بالاخره بایدن تسلیم خواسته‌های بن سلمان می‌شود؟

به گزارش «پارسینه» به نقل از واشنگتن پست، بایدن قصد دارد در اواخر ژوئن پس از توقف در اسرائیل برای دیدار با نخست وزیر نفتالی بنت، از ریاض بازدید کند. در حالی که او در عربستان سعودی به عنوان میزبان نشست شورای همکاری خلیج فارس، احتمالاً رهبران دیگر کشور‌های عربی دوست مانند امارات متحده عربی، بحرین و قطر را خواهد دید. اما محور عاطفی این سفر دست دادن بایدن با بن سلمان خواهد بود.

منتقدان عربستان مدت هاست انتظار این لحظه ترسناک را داشته اند. آن‌ها بر این باورند که دستان بن سلمان به خون آلوده است، چرا که سیا به این نتیجه رسیده که او مجوز قتل جمال خاشقجی، ستون نویس واشنگتن پست در اکتبر ۲۰۱۸ در استانبول را صادر کرد.

پذیرفتن رهبر بالقوه عربستان ماه هاست که در انتظار آمریکا است. دلایل آن شامل نگرانی‌های عمل گرایانه قابل انتظاری است: بن سلمان احتمالاً برای چندین دهه بر عربستان سعودی حکومت خواهد کرد؛ ایالات متحده منافع امنیتی و مالی در حفظ شراکت طولانی خود با پادشاهی دارد؛ عربستان سعودی متحدی برای مهار اقدامات ایران در منطقه است.

در این میان دو عامل جدید هم برای کاخ سفید تعیین‌کننده شد: اولی جنگ در اوکراین و نیاز بایدن به کمک عربستان برای حفظ بازار نفت بود و دوم تمایل شدید اسرائیل به عادی سازی روابط با بن سلمان و عربستان به عنوان بخشی از یک سازش گسترده‌تر کشور‌های عربی بود که به نام «توافق ابراهیم» خوانده می‌شود.

یک مقام ارشد اسرائیلی روز سه شنبه به «دیوید ایگناتیوس»، تحلیل گر واشنگتن پست، گفت: «ما معتقدیم که عربستان سعودی بازیگر مهمی در منطقه و فراتر از آن است. ما از روابط نزدیکتر بین ایالات متحده و عربستان سعودی در زمینه ثبات منطقه، مهار ایران، عادی سازی روابط با اسرائیل و ثبات بازار انرژی به شدت حمایت می‌کنیم.»

تماس‌های امنیتی اسرائیل با عربستان سعودی در حال حاضر گسترده است، اما عمدتاً پنهانی هستند و بعید است که به این زودی تغییر کند. سفر بایدن به خاورمیانه امید‌هایی را برای یک فرصت عکاسی سه نفره میان بایدن، بنت و بن سلمان ایجاد کرد، اما هنوز زمان آن فرا نرسیده است. فعلا نتیجه اصلی این سفر احتمالاً توافق رسمی عربستان برای ارائه مجوز عبور به پرواز‌های اسرائیلی از آسمان این کشور خواهد بود.

فشار قوی اسرائیل برای نزدیکی ایالات متحده و عربستان سعودی از نظر سیاسی بسیار مهم است. دلیلش این است که عربستان سعودی امروز حامیان سیاسی کمی در واشنگتن دارد. علیرغم دهه‌ها لابی تهاجمی، پادشاهی به تدریج پل‌های ارتباطی خود را با جمهوری خواهان و دموکرات‌ها به طور یکسان خراب کرد.

به نظر می‌رسد دیگر متحدان اصلی ایالات متحده هم مایلند که واشنگتن روابط خود را با ریاض احیا کند. بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا، و امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، هر دو با بن سلمان در عربستان سعودی دیدار کردند. آن‌ها بایدن را به انجام این کار تشویق کرده اند.

بایدن ماه‌ها محمد بن سلمان را نادیده گرفت و سال گذشته از برقراری تماس تلفنی دوستانه که رهبر عربستان می‌خواست امتناع کرد. گمان می‌رود یکی از دلایل بایدن برای تحقیر کردن بن سلمان مسائل شخصی بود. به قول انگلیسی ها، این دو به اندازه گچ و پنیر متفاوت هستند. بایدن در اجلاس سران گروه ۲۰ در رم در اکتبر گذشته برای دست دادن با بن سلمان آماده شد، اما ولیعهد پیدایش نشد و باعث شد بایدن یک لحظه ناخوشایند را تجربه کند.

همانطور که تام دونیلون، مشاور سابق امنیت ملی و یکی از نزدیکان کاخ سفید بایدن، توصیف کرده است، نشست بایدن و بن سلمان بخشی از ارتباط گسترده‌تر با «قدرت‌های متوسط» خواهد بود. این برنامه شامل سفر ماه گذشته بایدن به آسیا، «اجلاس سران قاره آمریکا» در هفته آینده، سفر برنامه ریزی شده به اسرائیل و عربستان سعودی در اواخر این ماه و نشست سران ناتو در ۲۹ و ۳۰ ژوئن می‌شود. هدف همه این بازدید‌ها تقویت همکاری‌های ایالات متحده در پی حمله روسیه به اوکراین است.

برای طرفداران سیاست خارجی عمل گرایانه، یک سوال اساسی این است که دولت بایدن در ازای نشستن کنار بن سلمان چه چیزی به دست خواهد آورد. در حالت ایده‌آل از دیدگاه واشنگتن، عربستان در کارتل اوپک پلاس از روسیه جدا خواهد شد و موافقت می‌کند که نفت بیشتری تولید کند و از افزایش تولید توسط امارات متحده عربی هم حمایت کند. این امر به طور همزمان باعث کاهش قیمت نفت، رونق اقتصاد جهانی و تضعیف روسیه به یکباره خواهد شد و به بایدن فرصتی را می‌دهد که به شدت به آن نیاز دارد.

جنگ یمن تا حدی به لطف تلاش‌های دیپلماتیک ایالات متحده در حال کاهش است. آتش بسی که با کمک عربستان سعودی مورد مذاکره قرار گرفت همچنان برقرار است و جت‌های مسافربری از صنعا به امان، پایتخت اردن، پرواز می‌کنند و به زودی به قاهره هم خواهند رفت.

اما از نظر اینکه بن سلمان در مورد مرگ خاشقچی یا سایر مسائل مهم حقوق بشری پاسخگو شود، احتمالا بایدن با دست خالی از میدان خارج شود. ایالات متحده مقامات مختلف سطح پایین را تحریم کرده است و خود ولیعهد عربستان نیز تنها اظهاراتی ملایم داشته است و مسئولیت شخصی در عملیاتی که منجر به قتل خاشقجی شد را رد کرده است. او آشکارا به این نتیجه رسید که دادن هر گونه امتیاز بیشتر غیرضروری است و موجب خواهد شد که در داخل کشور به عنوان نشانه‌ای از ضعف تلقی می‌شود.

رئال پولتیک جایگاه خود را در سیاست خارجی دارد، اما این عدم پاسخگویی یک تراژدی ماندگار است. به زبان ساده، محمد بن سلمان از آن فرار خواهد کرد.