نشاط اجتماعی؛ حلقه مفقوده جامعه ایرانی/ چگونه زمینه شادی مردم را فراهم کنیم؟

 

تحریریه پارسینه - گروه اجتماعی: جامعه پویا بیش از هر چیز به شادابی و سرزندگی نیاز دارد؛ مشخصه‌های که متاسفانه این روز‌ها در کمتر جامعه‌ای می‌توانیم آن را پیدا کنیم. مساله فقط مربوط به ایران نیست. با پاندمی کرونا تمام دنیا در خمودگی و رخوتی فرو رفته است که در آمدن از آن به زمان نیاز دارد. اینکه در دوران کرونا بتوانیم شادابی و نشاط اجتماعی را در جامعه رواج دهیم، کاری سخت، اما شدنی است؛ هر چند که نشاط اجتماعی نیاز به زیرساخت‌هایی در جامعه دارد و متاسفانه هیچ تلاشی برای آن صورت نگرفته است. در واقع، نشاط اجتماعی حلقه مفقوده جامعه ایرانی به شمار می‌آید و چندان با پاندمی کرونا هم ارتباط ندارد. سال‌هاست که جامعه شناسان و روانشناسان بر این باورند که بی توجهی به نشاط اجتماعی باعث خمودگی جامعه شده است. در واقع این خلاء خود باعث بروز مشکلاتی دیگر در جامعه می‌شود. بالا رفتن سن ازدواج، نداشتن چشم اندازی روشن برای آینده، بی توجهی نسل جوان به تشکیل خانواده و فرزند آوری و ... به باور بسیاری از کارشناسان، نشاط اجتماعی حلقه مفقوده جامعه ایرانی است.

اینکه در جامعه ما از نظر جامعه شناسان به خمودگی اجتماعی رسیده و خبری از نشاط و سرزندگی در آن نیست، به این خاطر است که بسیاری از ساز و کار‌های نشاط اجتماعی در جامعه کنونی ما مورد توجه قرار نمی‌گیرند. حالا بیش از یک سال است که ویروس کرونا این خمودگی را بیش از پیش تشدید کرده است اما چه می‌توان کرد برای جامعه‌ای مانند ایران تا این چالش را هم پشت سر بگذارد؛ چالشی که این روز‌ها تنها مختص ایران نیست و بسیاری از کشور‌ها با آن دست به گریبانند.

با شعار نمی‌توانیم نشاط اجتماعی ایجاد کنیم

مصطفی اقلیما، جامعه شناس در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌شود در شرایط کرونا، نشاط اجتماعی در جامعه ایجاد کرد به پارسینه می‌گوید: نمی‌توانیم با شعار به نشاط اجتماعی برسیم. نشاط اجتماعی زیر ساخت‌هایی می‌خواهد که متاسفانه کسی به آن‌ها توجه نمی‌کند. نشاط اجتماعی زاییده رفاه اجتماعی است. فرد تا زمانی که امنیت شغلی نداشته باشد، تا زمانی که معیشت او تامین نباشد، تا زمانی که تورم هر روزه در جامعه وجود داشته باشد، به نشاط اجتماعی نمی‌رسد. این مساله را نمی‌توانیم با گلکاری در و دیوار شهر و نشان دادن برنامه‌های شاد از تلویزیون و ... حل کنیم. متاسفانه در حال حاضر راهکاری برای ایجاد نشاط اجتماعی جز مواردی که در بالا ذکر کردم، وجود ندارد. فرقی هم نمی‌کند در دوران کرونا یا پسا کرونا باشیم. در این میان، اول باید مشکلات معیشتی مردم حل شود تا بعد بتوانند به این فکر کنند که بحران کرونا را چطور پشت سر بگذارند.

او در بخش دیگری از سخنانش می‌گوید: مساله روشن است، ما از همین حالا باید به فکر دوران پسا کرونا هم باشیم. شرایط در آن زمان دشوارتر خواهد بود. ما با جامعه‌ای مواجه می‌شویم که اکثر افراد آن، یکی از عزیزان خود را بر اثر این بیماری از دست داده اند. فشار‌های مالی و معیشتی باعث از هم پاشیدگی برخی از خانواده‌ها شده است. از سوی دیگر، وضعیت شغلی بسیاری از افراد در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و با این اوصاف، ما با جامعه‌ای مواجه ایم که درصد افسردگی در آن بسیار بالاست.

باید زمینه شادی مردم را فراهم کنیم

سید حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری ایران، اما نظر متفاوتی دارد. او در این باره به پارسینه می‌گوید: فراهم کردن شرایط نشاط اجتماعی در دوران کرونا، کاری است که باید سازمان‌های مردم نهاد بیش از همه به آن توجه داشته باشند. بسیاری از این سازمان‌ها می‌توانند با اجرای برنامه‌های فرهنگی و هنری به صورت آنلاین، پخش مسابقه‌های سرگرم کننده و ... گامی هر چند کوچک در جهت شاد کردن مردم بردارند.

او در بخش دیگری از سخنانش می‌گوید: سازمان فرهنگی شهرداری در تمام شهر‌ها باید تا جایی که می‌تواند از بیلبورد‌ها و تبلیغات انرژی دهنده و امیدوار کننده در سطح شهر استفاده کنند. این سازمان‌ها می‌توانند وظیفه برگزاری برنامه‌هایی در بوستان‌های شهری را به عهده گرفته و در فضای باز زمینه شادی مردم را با اجرای برنامه‌های طنز و موسیقی فراهم کنند.

موسوی چلک می‌افزاید: این مساله را قبول داریم که شرایط اقتصادی و معیشتی خود عامل بزرگی برای از بین رفتن نشاط و شادی در بین مردم است، اما نباید به این بهانه از زیر بار مسئولیت شانه خالی کنیم. هر کدام از ما اگر طرح و برنامه‌ای داشته باشیم تا برای حتی یک لحظه خنده را به لب مردم بیاوریم، موظفیم که این کار را انجام دهیم. از سوی دیگر، رسانه ملی می‌تواند نقش به سزایی در این ماجرا داشته باشد.

رسانه ملی نقش موثری در ایجاد نشاط اجتماعی دارد

او تاکید می کند: در واقع بخش اعظم ایجاد نشاط اجتماعی در بین مردم به رسانه ملی باز می‌گردد. با تهیه برنامه‌هایی که امید به زندگی، شادی و سرزندگی و امید به آینده رویکرد اصلی آن باشد، می‌توانیم تا حدود زیادی این افسردگی و خمودگی جامعه را از بین ببریم. متاسفانه طی سال‌های گذشته آمار‌هایی که از میزان افسردگی در بین مردم منتشر می‌شود، زنگ هشداری است که مسئولان آن طور که باید به آن توجه نمی‌کنند.

نشاط اجتماعی بودجه می‌خواهد

مینو اطهر، کارشناس ارشد جامعه شناسی نیز در این باره به پارسینه می‌گوید: متاسفانه می‌توانیم با حرف و شعار نشاط اجتماعی در جامعه ایجاد کنیم. نشاط اجتماعی بودجه می‌خواهد. در واقع، ما باید بنیان‌های اقتصادی کشور را قوی کنیم. ایجاد اشتغال، پایین آمدن تورم و خلاصه رفاه اجتماعی می‌تواند عامل اصلی شادی مردم باشد. به عبارت دیگر، اگر افراد جامعه تحت فشار و استرس نباشند، شاد کردن آن‌ها کار سختی نیست اما در دوران کرونا این فشار‌ها دو برابر می‌شود؛ به خصوص با شرایطی که کشور ما دارد و مشکلات اقتصادی که مردم هر روز با آن دست به گریبان هستند. نمی‌توانیم با گفتن یک جمله و دادن شعار‌های رنگارنگ توقع داشته باشیم که نشاط در جامعه به وجود بیاید.

وی می افزاید: تا زمانی که ما جوانانی با نشاط و پویا نداشته باشیم، نمی‌توانیم جامعه‌ای با نشاط و پویا داشته باشیم. متاسفانه کرونا شرایط را سخت‌تر کرده است. شغل بسیاری از افراد به خطر افتاده است و بسیاری از جوانان با توجه به شرایط حاکم بر جامعه، وضعیت بیماری، موقعیت اجتماعی که دارند، چشم انداز مناسبی از آینده ندارند و این به خمودگی جامعه دامن می‌زند. در واقع، تا زمانی که زیر ساخت‌های اجتماعی و اقتصادی جامعه درست نشوند، تا زمانی که افراد جامعه در یک رفاه نسبی نباشند، نمی‌توانیم با به کار گرفتن روش‌های نمادین نشاط اجتماعی را افزایش دهیم.