وزیر ارشاد: مشکلات نشر به خاطر وضعیت ارزی کشور مضاعف شده است/ صنعت نشر نه تنها امروز بلکه حتی در دوره‌ی قاجار و پهلوی هم درآمد اقتصادی چندانی نداشته است

سومین نشست سالیانه‌ی اتحادیه‌ ناشران برای حل مشکلات نشر با حضور سید محمد حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی اسماعیلی، سرپرست معاونت فرهنگی و جمعی از مسؤولان وزارت ارشاد در هتل انقلاب تهران برگزار شد.

به گزارش خبرنگار بخش ادبیات خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، سید محمد حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این دیدار از غیبت خود در نشست سال گذشته‌ی اتحادیه ناشران عذرخواهی کرد و گفت: علیرغم اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یک وزارت عریض و طویل است، باید به ناشران بیشتر توجه کرد و تعامل همواره وجود داشته باشد.

او افزود: ما از پیشنهادات و راهکارهای شما استقبال و آنها را در دولت پیگیری می‌کنیم؛ ان‌شاءالله مشکلات برطرف خواهد شد. از جانب ما کوتاهی نخواهد شد مگر اینکه موانعی فراتر از وزارت ارشاد وجود داشته باشد. ای کاش در این جلسه دوستانی از وزارت صنعت‌، معدن و تجارت هم حضور داشتند تا بتوانیم با همکاری موانع را از سر راه برداریم.

حسینی با ابراز تشکر و قدردانی نسبت به اینکه تشکل‌های نشر با هم در ارتباط و تفاهم هستند، اظهار کرد: معاون فرهنگی عوض شده است اما بدنه‌ی معاونت فرهنگی از ثبات برخوردار است و الان شرایط برای خدمت به جامعه‌ی نشر کشور مهیاتر شده است.

او سپس با اشاره به مواردی از مشکلات که ناشران طرح کرده بودند، به برخی از آنها پاسخ داد و درباره‌ی محل نمایشگاه کتاب گفت: زمینی در مصلی تهران در نظر گرفته بودیم و کارهای مقدماتی آن انجام شده بود اما مساحت آن زمین کم بود. سپس شهرداری و شورای شهر، باغ کتاب را پیشنهاد دادند و پیگیر آن هستند.

حسینی تشریح کرد: در کشور به پروژه‌هایی که غیر از پروژه‌های «مهرماندگار» است، اعتباری تعلق نمی‌گیرد؛ به عنوان مثال ما در حال حاضر هشت تالار بزرگ فرهنگ و هنر در کشور داریم که در استان‌ها وجود چنین تالارهایی سابقه نداشته است. ساخت این تالارها و بعضی از پروژه‌های دیگر را در اولویت قرار دادیم؛ لذا اگر کلنگ هم بر زمین می‌زدیم، مشخص نبود که جزو اولویت‌ها باشد و در این دولت به نتیجه برسد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین اظهار کرد: حال امیدواریم باغ کتاب به نتیجه برسد و با بهتر شدن شرایط اقتصادی، بتوان بودجه‌اش را فراهم کرد. همین امروز در دیداری که با کتاب‌داران داشتیم گزارشی ارائه شد که کتابخانه‌های کشور در دولت احمدی‌نژاد از 1800 کتابخانه به 2800 کتابخانه رسیده و از جهت فضا دو برابر شده است. این کار یک کار ارزشمند است و همه‌ی این کارها در مسیر کمک به صنعت نشر و چاپ در کشور است.

او ادامه داد: برگزاری نمایشگاه‌ها در سراسر کشور، برگزاری جایزه‌های جلال‌، پروین،‌ گام اول و کتاب سال همه برای ایجاد فضایی در کشور است که رویکرد مردم به کتاب بهتر شود. همین هفته کتاب اگر چه کارهایش نمادین است، اما باعث طرح مسائل کتاب و معرفی آن در رسانه‌ها می‌شود.

حسینی سپس تشریح کرد: صنعت نشر نه تنها امروز بلکه حتی در دوره‌ی قاجار و پهلوی هم درآمد اقتصادی چندانی نداشته و غالبا جنبه‌ی حمایتی از جانب دولت داشته است. امسال به خاطر وضعیت ارزی کشور، مشکلات مضاعف شده و افزایش پیدا کرده است. ما در وزارتخانه همه تلاش خود را به کار گرفته‌ایم.

او ادامه داد: بحث سازمان امور مالیاتی و وزارت نیرو در دست پیگیری است. همین جا از دوستان ناشر تشکر می‌کنم که به رغم مشکلات موجود، وقفه‌ای در کارشان ایجاد نشده است؛ این نشان‌دهنده‌ی همت والای شماست.

حسینی افزود: امسال تعداد کمی کتاب کمتر از سال قبل منتشر شده است و چندان تفاوت محسوسی در آمار وجود ندارد. چه بسا دقت بیشتری کردند و کتاب‌هایی را که چندان ضروری نبودند چاپ نکردند. در شرایط محدودیت دقت بیشتر می‌شود.

وی همچنین گفت: شمارگان کتاب سال گذشته حدودا 91 میلیون و 750 هزار بوده و امسال 87 میلیون و 255 هزار است؛ یعنی تنها پنج درصد کاهش داشته است اما بیش از این نیست یعنی علی‌رغم مشکلات دوستان سعی کرده‌اند کار نشر انجام شود.

وزیر ارشاد سپس از محمدرضا علیان جاسبی یاد کرد که به تازگی درگذشته است و گفت: در آستانه ماه محرم امیدوارم بتوانیم از این ماه بهتر استفاده کنیم. ما قطعا پیگیر مسائل و مشکلات شما عزیزان خواهیم بود. اگر می‌خواهیم شاهد افزایش سرانه مطالعه باشیم باید همه موانع را بشناسیم و مشکلات را برطرف کنیم. حاصل، تحقق آرزوی همه ما خواهد بود.

***

در ابتدای این نشست، پیش از سخنان وزیر ارشاد تعدادی از ناشران به نمایندگی از گروه‌های مختلف مشکلات نشر را بیان کردند.

از جمله جدلی به نمایندگی از انجمن زنان ناشر و رییس‌نیا به نمایندگی از انجمن ناشران آموزشی درباره‌ی نمایشگاه‌های استانی سخن گفتند.

احمدی به نمایندگی از انجمن ناشران الکترونیک درباره‌ی قابلیت‌ها و موانع نشر الکترونیک صحبت کرد. حسینی‌نیک درباره‌ی مباحث حقوقی و خرید کتاب نکاتی را مطرح کرد و فریدون در حوزه‌ی مسائل نشر کودک و نوجوان مسائلی عنوان کرد.

گوهرخواه از پیشکسوتان کتاب فروشی و نشر درباره مشکلات و مسائل عمده‌ی کتابفروشان سخن گفت و میردشتی به نمایندگی از تعاونی توزیع‌کنندگان درخواست‌هایی برای حل مشکلات توزیع مطرح کرد.

مرتضی آخوندی به نمایندگی از انجمن اسلامی ناشران به تشریح مسائل نشر کتب دینی پرداخت و ثابتی درباره‌ی تبلیغات شهری و رسانه‌یی در حوزه کتاب نکاتی را بیان کرد.

ارجمند به نمایندگی از انجمن ناشران دانشگاهی درباره مشکلات نمایشگاه کتاب تهران مطالبی را یادآوری کرد و ربانی به نمایندگی از انجمن ناشران بین‌المللی درباره‌ی مشکلاتی که تحریم‌ها برای ناشران به وجود آورده‌اند، سخن گفت.

داوودی‌پور به نمایندگی از تعاونی ناشران تهران درباره‌ی کاغذ و مشکلات آن و تعطیلی پنج کارخانه کاغذ کشور از بین هفت کارخانه‌ای که پیش از این فعالیت می‌کردند، صحبت کرد و محمود آموزگار، دبیر اتحادیه‌ ناشران تهران درباره‌ی مسائل ناشران سخن گفت.

***

سپس علی اسماعیلی، سرپرست معاونت فرهنگی وزارت ارشاد با انتقاد از شیوه برگزاری جلسه، گفت: همه سوالات انتقادات و بحث‌ها رسیدگی خواهد شد.

او یادآوری کرد: یکی از شیوه‌های حمایتی ما برگزاری نمایشگاه‌های داخلی، بین‌المللی و تخصصی است که وزارت ارشاد به عنوان یک سیاست آنها را دنبال می‌کند و برنامه‌ای تعطیل نشده است.

او افزود: در این زمینه دو دیدگاه وجود داشت؛ یکی اینکه نمایشگاه‌ها تعطیل شود و دیگر اینکه نمایشگاه‌های فعلی با اصلاحات و تغییراتی در آنها برگزار شود.

اسماعیلی سپس اظهار کرد: 10 درصد فروش را به صورت یارانه پرداخت می‌کنیم. استان هم 10 درصد را می‌پردازد. گاه با تخفیف 20 درصدی ناشر در نهایت کتاب با 40 درصد تخفیف عرضه می‌شود، اما بودجه ما محدود است و باید تخصیص بهینه بدهیم.

او همچنین گفت: کلیه آیین‌نامه‌های معاونت فرهنگی در حال بازنگری است.

اسماعیلی ادامه داد: در بحث حمایت از خرید کتاب توان ما بر اساس منابع حداکثر شش درصد کتب تولیدی را دربرمی‌گیرد. در سال 90 به دلیل نبود محدودیت بودجه توانستیم 16 میلیارد تومان و حتی 18 میلیارد تومان حمایت کنیم امسال هم تا به حال شش میلیارد تومان به این موضوع اختصاص داده‌ایم.

او سپس توضیح داد: بحث دیگر بحث توسعه‌ی نشر دیجیتال است که به معنای حذف نشر مکتوب نیست. نشر مکتوب همیشه جایگاه خود را داشته و دارد. ما در حال حاضر 32 میلیون کاربر اینترنتی داریم.

اسماعیلی درباره‌ی ممیزی هم گفت: ما تابع ضوابط نشر هستیم که از طریق شورای عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ می‌شود؛ هر چند تلاشمان سرعت دادن به فرایند مجوز دادن است، اما کتاب طعام معنوی است و باید همه ضوابط در آن رعایت شود.

او ادامه داد: درباره‌ی بن‌ها می‌خواهیم بانک‌های عامل را تغییر دهیم. فرایند چرخه کتاب سه رکن اصلی تولید‌، تبلیغ و ترویج و توزیع دارد که باید در هر سه بعد کار انجام شود.

اسماعیلی سپس عنوان کرد: شمارگان مجلدات ما در کشور 230 میلیون است. وضعیتمان خوب است اما باید تلاش بیشتری داشته باشیم.

او همچنین اضافه کرد: تنها نشری که سیستم توزیع دارد ترنج است. اگر نشر دیگری تمایل و آمادگی ایجاد سیستم توزیع را دارد ما آماده همکاری هستیم.

اسماعیلی سپس گفت: هیات تجدید نظر مرکزی می‌تواند تا تشکیل هیات بدوی استان تهران کار آن را انجام بدهد.

او درباره پیشنهاد مطالعه کتب غیردرسی در مدارس اظهار کرد: پیشنهاد خوبی است؛ در هفته کتاب همه دستگاه‌ها با برنامه‌های خود حضور می‌یابند و طرح‌های خود را ارائه می‌دهند.

به گزارش ایسنا، در پایان این نشست تمبری که هر سال برای هفته کتاب چاپ می‌شود، با حضور وزیر ارشاد و در جمع ناشران در روز کتاب و کتابخوانی رونمایی شد.