یائسگی زودرس؛ خطری که باروری دختران ایرانی را نشانه گرفته است

برنامه قانون جوانی جمعیت قرار است که در مدت زمان ۷ ساله، نرخ باروری در ایران را از ۱.۷ درصد به ۲.۵ درصد برساند؛ برای رسیدن به این مهم هم، برنامه‌هایی زیادی در نظر گرفته شده است. از حمایت‌های مالی از مادران تا برنامه‎‌های سلامتی. یک مشکل بزرگ اما سد راه رسیدن به برنامه‌های قانون جوانی جمعیت است؛ این بار نه عوامل بیرونی مانند بودجه و هماهنگ نبودن بین دستگاهی برای اجرایی شدن قانون که یک عامل فراگیر پزشکی به نام یائسگی زودرس سد راه بالا بردن نرخ باروری در ایران است. حالا فرقی ندارد؛ دختر جوانی که تازه ازدواج کرده است و ۲۷ سال سن دارد هم می‌تواند دچار یائسگی زودرس شود و دیگر قادر به فرزندآوری نباشد؛ مسئله‌ای که اتفاقا این روزها، پزشکان زیادی از آن حرف می‌زنند.

اعداد و ارقام نگران‌کننده است؛ زمانی که بدانیم نرخ باروری در ایران ۱.۷ درصد است، حدود ۱۲ درصد از زوج‌‎های جوان نابارورند و ۱۶ درصد از آنان هم ناباروری ثانویه دارند؛ یعنی توانایی باروری داشته‌اند اما حالا توان باروری را از دست داده‌اند. به اضافه این، ایران زمان زیادی ندارد و به سرعت به سمت سالمندی می‌رود، رشد سالمندی در ایران حدود ۴۰ درصد است، این رشد این قدر نگران‌کننده است که سازمان ملل متحد، ایران را جز سه کشوری دانسته که به سرعت به سمت پیری می‌رود. حالا اما قوز بالا قوز این آمار و ارقام، اصطلاحی به نام «یائسگی زودرس» است که دختران جوان ایرانی را نشانه گرفته است.

یائسگی زودرس؛ چرا؟

زهرا نادری، فوق‌تخصص ناباروری، تاکید می‌کند که این روزها، بسیاری از زوج‎های جوان به او مراجعه می‌‎کنند برای چشیدن طعم والدینی؛ این درحالی است که آن‌ها خبر ندارند که قرار نیست با به دنیا آوردن فرزندی کانون گرم خانواده‌شان گرم شود.

او مثال‌های زیادی دارد از بانوان جوانی که با امید و آرزو به او مراجعه کرده‌اند؛ بعد اما ناامید و دل‌شکسته از مطب او خارج شده‌اند. او می‌‎گوید: «بانوان جوانی به من مراجعه می‌کنند که تازه ازدواج کرده‌‎اند و از نظر ظاهری سالم‌اند، قاعدگی نرمال و منظمی دارند و حتی فاکتورهای سلامتی و خونی آن‌ها برای باروری مناسب است؛ اما بعد از بررسی‌های بیشتر، مشخص می‌شود که آن‌ها در سنین جوانی به اصطلاح دچار یائسگی زودرس شده‌اند.»

این فوق‌تخصص ناباروری توضیحات بیشتری می‌دهد و یائسگی را ساده تعریف می‌کند: «زمانی که تخمدان‌ها قادر به تخمک‌گذاری نباشند، به اصطلاح گفته می‌شود که یائسگی روی داده است.»
اما عوامل زیادی باعث یائسگی زودرس می‌شود؛ سبک زندگی شهرنشینی، تغذیه و فرکانس‌های الکترونیکی از تلفن‌های همراه از دلایل یائسگی زودرس است، اما یک عامل مهم‌تر، یعنی استرس می‌تواند یائسگی در جوانان را بیشتر هم کند. دلایلی که اتفاقا از نظر این فوق‌تخصص باعث افزایش یائسگی زودرس و کاهش سن یائسگی شده است.

حمایتی که نیست

سوال این است که حالا که عزم دولت است تا قانون جوانی جمعیت را اجرا کند، چه طور می‌توان این سد بلند را از میان برداشت؟ در قانون حمایت از خانواده، طرح‌های حمایتی برای فرزنداوری بیشمارند. یکی از این طرح‌ها، طرح بیمه ناباروری برای زوج‌های جوان است. طرحی که البته در روزهای پایانی سال ۱۴۰۰ تصویب و مقرر شد تا هزینه‌های باروری در بیمارستان‌های دولتی رایگان و در مراکز خصوصی، با حدود ۷۰ درصد حساب شود. مسئله اما این است که یائسگی زودرس، تا چه قدر در این قانون مدنظر است؟