عید نوروز در ترکیه و برنامه‌های نوروزی استانبول

تقویم ترکیه، مبتنی بر سال میلادی است. بنابراین، سال نو در ترکیه در ماه ژانویه (یه ترکی: اُجاک) آغاز می شود. جالب است بدانید همین سال نو نیز در ترکیه چندان مهم نیست و فقط یک روز تعطیل است. تعطیلات اصلی عیدانه در ترکیه، دو عید فطر و قربان است.

نوروز نیز در ترکیه جشنی فراگیر محسوب نمی شود ولی کردهای این کشور، آن را بیشترگرامی می دارند و در سال های اخیر در مناطق کردنشین، دو روز تعطیلی به مناسبت نوروز به زسمیت شناخته شده است. همچنین در مناطق نزدیک به ایران نیز که قرابت فرهنگی بیشتری با ایران وحود دارد، نوروز بین ترک ها بیش از بخش های دیگر ترکیه گرامی داشته می شود.

البته تا اوایل دهه 1990 میلادی، دولت های پیشین ترکیه نه تنها اهمیتی برای نوروز قائل نمی شدند بلکه از در مخالفت با کردهایی که نوروز را جشن می گرفتند وارد می شدند و حتی گاه جشن های نوروزی کردها به صحنه درگیری با نیروهای نظامی حکومتی تبدیل می شد. در واقع می توان گفت که برای دهه ها، نوروز نمادی از مخالفت کردها با حکومت های مرکزی ترکیه بود.
با این حال به ویژه در دوران قدرت یابی حزب عدالت و توسعه ( آک پارتی) که اردوغان نماینده آن به شمار می رود، نه تنها این تقابل فرونشست بلکه دولت مرکزی ترکیه، با عقلانیتی تاریخی نوروز را به رسمیت شناخت؛ دو روز تعطیلات مناطق کردنشین را پذیرفت و در سال ۲۰۰۵ میلادی وزارت آموزش و پرورش ترکی طی بخشنامه ای به مراکز آموزشی این کشور ابلاغ کرد که در روز ۲۱ ماه مارس (اول فروردین) آئین های فرهنگی و هنری برای بزرگداشت این عید برگزار شود.

 

فراتر از همه این ها، دولت ترکیه در زمره کشورهایی قرار گرفت که پرونده ثبت جهانی نوروز را در یونسکو پیگیری کردند و البته موفق هم شدند. به علاوه مجمع عمومی سازمان ملل متحد چهارم اسفند ۱۳۸۸ با تصویب قطعنامه ای روز ۲۱ مارس برابر با یکم فروردین را به تصویب رساند و در تقویم خود جای داد و بدین ترتیب جایگاه جهانی نوروز هم تحکیم شد.

همچنین برگزاری جشن نوروز در کشورهای ترک نشینی مانند جمهوری آذربایجان و برخی دیگر جمهوری های مستقل شده از شوروی سابق، ترکیه را بیش از پیش ترغیب کرد که فرهنگ نوروز را به عنوان یکی از نقاط مشترک، پر رنگ کند؛ چه آن که ترکیه در صدد است خود را به عنوان محور کشورهای ترک جهان جا بیندازد و تلاش هایی از قبیل تشکیل سازمان دولت های ترک توسط ترکیه، در همین راستا ارزیابی می شود. جالب است بدانید در سال های اخیر مراسم نوروزی متعددی با حضور نمایندگانی از کشورهای ترک در ترکیه برگزار شده است.

در مجموع می توان گفت که در دو دهه اخیر، جایگاه نوروز در ترکیه ارتقاء یافته است.

در این میان، ایرانیان مقیم ترکیه، که در سال های اخیر بر تعدادشان افزوده شده است، نقش مهمی در احیای نوروز در ترکیه دارند و برگزاری آیین های نوروزی توسط ایرانیان مقیم ترکیه کاملاً مشهود است و در ایام نزدیک به نوروز، فروشگاه های ایرانی که به ویژه در مناطقی از استانبول کم نیستند، آکنده از اقلام سفره هفت سین هستند که نشان می دهد ایرانی ها در هر جای جهان که باشند، فرهنگ اصیل و باستانی خویش را گرامی و چراغ نوروز را در همه جای دنیا روشن نگه می دارند.