ایدئولوژی جمهوری اسلامی دارند.
اما در این دوره از جشنواره فیلم فجر با توجه به تجربیات گذشته که نمایندگان سینمای ایران فیلم‌های دنیا را در جشنواره‌های مختلف ببینند و انتخاب کنند، از طریق سامانه‌هایی که اطلاع رسانی می‌کنند نیز به فیلمسازان سراسر دنیا، اطلاع رسانی کردیم و 417 فیلم از 72 ککشور دنیا برای بخش‌های رقابتیمان جذب کردیم. با این فیلم‌ها بخش رقابتی و غیررقابتی را طراحی کردیم. همچنین نمایش‌های ویژه و جشنواره جشنواره‌ها و مروری بر سینمای چین و روسیه داریم. سال گذشته 55 فیلم و امسال 110 فیلم در بخش‌های مختلف بین الملل حضور دارند. تمام فیلم‌ها هم با رضایت صاحبانشان در جشنواره فیلم فجر و بر اساس قراردادهای استاندارد بین‌المللی حاضر شدند.
در گذشته برای نمایش فیلم‌های سینمای دنیا در جشنواره فجر رایت فیلم را می‌خریدند. در حالی که استاندارد دعوت فیلم این است که شما پولی می‌‌پردازی و رضایت صاحب آن را برای نمایش در جشنواره کسب می‌کنید. یک تعداد فیلم که برای بخش مسابقه است با رضایت فیلمساز بدون دریافت وجهی نشان داده می‌شود. در بخش جشنواره جشنواره‌ها 200 و 300 یورو به شرکت‌های بزرگ پخش کننده پرداخت کرده‌ایم.
اما در مورد عدم حضور برخی فیلمسازان دنیا باید بگویم در جشنواره‌های دیگر دنیا که در حد و اندازه جشنواره فیلم فجر هستند نیز این اتفاق می‌افتد. خیلی وقت‌ها من مستندساز از جشنواره‌های مختلف جایزه گرفته‌ام و نتوانستم خودم جایزه را بگیریم. شما فجر را با کن و برلین نباید مقایسه کنید. این جشنواره‌ها توانایی ارائه خدمات ویژه به خصوص در مورد ویزا و بلیت دارند که ما فاقد آن هستیم. جشنواره‌ای مثل فجر توانایی این اقدامات را ندارند و پروسه ویزا گرفتن برای مهمانان جشنواره فیلم فجر خیلی زمان می‌برد.
قرار نیست چهره شاخصی از سینمای جهان در جشنواره سی و یکم فیلم فجر حضور داشته باشد؟
به این مساله فکر شد و قرار شد که یکی دو چهره هم بیایند. آقای جکی چان رقم عجیب و غریبی برای آمدن در خواست کرد که ما توان پرداخت آن را نداشتیم. آمیتاب باچان هم گفت نمی‌تواند حضور داشته باشد.
شما می‌گویید امسال فیلم‌های متقاضی بخش بین الملل به نسبت سال گذشته بیشتر بوده است. روند انتخاب فیلم‌ها در این بخش چگونه بوده است؟ انتظاری نیست که جشنواره فیلم فجر اولین نمایش فیلم‌های جهان را داشته باشد اما بهتر نیست محصولات همان سال را نشان دهد؟ من از سال 2010 در جشنواره امسال فیلم دیدم. همچنین فیلم «رنگ آسمان» دکتر بیجو که سال گذشته در بخش جلوه‌گاه شرق بود امسال دوباره در بخش بین الملل حضور دارد.
ما طبق آیین نامه اعلام کردیم فیلم‌هایی که دو سال از ساختشان گذشته است می‌توانند در جشنواره فجر نمایش داشته باشند، از آنجا که مهلت دریافت ما اواخر سال 2012 بوده، فیلم‌های 2010 به بعد می‌توانند در بخش بین الملل حضر داشته باشند. اما اینکه یک فیلم دو بار در جشنواره فیلم فجر نشان داده شود اشتباه جشنواره است. اما اینکه ما بخواهیم در بخش بین الملل با جشنواره‌های مطرح دنیا رقابت کنیم، نمی‌توانیم. هیات انتخاب می‌خواهد فیلم‌هایی را به جشنواره فیلم فجر بیاورد که در حد و اندازه فیلم‌های ایرانی باشد و اگر قرار باشد فیلم‌های درجه اول را بیاوریم فیلم‌های بخش بین الملل ما که ایرانی است دیده نمی‌شود. همه جشنواره‌های دنیا اینگونه عمل می‌کنند.
خوب با این تفاسیر‌ای نحوه نگرش با برگزاری جشنواره فیلم فجر به صورت بین المللی تضاد دارد.
اگر ما از سه کشور هم فیلم خارجی داشته باشیم می‌شویم جشنواره‌مان بین المللی است اما اینکه این بین المللی در چه سطحی قرار دارد مهم است. جشنواره بین المللی درجه یک یعنی اینکه ما بتوانیم 200 خبرنگار خارجی بیاوریم. ما اگر بتوانیم فیلم‌های روز دنیا را هم نشان دهیم نمی‌توانیم این تعداد خبرنگار بیاوریم. هیچ جشنواره‌ای اجازه این را ندارد که فیلمی را ممیزی کند. اما ما این کار ار می‌کنیم. به خاطر همین می‌گویم باید نگاه‌مان را به بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر عوض کنیم. در همین بضاعتی که داریم تلاش می‌کنیم انتخاب‌های بهتری داشته باشیم. شما اصلا نمی‌توانی بخش بین الملل فیلم فجر را با جشنواره‌ای مثل کن مقایسه کنی.
مثلا آن تیمی که برای حضور فیلم «عشق» میشاییل هانکه مذاکره کرد برای حضور فیلم‌های دیگر هم تلاش کرد؟
ما نباید یادمان برود که در تحریم هستیم. یادمان نرود که خیلی از کشور‌ها حاضر نیستند با ما مکاتبه داشته باشند. ما از کمپانی رسمی فیلم دریافت کردیم و پول فیلمش هم دادیم اما امکان این را نداریم که در تهران برای حضور مهمانان آن فیلم بلیت بخریم. ما استاد دور زدن تحریم‌ها با سختی شدیم. موسسه رسانه‌های تصویری دفتری در اسپانیا دارد که تمام گردش مالی جشنواره از آنجا تامین شده است. پروسه بلیت خریدن ما از طریق آن دفتر است و ما لقمه را دور سر خودمان چرخانده‌ایم. در همین شرایط اگر ما فیلم‌هایمان را برسانیم به 110 خیلی کار سختی کرده‌ایم.
وضعیت مالی جشنواره سی و یکم چطور است؟ بالاخره جوایز برندگان مشخص شد؟
وضعیت مالی جشنواره خوب نیست و ما اختیار تام برای ارائه جوایز نداریم. شرکت‌های خودروسازی که امسال اصلا وارد کار نشدند، چون وضعشان خوب نیست. شرکت ایران خودرو برای جشنواره فیلم‌های ویدئویی قرار بود 20 ماشین بدهد که بعد از شش ماه هنوز نداده است. ما خودمان باید برای جوایز دست به کار شدیم.
با توجه به اینکه شما از دبیر جشنواره سی‌ام زود‌تر متوجه شدید دبیر جشنواره سی و یکم فیلم فجر هستید، کمکی به شما شد؟
حرفه‌ای و بین المللی‌اش این است که دبیر بداند تا فلان سال دبیر جشنواره است. من نسبت به سال گذشته دو ماه زود‌تر متوجه شدم دبیر هستم، در حالی که در دوره‌های قبل دبیران محترم از یک سال قبل اطلاع داشته‌اند. در بخش بین الملل هم عملکرد خوبی توانستیم نشان دهیم. در بخش سینمای ایران کم کردن تعداد فیلم‌ها و کم کردن جوایز را انجام دادیم. همچنین در بحث نمایش دیجیتالی فیلم‌ها کار سختی بر عهده داشتیم. این به سوال اول شما هم برمی گردد که اگر محافظه کار بودم دیجیتال شدن جشنواره سی و یکم را نمی‌پذیرفتم. برنامه ریزی برای افتتاحیه و اختتامیه بهتر صورت گرفت و تصورم این است که به اندازه دو ماه بیشتر توانستیم کار کنیم اما واقعا دو ماه یا سه ماه خیلی زمان طولانی برای تغییر چشمگیر نیست. سوال اصلی این است که وظیفه جشنواره فجر چیست؟ آیا فجر باید در سینمای ایران تاثیرگذار باشد یا خیر، که اینطور نیست. اگر دبیری یک تعداد از فیلم‌ها را در جشنواره فجرنپذیرد، چون سیاست گذاری معلوم نیست و مشخص نیست سال بعد بماند یا خیروضعیت نمایش آن فیلم‌ها هم معلوم نیست. به همین دلیل فیلمساز هر سال فیلم خودش را می‌سازد و کاری به سیاست‌های جشنواره فیلم فجر ندارد.
اجرا و برگزاری سی و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر بر عهده محمدرضا عباسیان مدیرعامل موسسه رسانه‌های تصویری است.
او که پیش از این تجربه برگزاری جشنواره فیلم ویدئویی را دارد، در عرصه فیلمسازی مستند نیز سابقه دارد و به همین خاطر ارتباط خوبی با هنرمندان و فیلمسازان در آستانه برگزاری جشنواره سی و یکم برقرار کرده است.
عباسیان اما تغییرات زیادی را در این دوره از جشنواره اعمال کرد. او دو بخش بین‌الملل که به صورت جداگانه برگزار می‌شد، حذف کرد و همچنین بخش خارج از مسابقه را که سال‌ها مورد استقبال فیلمسازان و هنرمندان بوده، از جشنواره سی و یکم جدا کرد. اگرچه او معتقد است این بخش مورد استقبال مرد قرار نمی‌گرفت.
مصاحبه زیر ماحصل یک گپ و گفت خودمانی دو ساعته و دوستانه با عباسیان در خبرآنلاین است که بخش‌هایی از آن به صلاحدید او منتشر نشده است.
آقای عباسیان شما ظاهرا آدم محافظه کاری هستید؟
دوست دارم محافظه کار باشم. اما قبل از دبیری جشنواره فجر مستند ساز بودم و من هیچ مستندی نساختم که جنگی نباشد. من در مناطق مختلفی فیلم ساختم از جمله افغانستان کشمیر و لبنان و این مساله نشان دهنده محافظه کار بودن من نیست. در چهارچوب فکری‌ام پای خیلی از مسائل می‌ایستم.
خوب نحوه اعتماد آقای شمقدری به شما چطور صورت گرفت؟
تصورم این بوده که رئیسم از عملکرد من رضایت کافی داشته است. مثلا موسسه رسانه‌های تصویری در سالی که من از نیمه آمدم، نیم میلیارد تومان زیان ده بود اما فعالیت‌هایی که در این موسسه انجام دادیم این موسسه سال گذشته شش میلیارد تومان درآمد داشته است. موسسه رسانه‌های تصویری در عرصه فرهنگی سود ده بوده است. ما سال گذشته برگزارکننده جشنواره فیلم فجر بودیم و حتما نقشی در گوشه ذهن مسئولین داشته‌ایم. همچنین برگزاری جشنواره فیلم‌های ویدئویی و ارتباط خوبی که بین من و همکارانم وجود دارد حتما در انتخاب من به عنوان دبیر جشنواره موثر بوده است. من با همه طیف‌های سینمایی ارتباط داشته‌ام و در این دوره‌ای که موسسه رسانه‌های تصویری هستم، تلاش کردم همدلی بیشتری میان سینماگران اتفاق بیفتد. نیت قلبی‌ام این است که در دوره کوتاهی که فرصت داریم، به سینما خدمت کنیم؛ سینمایی که همه بخش‌های آن ارزشی است. مهم‌ترین تاثیری که ما از انقلاب و ایران در دنیا گذاشتیم با سینما بوده است و مهم‌ترین شاخه هنری انقلاب اسلامی ما سینماست و جشنواره فیلم فجر مهم‌ترین رویداد این هنر است. ما باید نگاه پدرانه نسبت به این هنر داشته باشیم و باید سرویس بدهیم. من در این راه کوتاه نیامدم.
در میان اعضای هیات انتخاب چهار عضو دولتی و سه عضو دیگر سینماگر هستند. شما بار‌ها گفته‌اید کیفیت در انتخاب فیلم‌ها نقش موثری داشت اما بعید به نظر می‌رسد که برخی از این دوستان تعریفی از کیفیت داشته باشند و بتوانند متوجه کیفیت فیلم‌ها شوند. این دوستان نگاه کیفی ندارند و نگاه‌شان نظارتی است.
نکته بسیار مهمی که باید یادمان بماند این است که سینمای ما دولتی است و هیچ فیلمی در ایران بدون حمایت دولت ساخته نمی‌شود. وقتی فرض ما این است که سینما دولتی است یعنی دولت در بند بند آن نقش دارد. ما نمی‌توانیم بگوییم دولت نگاه نظارتی در سینمای ایران نداشته باشد. جشنواره فیلم فجر هم توسط دولت برگزار می‌شود. حتی اگر هیات انتخاب بخواهد فیلمی را انتخاب کند که پروانه نمایش نداشته باشد دولت باید پروانه آن را صادر کند. در سال‌های گذشته هم مدیر کل اداره نظارت و مدیرانی از ارشاد در هیات انتخاب حضور داشتند. ضمن اینکه ما هیچ وقت مرزی بندی نکردیم که چند عضو هیات انتخاب دولتی و چند عضو سینماگران هستند.
در میان این اعضای دولتی کسانی هستند که حتی تا به حال از کنار دوربین هم رد نشده‌اند!
رد شدن از کنار دوربین ملاک و معیار مناسبی نیست. ما منتقد و فیلمنامه نویس هم داریم که تا به حال سر صحنه نرفته‌اند اما نقد و بررسی بلد هستند و خوب می‌نویسند. در میان این چهار عضو هیات انتخاب دو نفر از اعضا ارتباط فنی مستقیم با سینما دارند. با اطمینان می‌گویم هیچ فیلمی نبوده که در عدم تشخیص کیفیتش جامانده باشد. ما فیلم‌هایی داشتیم که کیفیت خوبی داشتند اما محتوای خوبی نداشتند، فیلم‌هایی داشتیم که محتوای خوبی داشتند اما کیفیت خوبی نداشته است. ا اگر هفت نفر دیگر هم می‌آوردیم چون هنر با متر و معیار سلیقه است بالاخره اعتراض‌هایی وجود داشت. چه جشنواره فیلم فجر که صد درصد دولتی است و پاشنه آشیل سینمای ایران است و چه خصوصی‌ترین جشنواره‌های ما باید تحت نظارت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشدو باید از آنجا مجوز بگیرند.
اما سال گذشته از میان 9 نفر اعضای هیات انتخاب تنها سه نفر مسئولیت دولتی بر عهده داشتند.
اگر ما محافظه کار باشیم نگران این هستیم که بعدا از ما سوال می‌شود از میان هفت هیات انتخاب چرا چهار عضو دولتی هستند و این نوع اعلام هیات انتخاب نشان می‌دهد که محافظه کار نیستیم. هیچ فیلمی در جشنواره سی و یکم با کمتر از پنج رای پذیرفته نشده است. فیلمی نیست که با چهار رای عضو دولتی وارد شده باشد. غالب فیلم‌ها با شش یا هفت رای آمده است. آن سه نفر سینماگر هیات انتخاب اگر فکر می‌کردند در آراءشان ظلم می‌شود، سکوت نمی‌کردند. اعتراض می‌کردند و سر و صدایشان هم رسانه‌ای می‌شد.
یعنی در میان آراء هیات انتخاب تفاهم وجود داشت؟
تفاهم کامل وجود داشت. فارغ از هیات انتخاب نگاه من دبیر است که جشنواره فیلم فجر چگونه باید برگزار شود. شما به دو شکل می‌توانی دبیر جشنواره باشی، شکل اول این است که بگویی یک دوره دبیر هستم و دل همه جماعت سینما را به دست بیاورم. ما می‌توانستیم 70 فیلم را در همه بخش‌ها جا دهیم و همه را راضی کنیم. اما جشنواره‌ای که می‌خواهد استاندار باشد، اینگونه نمی‌تواند به جایی برسد و بیشتر نمایشی است. اما نگاه دوم که من ان را انتخاب کردم این بوده که جشنواره فیلم فجر به استاندارد سازی برگردد.
استانداردسازی از نظر شما چیست؟
شما نباید در جشنواره فیلم فجر جوایز و فیلم‌های زیادی قرار بدهی. بخش خارج از مسابقه هم هیچ جایگاهی در جشنواره فیلم فجر ندارد. غالب مردم علاقه ندارند فیلم‌های این بخش را ببینند. ما فیلم‌های بخش مسابقه را تا 26 اثرا پیش بینی کردیم. پیش بینی می‌کریم هفت فیلم خارج از مسابقه است و در نهایت برسیم به ترکیب 33 فیلم برای 11 روز جشنواره فیلم فجرمی رسیم.
آیا وظیفه جشنواره فیلم فجر این است که هر آنچه فیلم داریم در این جشنواره نمایش داده شود؟ این نگاه درست و حرفه‌ای نیست. یک بخشی از سینمای ایران در جشنواره فیلم فجر و باقی فیلم‌ها هم در جشنواره‌های دیگر باید رونمایی شود. پخش کنندگان می‌گویند رونمایی از همه فیلم‌ها در فجر این به اکران آسیب می‌زند چون همه فیلم‌ها با هم در جشنواره فجر مقایسه می‌شوند و سینماداران برای اکران سراغ یک سری فیلم‌ها نمی‌رود. سالن دار می‌گوید من در جشنواره فیلم فجر تکلیفم معلوم است که سراغ چه فیلم‌هایی بروم و این باعث ضرر رساندن به فیلم‌های دیگر می‌شود.
اما در مورد محتوای فیلم‌ها باید بگویم که از ابتدا صریح گفته‌ام که جشنواره فیلم فجر نیازی به شعار ندارد و شعارش را در خودش دارد. جشنواره فیلم فجر مهم‌ترین جشنواره سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی است. فیلمی که شأن انقلاب و فجر را رعایت نکند، جایش در جشنواره فیلم فجر نیست.
شما در مورد برخی فیلم‌ها نامه نوشتید که هیات انتخاب با دقت بیشتری آن‌ها را مورد بررسی قراربدهد، چرا در مورد فیلم‌های دیگر نامه ننوشتید؟ خوب حتما ان چند فیلم قابلیت نمایش دارند. پس چرا در جشنواره حضور ندارند؟
من به عنوان دبیر جشنواره فجر نظر دارم و نظرم را هم گفته‌ام اما اجازه ندادم نظر شخص من در آینده فیلمی تاثیر داشته باشد. در جلسه جمع‌بندی هم من دبیر درباره برخی فیلم‌ها نظراتم را ارائه کردم و گفتم این فیلم‌ها این ارزش‌ها را داشته یا این فیلم‌ها این ارزش‌ها را نداشته و این مساله را مدنظر قرار بدهید. در همین حد بوده و فیلم جلسات جمع بندی ما وجود دارد. بعد از آن جمع بندی بر اساس نظر هیات انتخاب بوده است.
ماجرای فیلم پوریا آذربایجانی به کجا رسید؟ با توجه به اعتراض این کارگردان برای اشتباهی که دبیرخانه فجر مرتکب شده است، نمی‌توانستید در بخش خارج از مسابقه جشنواره فیلم فجر «تجریش، ناتمام...» را نمایش دهید؟
اگر دبیرخانه جشنواره فیلم فجر هم این اشتباه را مرتکب شده باشد، آقای آذریایجانی به خاطر ندارد در سال 85 با اولین فیلم خود در بخش مسابقه فیلمسازان اول شرکت کرده است؟ اگر ما این فیلم در بخش خارج از مسابقه نمایش دهیم دیگران اعتراض می‌کنند.
شما گفته بودید مسئولیت انتخاب فیلم‌های جشنواره فجر از نظر کیفی برعهده دبیر جشنواره فیلم فجر، حالا مسئولیت محتوا و کیفیت جشنواره فیلم فجر را بر عهده می‌گیرید؟
حتما باید مسئولیت انتخاب فیلم‌ها با دبیر باشد حتی اگر هیات انتخاب وجود داشته باشد. اما در یک روش دموکراتیک نه دیکتاتوری. من به هیات انتخاب نظرم را گفته‌ام. در بحث برگزاری و بحث انتخاب فیلم‌ها قرار شد کیفیت فنی و هنری فیلم را در نظر بگیرند. فیلم‌های که کیفیت هنری و محتوایی را در کنار هم ندارند در میان آثار انتخاب شده قرار نگرفتند.
شما وقتی قاعده می‌گذارید که تا فلان تاریخ باید فیلم‌ها به جشنواره برسد یعنی اینکه اگر نرسد در جشنواره حضور ندارد. چهار فیلم به جشنواره اضافه شد وبرخی از این فیلم‌ها آماده نبودند. در مورد بعضی فیلم‌ها این قاعده شکسته شد؟
ما مطمئن بودیم که چند فیلم بخش مسابقه به جشنواره نمی‌رسند. گزارش فنی که داشتیم این را به ما می‌گفت. در آنچهار فیلمی که بعدا بر اساس رای هیات انتخاب معرفی شدند، اولویت وجود داشت و رزرو‌ها از همان اول در جلسه جمع بندی مشخص شده بود. ما گفتیم اگر فیلمی نرسید بر اساس اولویت‌هایمان رزور‌ها را به ترتیب اعلام می‌کنیم. جلو که رفتیم دیدیم همه فیلم‌ها تلاش می‌کنند به جشنواره برسند و آنچهار فیلم رزرو هم چون امیدی به حضور در جشنواره ندارند کارشان را متوقف کرده‌اند. به همین دلیل گفتیم شما چهار فیلم داخل هستید و حالا اگر فیلمی نرسید، از بخش مسابقه خارج می‌شود. ممکن بود فیلم‌های رزور هم نرسند. مثلا فیلم «دلتنگی‌های عاشقانه» نرسید و حذف شد. اگر ما زمان بیشتر داشتیم و شمشیر دیجیتال بر سر ما نبود، این مشکل پیش نمی‌آمد. این فیلم‌هایی که آمدند تا مقطعی وقت داشتند که نسخه قابل قبول در اختیار ما قرار دهند.
اما در مورد بخش بین الملل مشکلی که همیشه وجود دارد این است که تکلیف اینکه فیلم‌ها خریداری می‌شوند یا خیر معلوم نیست. مهمانان بخش بین الملل هم هیچ وقت در روزهای جشنواره حضور ندارند و حتی خودشان جوایزشان را نمی‌گیرند و نمایندگانی سیمرغ‌هایشان را دریافت می‌کنند. همه این مسائلشان جشنواره را تحت الشعاع قرار می‌دهند.
در گذشته وظیفه بخش بین الملل هوشمندانه سیاست‌گذاری شد. جشنواره فیلم‌های مطرح دنیا را در آن سال‌ها جمع آوری می‌کرد که مردم ببینند و نمایندگان جشنواره‌های دنیا نیز حاضر می‌شدند تا از نزدیک فیلم‌های سینمای ایران را ببینند و جهت حضور در جشنواره‌شان انتخاب کنند. امروز این وظایف هیچ کارکردی ندارد. شما به محض اینکه فیلمی روی پرده برود در خانه‌ات و با سینمای خانگی می‌توانی آن را ببینی. ارتباط با جشنواره‌ها با آن روش سنتی از بین رفته است. شما فیلمسازی و با سرچ کردن اطلاعات می‌توانی فرم حضور در جشنواره‌های دنیا را پر کنی و فیلمت را به همه دنیا ارائه کنی. الان هر کدام از بچه‌های فیلمساز خودشان کمپانی عرضه‌کننده فیلم هستند. به همین دلیل باید در خصوص بخش بین الملل وارد سیاست‌های جدیدی شد. بحران در مدیریت فرهنگی ما کوتاه بودن مدت زمان مدیریت است. شما اگر می‌خواهی تاثیرگذار باشید باید تداوم حضور داشته باشی. در مورد بین الملل فیلم فجر باید سیاست گذاری شود. من به عنوان مدیری که 10 سال است در عرصه بین الملل حضور دارد می‌گویم سینمای ایران قله‌های افتخار بین المللی را فتح کرده است و در حال حاضر می‌تواند خودش تاثیرگذار باشد. ما باید در میان فیلمسازان دنیا جشنواره فجر را جا بیندازیم. طرز فکر جدیدی را منتقل کنیم. محل گردهمایی فیلمسازانی باشیم که نگاهی هم‌راستا با نگاه ارزشی، استراتژیک و ایدئولوژی جمهوری اسلامی دارند.
اما در این دوره از جشنواره فیلم فجر با توجه به تجربیات گذشته که نمایندگان سینمای ایران فیلم‌های دنیا را در جشنواره‌های مختلف ببینند و انتخاب کنند، از طریق سامانه‌هایی که اطلاع رسانی می‌کنند نیز به فیلمسازان سراسر دنیا، اطلاع رسانی کردیم و 417 فیلم از 72 ککشور دنیا برای بخش‌های رقابتیمان جذب کردیم. با این فیلم‌ها بخش رقابتی و غیررقابتی را طراحی کردیم. همچنین نمایش‌های ویژه و جشنواره جشنواره‌ها و مروری بر سینمای چین و روسیه داریم. سال گذشته 55 فیلم و امسال 110 فیلم در بخش‌های مختلف بین الملل حضور دارند. تمام فیلم‌ها هم با رضایت صاحبانشان در جشنواره فیلم فجر و بر اساس قراردادهای استاندارد بین‌المللی حاضر شدند.
در گذشته برای نمایش فیلم‌های سینمای دنیا در جشنواره فجر رایت فیلم را می‌خریدند. در حالی که استاندارد دعوت فیلم این است که شما پولی می‌‌پردازی و رضایت صاحب آن را برای نمایش در جشنواره کسب می‌کنید. یک تعداد فیلم که برای بخش مسابقه است با رضایت فیلمساز بدون دریافت وجهی نشان داده می‌شود. در بخش جشنواره جشنواره‌ها 200 و 300 یورو به شرکت‌های بزرگ پخش کننده پرداخت کرده‌ایم.
اما در مورد عدم حضور برخی فیلمسازان دنیا باید بگویم در جشنواره‌های دیگر دنیا که در حد و اندازه جشنواره فیلم فجر هستند نیز این اتفاق می‌افتد. خیلی وقت‌ها من مستندساز از جشنواره‌های مختلف جایزه گرفته‌ام و نتوانستم خودم جایزه را بگیریم. شما فجر را با کن و برلین نباید مقایسه کنید. این جشنواره‌ها توانایی ارائه خدمات ویژه به خصوص در مورد ویزا و بلیت دارند که ما فاقد آن هستیم. جشنواره‌ای مثل فجر توانایی این اقدامات را ندارند و پروسه ویزا گرفتن برای مهمانان جشنواره فیلم فجر خیلی زمان می‌برد.
قرار نیست چهره شاخصی از سینمای جهان در جشنواره سی و یکم فیلم فجر حضور داشته باشد؟
به این مساله فکر شد و قرار شد که یکی دو چهره هم بیایند. آقای جکی چان رقم عجیب و غریبی برای آمدن در خواست کرد که ما توان پرداخت آن را نداشتیم. آمیتاب باچان هم گفت نمی‌تواند حضور داشته باشد.
شما می‌گویید امسال فیلم‌های متقاضی بخش بین الملل به نسبت سال گذشته بیشتر بوده است. روند انتخاب فیلم‌ها در این بخش چگونه بوده است؟ انتظاری نیست که جشنواره فیلم فجر اولین نمایش فیلم‌های جهان را داشته باشد اما بهتر نیست محصولات همان سال را نشان دهد؟ من از سال 2010 در جشنواره امسال فیلم دیدم. همچنین فیلم «رنگ آسمان» دکتر بیجو که سال گذشته در بخش جلوه‌گاه شرق بود امسال دوباره در بخش بین الملل حضور دارد.
ما طبق آیین نامه اعلام کردیم فیلم‌هایی که دو سال از ساختشان گذشته است می‌توانند در جشنواره فجر نمایش داشته باشند، از آنجا که مهلت دریافت ما اواخر سال 2012 بوده، فیلم‌های 2010 به بعد می‌توانند در بخش بین الملل حضر داشته باشند. اما اینکه یک فیلم دو بار در جشنواره فیلم فجر نشان داده شود اشتباه جشنواره است. اما اینکه ما بخواهیم در بخش بین الملل با جشنواره‌های مطرح دنیا رقابت کنیم، نمی‌توانیم. هیات انتخاب می‌خواهد فیلم‌هایی را به جشنواره فیلم فجر بیاورد که در حد و اندازه فیلم‌های ایرانی باشد و اگر قرار باشد فیلم‌های درجه اول را بیاوریم فیلم‌های بخش بین الملل ما که ایرانی است دیده نمی‌شود. همه جشنواره‌های دنیا اینگونه عمل می‌کنند.
خوب با این تفاسیر‌ای نحوه نگرش با برگزاری جشنواره فیلم فجر به صورت بین المللی تضاد دارد.
اگر ما از سه کشور هم فیلم خارجی داشته باشیم می‌شویم جشنواره‌مان بین المللی است اما اینکه این بین المللی در چه سطحی قرار دارد مهم است. جشنواره بین المللی درجه یک یعنی اینکه ما بتوانیم 200 خبرنگار خارجی بیاوریم. ما اگر بتوانیم فیلم‌های روز دنیا را هم نشان دهیم نمی‌توانیم این تعداد خبرنگار بیاوریم. هیچ جشنواره‌ای اجازه این را ندارد که فیلمی را ممیزی کند. اما ما این کار ار می‌کنیم. به خاطر همین می‌گویم باید نگاه‌مان را به بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر عوض کنیم. در همین بضاعتی که داریم تلاش می‌کنیم انتخاب‌های بهتری داشته باشیم. شما اصلا نمی‌توانی بخش بین الملل فیلم فجر را با جشنواره‌ای مثل کن مقایسه کنی.
مثلا آن تیمی که برای حضور فیلم «عشق» میشاییل هانکه مذاکره کرد برای حضور فیلم‌های دیگر هم تلاش کرد؟
ما نباید یادمان برود که در تحریم هستیم. یادمان نرود که خیلی از کشور‌ها حاضر نیستند با ما مکاتبه داشته باشند. ما از کمپانی رسمی فیلم دریافت کردیم و پول فیلمش هم دادیم اما امکان این را نداریم که در تهران برای حضور مهمانان آن فیلم بلیت بخریم. ما استاد دور زدن تحریم‌ها با سختی شدیم. موسسه رسانه‌های تصویری دفتری در اسپانیا دارد که تمام گردش مالی جشنواره از آنجا تامین شده است. پروسه بلیت خریدن ما از طریق آن دفتر است و ما لقمه را دور سر خودمان چرخانده‌ایم. در همین شرایط اگر ما فیلم‌هایمان را برسانیم به 110 خیلی کار سختی کرده‌ایم.
وضعیت مالی جشنواره سی و یکم چطور است؟ بالاخره جوایز برندگان مشخص شد؟
وضعیت مالی جشنواره خوب نیست و ما اختیار تام برای ارائه جوایز نداریم. شرکت‌های خودروسازی که امسال اصلا وارد کار نشدند، چون وضعشان خوب نیست. شرکت ایران خودرو برای جشنواره فیلم‌های ویدئویی قرار بود 20 ماشین بدهد که بعد از شش ماه هنوز نداده است. ما خودمان باید برای جوایز دست به کار شدیم.
با توجه به اینکه شما از دبیر جشنواره سی‌ام زود‌تر متوجه شدید دبیر جشنواره سی و یکم فیلم فجر هستید، کمکی به شما شد؟
حرفه‌ای و بین المللی‌اش این است که دبیر بداند تا فلان سال دبیر جشنواره است. من نسبت به سال گذشته دو ماه زود‌تر متوجه شدم دبیر هستم، در حالی که در دوره‌های قبل دبیران محترم از یک سال قبل اطلاع داشته‌اند. در بخش بین الملل هم عملکرد خوبی توانستیم نشان دهیم. در بخش سینمای ایران کم کردن تعداد فیلم‌ها و کم کردن جوایز را انجام دادیم. همچنین در بحث نمایش دیجیتالی فیلم‌ها کار سختی بر عهده داشتیم. این به سوال اول شما هم برمی گردد که اگر محافظه کار بودم دیجیتال شدن جشنواره سی و یکم را نمی‌پذیرفتم. برنامه ریزی برای افتتاحیه و اختتامیه بهتر صورت گرفت و تصورم این است که به اندازه دو ماه بیشتر توانستیم کار کنیم اما واقعا دو ماه یا سه ماه خیلی زمان طولانی برای تغییر چشمگیر نیست. سوال اصلی این است که وظیفه جشنواره فجر چیست؟ آیا فجر باید در سینمای ایران تاثیرگذار باشد یا خیر، که اینطور نیست. اگر دبیری یک تعداد از فیلم‌ها را در جشنواره فجرنپذیرد، چون سیاست گذاری معلوم نیست و مشخص نیست سال بعد بماند یا خیروضعیت نمایش آن فیلم‌ها هم معلوم نیست. به همین دلیل فیلمساز هر سال فیلم خودش را می‌سازد و کاری به سیاست‌های جشنواره فیلم فجر ندارد.
منبع:
خبرآنلاین
ارسال نظر