سخت رویی روانشناختی چیست؟!

«سخت رویی» یک ویژگی شخصیتی است که با توانایی فرد در مدیریت و پاسخگویی به وقایع استرس زای زندگی با کمک راه حل های مقابله ای همراه است که شرایط ناخوشایند بالقوه را به فرصت های یادگیری و رشد تبدیل می کند. این ویژگی با تمایل به درگیری عمیق، نیاز به کنترل و تمایل به یادگیری از وقایع زندگی بدون در نظر گرفتن نتایج آن مشخص می شود.

سخت رویی روانشناختی، برای اولین بار توسط «سوزان کوباسا» در سال 1979 معرفی شد. در سالهای بعد، مفهوم سخت رویی در کتاب و مجموعه ای از گزارشهای تحقیقاتی توسط «سالوادور مدی»، کوباسا و دانشجویان تحصیلات تکمیلی آنها در دانشگاه شیکاگو بیشتر شرح داده شد.

کوباسا، سرسختی روانشناختی را مجموعه ای از باورها در مورد خود و جهان تعریف می کند که از سه مؤلفه تعهد، کنترل و مبارزه جویی(چالش) تشکیل یافته است. سرسختی ساختاری واحد دارد که از عمل یکپارچه و هماهنگ این سه مؤلفه مرتبط با هم منشأ می گیرد(مدی و همکاران، ۲۰۱۰).


روزهای ابتدایی تحقیق در باب سخت رویی، این مفهوم به عنوان یک ساختار شخصیتی متشکل از سه حالت کلی مربوط به تعهد، کنترل و مبارزه جویی(چالش) شناخته شد که به عنوان یک منبع مقاومت در مواجهه با شرایط استرس زا عمل می کند.

این سه حالت اینگونه توصیف میشوند:
«تعهد» یعنی گرایش به درگیر كردن خود در فعالیتهای زندگی و داشتن علاقه و كنجكاوی واقعی نسبت به جهان پیرامون (فعالیتها ، اشیا، و سایر افراد).

«کنترل» به عنوان گرایشی برای باور و عمل کردن به گونه ای مشخص که گویی فرد می تواند از طریق تلاش های خود بر روی وقایع رخ داده در اطراف خود تأثیر بگذارد.

سرانجام، «چالش» اعتقاد فرد است به اینکه تغییر، نه ثبات، به جای اینکه تهدیدی برای امنیت انسان باشد، بخش طبیعی و غیر قابل اجتناب زندگی است که می‌تواند فرصتهای انگیزشی بسیاری برای رشد شخصی فرد فراهم کند.

امروزه مدی سخت رویی را ترکیبی از سه نگرش مذکور (تعهد ، کنترل و چالش) توصیف کرده است که در کنار هم «شجاعت و انگیزه» لازم را برای تبدیل شرایط استرس زا از فجایع احتمالی به فرصت های رشد شخصی فراهم می کند و اعتقاد دارد که این سبک عملکرد کلی، بر نحوه دید فرد و تعامل با جهان اطراف تأثیر می گذارد. سخت رویی اغلب عامل مهمی در«تاب آوری روانشناختی» یا راهی در سطح فردی است که منجر به نتایج تاب آور می شود.

از سال 1979، یک تحقیق نسبتاً گسترده ای جمع آوری شده که بر این باور است که سخت رویی با تاثیرات مفید خود می‌تواند اثر مخرب استرس بر سلامتی و عملکرد فرد را از بین ببرد. اگر چه تکیه مطالعات اولیه تقریبا به طور انحصاری در مورد مدیران کسب و کار بود ولی در طول سالهای بعدی بر روی متغیرهای زیادی از جمله گروههای شغلی، نظامی، معلمان، کارکنان دانشگاه، آتش نشانان و دانشجویان نیز به انجام رسید.

با توجه به تمامی این تحقیقات ولی باز هم نیاز روانشناسی بر این است که هنوز مطالعات بیشتری در این زمینه و ارتباط سخت رویی بر تعدیل استرس در مشاغل و فرهنگ های بیشتری به انجام رسد. در آخر نیاز است اشاره شود که تاثیرات شناخته شده سخت رویی بر دیگر سازه های روانشناسی از جمله ارزیابی شناختی، مقابله رفتاری، منابع اجتماعی و ارتقای سلامت و حتی بیولوژیک نیز میتواند تاثیرات مهمی به جای گذارد.

همچنین تحقیقات نشان داده که بین سخت رویی با سایر ساختارهای شخصیتی در روانشناسی از جمله منبع کنترل، احساس انسجام، خودکارآمدی و خوش بینی ذاتی شباهت های قابل توجهی مشاهده شده است.

سرسختی و امید به زندگی
افراد سرسخت با وجود پیشامدهای ناگوار به رویارویی موفق و کارآمد در برابر تنش ها امیدوارند، از توانایی یافتن معنی در تجارب آشفته ساز برخوردارند و به نقش خود به عنوان فرد ارزنده و مهم باور دارند و از آنجا که لازمه داشتن شخصیت سرسخت (تعهد، کنترل و مبارزه جویی) داشتن سلامت روانی است و کسی که از سلامت روانی برخوردار نباشد، در برابر رویدادهای زندگی دچار ناامیدی و افسردگی می شود، می توان گفت که این دو متغیر(سرسختی و امید) لازم و ملزوم یکدیگرند.

تا انسان امیدوار نباشد، نمی تواند موقعیت های مثبت یا منفی زندگی که نیاز به سازگاری و تطابق دارند را ایجاد کند. امیدواری باعث پرورش دیدی خوش بینانه نسبت به زندگی می شود، فشار زا بودن وقایع را کاهش می دهد و به زندگی معنا و هدف می بخشد.

فردی که دارای شخصیت امیدوار و سرسخت است، بر این باور است که تجربیات و حوادث را می توان پیش بینی و کنترل کرد، بنابراین با تقویت انعطاف پذیری، حتی رویدادهای بسیار ناهماهنگ را هماهنگ می کند و آنها را مورد ارزشیابی قرار می دهد(نادری و حسینی، ۱۳۸۹).