امیرعبداللهیان: هنوز مهم‌ترین وعده سیاسی برای تشکیل حکومتی فراگیر با مشارکت همه اقوام افغانستان تحقق نیافته است

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (پنجشنبه) در سخنانی در نشست همسایگان افغانستان به‌اضافه طالبان، اندونزی و قطر در تونشی چین، گفت: امیدواریم افغانستانی آرام در همسایگی ما شکل بگیرد.

وزیر امور خارجه کشورمان افزود: همسایگان باید نقش مهمی در صلح و ثبات افغانستان ایفا کنند، چرا که صلح و ثبات افغانستان و ناامنی آن می‌تواند تأثیر مستقیمی بر همسایگان بگذارد.

متن سخنرانی وزیر امور خارجه به‌شرح زیر است:

بسم الله الرحمن الرحیم

جناب آقای وانگ یی وزیر محترم امور خارجه جمهوری خلق چین؛

وزرای محترم امور خارجه؛

از میزبانی دولت جمهوری خلق چین که این نشست را در شهر زیبای تونشی برگزار نموده است تشکر می‌کنم.

همکاران محترم،

امروز در افغانستان ما شاهد چالش‌های مختلفی هستیم.

امید به پایان جنگی که 40 سال در این کشور نسل‌های مختلفی را به خود مشغول داشت و خسارات سنگینی به منابع انسانی و مادی افغانستان وارد ساخت.

امید به علاقه‌مندی تمام مردم افغانستان به برقراری صلح و آرامش در کشور و مخالفت جدی با جنگ و جست‌وجوی حل اختلافات از راه‌های مسالمت‌آمیز، امید به همگرایی منطقه‌ای خصوصاً بین همسایگان در کمک به افغانستان، امید به فراموش نشدن مشکلات و سختی‌های مردم افغانستان در جامعه جهانی، هنوز ترس از فعالیت‌های گروه‌های مختلف تروریستی همچون داعش در خاک افغانستان علیه امنیت همسایگان و جامعه جهانی وجود دارد.

هنوز ترس از جنگ برآمده از مداخله اشغالگران علیه مردم مظلوم این سرزمین وجود دارد.

هنوز منابع اقتصادی مردم افغانستان در اختیار آنان قرار نگرفته است و ثروت‌های ملی افغانستان بلوکه هستند، اقتصاد کشور به حرکت در نیامده و بخشی عمده از مردم کشور در شرایط سختی به‌سر می‌برند.

هنوز مهم‌ترین وعده سیاسی برای تشکیل حکومتی فراگیر با مشارکت همه اقوام تحقق نیافته است.

تجربه تعامل طولانی‌مدت کشورهای منطقه با مردم و گروه‌های سیاسی افغانستان نشان می‌دهد که توجه به واقعیت‌های اجتماعی، ضرورتی انکارناپذیر در سپهر سیاسی آن کشور است و بی‌توجهی به آن، بزرگترین عامل بروز کشمکش و نیز مهمترین مانع در استمرار سیاسی نظام و ساختارهای سیاسی افغانستان در گذشته بوده است. امروزه ضرورت تشکیل دولت فراگیر با حضور و مشارکت مؤثر و پایدار همه گروه‌های قومی افغانستان واقعیتی است غیرقابل انکار. انتظار ما این است که هیئت حاکمه سرپرستی گام‌های عملی بیشتری را در این راستا بردارد.

همکاران گرامی!

ریشه‌ مشکلات افغانستان را می‌توان در اشغال طولانی‌مدت این کشور و سیاست‌های غلط اشغالگران و آمریکا دانست. اشغال طولانی‌مدت افغانستان نه‌تنها کمکی به توسعه آن نکرد بلکه نوعی از وابستگی را به وجود آورد که موجب شد با عقب‌نشینی اشغالگران، ساختارهای سیاسی و اقتصادی آن فرو بریزد و مانند همیشه مردم مظلوم افغانستان بزرگترین بازنده و قربانی این وضعیت باشند، متأسفانه باید گفت که این رویکرد غیرسازنده همچنان ادامه دارد.

نخستین و مهمترین پیامد این رویکرد، بروز وضعیت سخت انسانی در افغانستان است. گزارش‌های سازمان ملل نشان می‌دهد که بیش از نیمی از مردم افغانستان به‌شمول زنان و کودکان نیازمند کمک و از تأمین نیازهای اولیه خود نیز ناتوان هستند، ضرورت دارد تمام کشورها خصوصاً کشورهای همسایه به هر طریقی که می‌توانند به مردم افغانستان کمک کنند، در این راستا جمهوری اسلامی ایران طی ماه‌های گذشته بیش از 30 محموله کمک‌های بشردوستانه خود را به افغانستان ارسال و میان مردم توزیع نموده است؛ به جریان صادرات کالاهای ضروری به افغانستان ادامه داده و مسیرهای خود را به‌روی محموله‌های ترانزیتی باز نگه داشته است، میزبان صدها هزار مردم افغان بی‌خانمان است و آمادگی خود را برای همه‌گونه همکاری با دیگر کشورهای علاقه‌مند کمک به افغانستان اعلام نموده است.

دوم، همه کشورها باید برای آزادسازی دارایی‌های افغانستان به‌شکلی که به بهبود وضعیت انسانی این کشور کمک کند، اقدام نمایند.

سومینموضوع زمینه سربازگیری توسط گروه‌های افراط‌گرا و تروریستی است. توسعه فعالیت‌های هراس‌افکنانه داعش در افغانستان جای تردیدی باقی نگذاشته است که نیازمند اقدام جمعی کشورهای منطقه برای مقابله با تروریسم هستیم.

خطر تروریسم و گسترش آن در افغانستان جدی است و ردپای آمریکا در آن دیده می‌شود. البته امروز آمریکا از مشارکت در بازسازی افغانستان سخن نمی‌گوید، در حالی که 20 سال این کشور را در اشغال داشت و اقدامی در کمک به مردم نکرد.

بیشنهاد می‌کنم یک سازوکار امنیتی مشخصی در قالب سازمان‌های موجود یا با موجودیتی مستقل برای هماهنگ‌سازی سیاست ضدتروریستی کشورهای همسایه افغانستان ایجاد شود تا اقدامات جمعی کشورها و تبادل اطلاعات در این زمینه را تسهیل و مدیریت نماید.

چهارمین مسئله سیل آوارگانی است که به‌دنبال خروج از افغانستان هستند. جمهوری اسلامی ایران از ماه‌ها قبل از سقوط دولت افغانستان، با موج جدیدی از جابه‌جایی انسانی مواجه بود که این روند در ماه‌های اخیر شدت یافته و به مرز یک‌میلیون نفر رسیده است. اکنون بر اساس تخمین‌ها میزبان حدود پنج میلیون تبعه افغان در ایران هستیم که هزینه‌های بسیار بالایی را بر اقتصاد کشورمان تحمیل کرده است.

جمهوری اسلامی ایران در بیش از چهار دهه گذشته همچون یک همسایه خوب میزبان خواهران و برادران افغانستانی خود بوده و در زمان حاضر نیز از هیچ تلاشی برای بهبود وضعیت اتباع آن کشور در ایران یا افغانستان فروگذار نکرده است اما شرایط سخت تحمیل‌شده بر اقتصاد ایران ناشی از تحریم‌های غیرقانونی آمریکا امکان تخصیص منابع جدید برای پناهجویان را دشوار نموده است، از این رو لازم است سازمان‌های بین‌المللی مسئول و کشورهای علاقه‌مند کمک به مردم افغانستان توجه ویژه‌ای به شرایط خاص زندگی پناهجویان افغان در خاک ایران داشته باشند.

دوستان ارجمند!

برای رسیدن به افغانستانی امن و باثبات، جامعه جهانی خصوصاً ما کشورهای همسایه افغانستان باید با هم بیشتر همکاری کنیم و کمک‌های خود را به مردم افغانستان گسترش دهیم. باید تلاش کنیم فضای گفتمان سیاسی در جامعه افغانستان تقویت شود تا هیئت حاکمه سرپرستی افغانستان و گروه‌های مختلف قومی، سیاسی و اجتماعی بیشتر و بهتر همدیگر را درک کنند و در اداره کشور مشارکت داشته باشند.

پیام واحد و اقدام منسجم کشورهای همسایه افغانستان می‌تواند علاوه بر کمک به برون‌رفت افغانستان از وضعیت کنونی، نقش مهم و سازنده‌ای در ترسیم نظام امنیت منطقه‌ای نیز داشته باشد.

وزرای محترم،

همه ما باید تلاش کنیم افغانستان بار دیگر به صحنه درگیری و کشمکش‌های سیاسی و نظامی بدل نشود. بی‌تردید مردم افغانستان و کشورهای همسایه قربانی نخست پیامدهای مخرب چنین وضعیتی خواهند بود.

لازم است همسایگان افغانستان و کشورهای دوست سازوکارهای لازم را برای همکاری با یکدیگر در بازسازی و توسعه افغانستان تعریف کنند و همکاری‌های خود را گسترش دهند.

ایجاد یک مکانیزم درون‌منطقه‌ای و تشکیل صندوقی مالی جهت حمایت از مردم افغانستان به‌موازات تشکیل دولت فراگیر ملی یک ضرورت است.

داشتن افغانستانی امن، باثبات و توسعه‌یافته آرزوی ما برای یکایک خواهران و برادران افغانستانی و مردم منطقه است.

بار دیگر از میزبانی ارزشمند دولت چین و مدیریت همکار عزیز آقای وانگ یی صمیمانه تشکر می‌کنم.

متشکرم