کال جنی کجاست؟+عکس

برای رسیدن به کال جنی از طریق جاده شمالی شهر و بعد از عبور از کنار فرودگاه طبس از سمت راست یا همان شرق جاده (دو راهی استخر شاعر) از جاده اصلی خارج شده و و طی حدود ۵ کیلومتر جاده خاکی به سه نخل سربریده می‌رسیم و آن‌ها را رد کرده و به یک سنگچین می‌رسیم که دره نمایان می‌شود. برای ورود به دره دو راه وجود دارد هم میتوان از کنار سنگچین وارد دره شد و هم میتوان راه را تا انتهای جاده و تا کوه ادامه داد و از همانجا وارد دره شد.

 

راه دوم شیب کمتری دارد کال اصطلاحی است که به دره یا مسیر ایجاد شده به وسیله سیلاب‌ها و جریان آب اطلاق میشود. کال جنی دره‌ای بسیار قدیمی در استان خراسان جنوبی (شهر طبس) است که از دوره ساسانیان تاکنون در این مرز و بوم باقی مانده است. کال جنی یا دره جن‌ها در‌های است که در شمال طبس و در اطراف روستای ازمیغان و در امتداد خروجی قناتی که در نزدیکی آن قرار دارد واقع شده است.

 

یک دره خاموش، خنک و آبدار در دل پهن‌های داغ و تبدار که آثار حیات در آن دستکم به دوران امپراتوری ساسانی بازمیگردد. در‌های زیبا و حیرتانگیز که بومیان قدیمی آن را دره جن‌ها نامیدهاند و آن را خوفانگیز و محل زندگی ارواح و جن‌ها میدانستند. اینجا از نظر بومیان این منطقه با تمامی اراضی دیگر فرق دارد و دلیلشان هم آب روانی است که در آن وجود دارد. حوضچه‌هایی با عمق ۱۵/۱ متر که برای آب تنی در روز‌های گرم تابستان یک گزینه بی نقص است. نقش و نگار‌های روی دیواره‌های بلند به ما میگویند که این دره در طول هزاران سال و در اثر فرسایش و حضور سیلاب به وجود آمده است. شاید در روزگارانی رودخان‌های خروشان از اینجا گذر میکرده است.

 

این دره عمیق گاهی شکل U به خود میگیرد و در جایی دیگر مانند V به نظر میرسد. بالای سرت را که نگاه کنی تنها ذر‌های از آسمان را در فاصله دو دیواره بلند میبینی و در جا‌هایی به دلیل نزدیک شدن دو دیواره به یکدیگر از این تصویر هم خبری نیست. اینجا با همه جای بیابان‌های اطرافش فرق میکند. اینجا آب عنصری نایاب نیست و در جایجای آن مشاهده میشود. آبشار‌های کوچکی در اینجا هستند که محلی‌ها به آن‌ها شُلَن میگویند. حوضچه‌هایی هم تشکیل شده که تا ۵/۱ متر عمق دارند و جای خوبی برای تن به آب زدن و خنک شدن در گرمای این سرزمین است. در این محل فرسایش آب به اوج خود رسیده و نقوش و برجستگی‌ها و خلل و فرج عجیبی را در کف رودخانه ایجاد کرده است. بعد از این منطقه دیگر دره خشک و بیآب و علف میشود.

آب به داخل قنات هدایت شده و دره بینصیب از آب. کمی دیگر در مسیر دره به راه خود ادامه میدهیم که در دیواره دره حفراتی نگاه ما را متوجه خود میسازد. شاید در نگاه اول احساس کنیم که این‌ها نیز حاصل فرسایش طبیعت باشد، اما با کمی کنکاش مییابیم که این‌ها ساخته دست بشر است. در مورد علت پیدایش آن، دو نظریه وجود دارد. نظریه اول بیان میکند که سالیان بسیار دور، زرتشتی‌های منطقه، برای فرار از دست سپاه اعراب، به این صخره‌ها پناه بردند تا بتوانند در این منطقه استتار کنند. اما نظریه دوم میگوید که این مناطق، محل چلهنشینی زرتشیتی‌ها بوده است.

 

در ارتفاع دو متری از سطح زمین چاه ورودی قرار دارد که با کمک یک همراه میتوان به درون آن رفت و سپس از این چاه که حدود هفت تا هشت متر ارتفاع دارد و بهوسیله جای دست‌ها و حفرات بدنه آن بالا میرویم و به تالاری برمیخوریم. در دو طرف این تالار دو دالان قرار دارد و هر کدام شامل چندین اتاق است. همه این‌ها بهوسیله بشر و در دل دیواره این دره عجیب پدید آمده است. هنوز میتوان رد تیشه معماران آن را بر در و دیوار اتاقک‌ها مشاهده نمود. طبق نظر کارشناس سازمان میراث فرهنگی تاریخ بنای این مکان به دوره ساسانیان برمیگردد و به نظر میرسد محل چلهنشینی یکتاپرستان بوده است. اگر مسیر دره را باز هم به سمت انتهای دره ادامه دهیم به یک محل دیگر اینچنینی برمیخوریم که بر اثر فرسایش سیلاب‌های موسمی، چاه و محل دسترسی از پایین دره به اتاقک‌های آن از بین رفته و دسترسی به آن را از راه پایین دره غیرممکن کرده است. در سال ۱۳۸۰ یک مربی صخرهنوردی از فدراسیون کوهنوردی از بالای دره و بهوسیله ایجاد کارگاه فرود به داخل آن رفته و مشاهدات وی حاکی از شباهت این محل با اتاقک‌های قبلی بوده است. به دلیل ساختار خاصی که این دره دارد، وقتی باد در آن می‌وزد، باعث تولید صدا‌های عجیب و غریب می‌شود و به همین دلیل این تصور به وجود می‌آید که موجودات دیگری در آن زندگی می‌کنند.

 

کال جنی شامل یک کال اصلی و کال‌های فرعی است. کال اصلی از نخلستان آغاز شده و به روستای ازمیغان میرسد. آب جریان یافته در کال اصلی که سر راهش گیاهان سبز را به جرع‌های آب مهمان میکند از چشمه ازمیغان آغاز میشود. این آب در ادامه مسیرش وارد کانالی که به قنات میرسد شده و کال را ترک میکند. شگفتی‌های بینظیر و وجود گبر‌ها از همین مکان آغاز میشود. وجود تونل‌ها و خانه‌هایی به نام خانه گبر‌ها در دل دیواره‌ها که برای سکنی زرتشتیان زمان خود ساخته شده است از دیگر جذابیت‌های این دره است. ساخت این تونل‌ها و حفر‌ها احتمالا به زمان ساسانیان بازمیگردد. این حفره‌ها و تونل‌ها در دامنه جداره‌های این دره قرار گرفتهاند.

 

مسیر دسترسی به این حفره‌ها بسیار دشوار است. در مسیر این حفره‌ها تونل‌هایی دیده میشد که احتمالا راه‌های ارتباطی آن‌ها با هم بوده است. نخلستانی که خودبهخود در دل این بیابان روییده است از جذابیت‌هایی است که نمیتوان به راحتی از کنارش گذشت. سیاری از طبیعتشناسان معتقدند کال جنی، شکل کوچک شده گرند کنیون در یوتا، واقع در ایالات متحده است. مخصوصا این شباهت با قسمتی به نام دره بلوجان این پارک ملی، شباهت زیادی دارد برای دیدن چنین دره‌ای حتما" به صورت گروهی سفر کنید حتی اگر به جن و ازمابهتران هم اعتقادی نداشته باشید. با توجه به نوع آب و هوای منطقه طبس بیشتر فصول پاییز و زمستان و بهار برای گردشگری در منطقه طبس و بویژه این منطقه توصیه میگردد. به این ترتیب که در زمانی که شهر‌های شمالی و غربی با سرمای و برف روبرو هستند، شما در این منطقه گرمایی مطلوب را خواهید داشت.