چقدر به برچسب های موادغذایی میتوان اعتماد کرد؟

افراد با توجه به شرایط متفاوت جسمانی خود نیازهای تغذیهای متفاوتی دارند و به همین دلیل تولیدکنندگان باید محتویات و برچسبهای اقلام غذایی را به درستی ارائه کنند تا علاوه بر آگاهی دادن به مصرفکنندگان، منجر به سردرگمی و یا به خطر انداختن سلامت آنها نشوند.
برچسبهای مواد غذایی کمک میکنند تا اطلاعاتی در رابطه با مصرف روزانه مقدار مواد مغذی در اختیار مصرفکننده قرار گیرد. همچنین رژیم غذایی را به سمت مواد مفید و بدون چربی یا کمچربی سوق میدهد. این اطلاعات تغذیهای به مصرفکننده اجازه میدهند تا میزان انرژی، کربوهیدرات و چربی را در محصولات مختلف با هم مقایسه کنند.
با توجه به اهمیت این موضوع پژوهشگران کنترل کیفیت مواد غذایی با انجام یک مطالعه، اطلاعات و ادعاهای روی بستهبندی مواد غذایی شامل تازه، طبیعی، محصولات ارگانیک، غذاهای غنیشده، مواد غذایی پرتو دیده و همچنین اظهارات اخطاری مانند غذاهای حساس و فاسد شدنی، غذاهای حساسیتزا، محصولات عاری از گلوتن، غذاهای تراریخته و محصولات پروبیوتیک، دارنده گواهی سیستمهای مدیریت ایمنی مواد غذایی، نشان ایمنی و سلامت، ادعای خالص و بدون مواد نگهدارنده و ادعاهای مربوط به کالری، قند، نمک، چربی و ... را بررسی کردند و صحت این ادعاها را مورد ارزیابی قرار دادند.
برای انجام این تحقیق؛ در سال ۱۳۹۷ از هشت فروشگاه زنجیرهای واقع در چهار منطقه جغرافیایی شهر تهران ۲۷۲ نمونه از فرآوردههای شیری (ماست، پنیر، شیر، بستنی، دوغ، کشک، پنیر پیتزا، خامه، کره و دسرهای شیری) انتخاب شد و پژوهشگران از برچسبهای هر محصول عکسبرداری انجام دادند.
بررسیهای این مطالعه نشان داد که حدود ۴۵ درصد از نمونهها اظهارات توصیفی دارند و حدود نیمی از آنها غیرمجاز است.
در مورد اظهارات «غنیشده»، «پروبیوتیک»، «ادعاهای سلامتیبخش» و همچنین «جدول حقایق تغذیهای» به ترتیب ۵۰.۵۵ درصد، ۹۵.۶ درصد، ۵.۴ درصد و ۵۷.۶۸ درصد، عدم تطابق با ضوابط سازمان غذا و دارو مشاهده شد.
اظهارات توصیفی «غنیشده» در نمونههای مورد بررسی به میزان ۳.۳ درصد بود که حدود نیمی از آنها نیز استانداردهای سازمان غذا و دارو را رعایت نکرده بودند. طبق دستورالعمل برچسبگذاری مواد غذایی، تنها در صورتی تولیدکننده میتواند ادعای غنیشده را لحاظ کند که غنیسازی با توجه به مقادیر ذکرشده قبلی صورت گرفته باشد و آنالیز محصول دال بر وجود (۱۰- تا ۱۰+) درصد از مقادیر ادعاشده باشد.
بر اساس ضابطه برچسبگذاری مواد غذایی، زمانی میتوان از عبارت «تازه» بر روی برچسب استفاده کرد که بر روی آن محصول هیچگونه فرآوری و یا فرآیند حرارتی و یا هر شکلی از نگهداری ماده غذایی انجام نشده باشد. همچنین به موادی «طبیعی» گفته میشود که هیچنوع ماده شیمیایی یا مصنوعی از قبیل ویتامینها، املاح، طعمدهندهها و مواد افزودنی به آن اضافه نشده باشد. پس استفاه از عبارت «طبیعی» و «تازه» برای محصولاتی مثل شیر استریلیزه بی معناست و متاسفانه نمونههای بررسیشده به طور کامل با این ضوابط مطابقت نداشتند.
دراین مطالعه عنوان شد که ۰.۳۶ درصد از اظهارات اخطاری که در محصولات ادعا شده، ذاتا بیاعتبار هستند. افراد مبتلا به بیماری سلیاک باید از محصولات «عاری از گلوتن» استفاده کنند و چنانچه محصولی ویژه این افراد تولید شود باید عبارت «عاری از گلوتن» به صورت خوانا، واضح، پررنگ و با فونت مناسب در محل قابل دید مصرفکننده، درج شود. با توجه به اینکه محصولاتی مثل شیر و کره به طور طبیعی فاقد هر گونه گلوتن هستند، اظهار این عبارت در فرآوردههای شیری بیمعناست.
در مورد اظهارات وجود «پروبیوتیک» در ۹۵.۶ درصد از محصولات عدم تطابق با ضوابط وجود داشت. در ضوابط تعیینشده توسط سازمان غذا و دارو، عنوان شده که استفاده از عبارات «بهبود سلامت و کارایی سیستم گوارش، تنظیم و تقویت سیستم ایمنی، کاهش کلسترول، کاهش عوارض عدم تحمل به لاکتوز و افزایش ارزش تغذیهای غذا» بر روی برچسب محصولات پروبیوتیک بلامانع است. اما در بررسی نمونهها عباراتی مثل «زیبایی پوست، عملکرد بهتر قلب و حس نشاط و سرزندگی» عنوان شده که این عبارات مطابق ضوابط نیست و ممنوع است.
در این مطالعه عنوان شد که ۳.۲ درصد از نمونهها دارای ادعای تغذیهای بودند و ۱۴ درصد از نمونهها نشانگرهای رنگی تغذیهای نداشتند. در دهه اخیر برای درک اطلاعات تغذیهای برچسبهای غذایی که به نام نشانگرهای رنگی یا چراغ راهنما معروف هستند، طراحی شدهاند. این برچسب یک سیستم نشانهگذاری موثر در مواد غذایی است که به کاهش شیوع چاقی کمک میکند.
به گفته پژوهشگران این تحقیق؛ بیشتر فرآوردههای شیری در برچسبگذاری با مشکلاتی روبرو هستند و نیاز به نظارت مستمر سازمانهای بهداشتی و نظارتی برای تضمین برچسبگذاری صحیح محصولات، وجود دارد. به همین دلیل پیشنهاد میشود تحقیقات بیشتری در این حوزه و قوانین مربوط به برچسبگذاری در کشور و مقایسه با سایر کشورها انجام گیرد تا بتوان در آینده از این طریق نقش مهمی در ارتقای کیفیت محصولات و سلامت مصرفکننده و پیشگیری از بیماریهای غیرواگیر ایفا کرد.
در انجام این پژوهش محدثه آصفری و حسن حامدی؛ پژوهشگران گروه بهداشت و ایمنی مواد غذایی، به همراه پیمان مهستی؛ دانشیار گروه کنترل کیفی و بهداشتی مواد غذایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران؛ مشارکت داشتند.
یافتههای این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «بررسی صحت ادعاهای تغذیهای و سلامتبخشی برچسب فرآوردههای شیری عرضهشده در تهران» در فصلنامه بهداشت مواد غذایی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، منتشر شده است.

ترانه«فقط برو» با صدای بهنام بانی+ موزیک ویدیو
ترانه زیبای «پریشان» با صدای محسن چاوشی + موزیک ویدیو

طراحی چهره کارتونی بازیکنان فوتبال به کمک هوش مصنوعی

ترانه خاطره انگیز «قدم زدن با کفشهام» از گروه دِپِش مُد + موزیک ویدیو

ترانه قاب عکس خالی با صدای سیروان خسروی+موزیک ویدیو

تصاویری دیدنی از تماشاگران دربی در دهه هفتاد

تصاویر کمتر دیده شده از بلوار کشاورز؛ ۶۰ سال قبل/ گزارش تصویری

رونمایی از موشک بالستیک خیبر/ گزارش تصویری
حسادت صبا راد به رقص و حرکات موزون جنیفر لوپز! + عکس
مولوی عبدالحمید باز هم در نماز جمعه، قرآن را اشتباه خواند!+ فیلم
قیمت خودروهای ایران خودرو و سایپا در بازار آزاد امروز ۱۳ خرداد ۱۴۰۲+ جدول
ویدئوی طنزی که طرفداران ترامپ از زمین خوردن بایدن ساختند!
تلاش غربیها برای توافق هستهای موقت/ دیدار مخفیانه نمایندگان ایران و آمریکا
کتک زدن وحشیانه یک دختر بی پناه در روز روشن توسط طالبان+ فیلم
رهبر حزب ملی افغانستان: ما فقط یک حوزه تمدنی داریم و آن هم اسمش ایران است+ فیلم
خفتگیری تانکها در جنگ اوکراین/ تانک بیچاره اوکراینی با یک شلیک پودر شد+ ویدئو
غنیمت جنگی اسرائیل در دست محمود احمدینژاد!+ عکس
طلا برخلاف انتظارها حرکت کرد! / قیمت امروز طلای ۱۸ عیار
آواز خوانی فوق العاده راغب برای ولیعهد اردن مقابل نانسی پلوسی+ فیلم
ویدیویی جنجالی از کتک زدن شهروندان ایران توسط ماموران گمرک ترکیه
فال ابجد امروز شنبه ۱۳ خرداد ۱۴۰۲
تماشای این دوربین مخفی یک زندان در ایران را از دست ندهید+ فیلم
فال حافظ امروز شنبه ۱۳ خرداد ۱۴۰۲ با تفسیر دقیق و زیبا
نشانِ تجزیه ایران روی پیراهن نماینده اقلیم کردستان عراق!+ عکس
حرکت عجیب بیرانوند در برابر هواداران استقلال قبل از بازی!
موشک قائم ۱۱۴ ایرانی در راه اندونزی+ فیلم
لحظه شلیک آر پی جی به پاسگاه مرزی ایران+ فیلم
عکس بامزه و دیدنی دختران شاهرخ استخری در لباس مدرسه
۵ قدرت برتر پهپادی جهان/ آیا ایران جزو پنج قدرت پهپادی جهان است؟+ تصاویر
ترانه زیبای «پریشان» با صدای محسن چاوشی + موزیک ویدیو
صحنه جالب درخواست میمون از گردشگر برای نشان دادن موبایلش+ فیلم
تقابل دیدنی جنگندههای F-۳۵ با جنگنده سوخو-۳۰ روسیه بر فراز دریای بالتیک+ فیلم
نمایش توان و تجهیزات ارتش تاجیکستان در مرزهای افغانستان+ فیلم
ژست شیک و تابستانه آناهیتا درگاهی خبرساز شد
آشنایی کامل با کود مخصوص پتوس
رونمایی از سیستم شعله افکن سنگین"سونتسپک تی او اس-۱ ای" ارتش روسیه
واکنش متفاوت احمد مسعود به درگیری ایران با طالبان+ عکس
بازگشت لوکادیا به پرسپولیس؟
پدر ایلان ماسک دوباره از دخترش بچهدار شد!+ عکس
مبارزه بروس لی با بولو یانگ؛ نبردی که قدرت واقعی بروس را به رخ حریف کشید!+ فیلم
لقب سلطان ماهی گيری قطعا به ايشون تعلق ميگيره!+ فیلم
یک عمر بادمجون کبابی رو اشتباه پوست کندیم!+ فیلم
این بنر تسلیت حتی تصورش هم شوکه کننده است!+ عکس
حک آرم سپاه روی بدنه ناوهای جنگی آمریکایی
خارهای خطرناک گزنه را در زیر میکروسکوپ ببینید+ فیلم
لحظاتی دلخراش از بز کوهی ای که یک پا ندارد+ فیلم
لحظه باز نشدن چرخ جنگنده اف ۵ ایرانی هنگام فرود + فیلم
توهین بیشرمانه تلویزیون آذربایجان به وزیر خارجه ایران+ فیلم
با معده خالی سیر بخورید
لحظه جدا شدن چرخ های هواپیمای مسافربری هنگام فرود+ فیلم
یک ترفند جالب برای وقتی که خودپرداز کارت شما را پس نمی دهد!+ فیلم
رفتار پدرانه رهبر انقلاب با یک دختر جوان در نمایشگاه کتاب+ عکس
این گیاه طلا دارد+ تصاویر
پدر ایلان ماسک دوباره از دخترش بچهدار شد!+ عکس
مبارزه بروس لی با بولو یانگ؛ نبردی که قدرت واقعی بروس را به رخ حریف کشید!+ فیلم
لقب سلطان ماهی گيری قطعا به ايشون تعلق ميگيره!+ فیلم
یک عمر بادمجون کبابی رو اشتباه پوست کندیم!+ فیلم
این بنر تسلیت حتی تصورش هم شوکه کننده است!+ عکس
حک آرم سپاه روی بدنه ناوهای جنگی آمریکایی
خارهای خطرناک گزنه را در زیر میکروسکوپ ببینید+ فیلم
لحظاتی دلخراش از بز کوهی ای که یک پا ندارد+ فیلم
لحظه باز نشدن چرخ جنگنده اف ۵ ایرانی هنگام فرود + فیلم
توهین بیشرمانه تلویزیون آذربایجان به وزیر خارجه ایران+ فیلم
با معده خالی سیر بخورید
لحظه جدا شدن چرخ های هواپیمای مسافربری هنگام فرود+ فیلم
یک ترفند جالب برای وقتی که خودپرداز کارت شما را پس نمی دهد!+ فیلم
رفتار پدرانه رهبر انقلاب با یک دختر جوان در نمایشگاه کتاب+ عکس
این گیاه طلا دارد+ تصاویر
عصبانیت شدید رائفی پور از مخالفان ایرانی طالبان+ فیلم (۳ نظر)
ویدئوی جدید از عملیات نقشهبرداری خط مرزی بین ایران و افغانستان!/ مهندس نقشه بردار افغان از 2.5 سانت خاک افغانستان نمیگذرد (۲ نظر)
تصاویری از حرکت باورنکردنی و خیرهکننده سوخو-۳۵ + فیلم (۱ نظر)
عملیاتهای هوایی موفقیتآمیز نیروی هوایی ترکیه به روایت تصویر (۱ نظر)
ویدئوی پربازدید از جدیدترین هلیکوپتر تهاجمی ارتش چین! (۱ نظر)
انتقاد از واکنش دفتر حداد به بازتاب عکس او با خاتمی / مگر یک سلام و علیک ساده نیاز به بیانیه دارد؟ (۱ نظر)
مردهای جذاب کشورهای مختلف از زاویه هوش مصنوعی+ فیلم (۱ نظر)
پست احساسی و جدید مازیار لرستانی+ عکس (۱ نظر)
محمود کریمی باز هم به دولت و مجلس تاخت!+ فیلم (۱ نظر)
لحظه شلیک آر پی جی به پاسگاه مرزی ایران+ فیلم (۳۱ نظر)
پیامدهای زیانبار و باور نکردنی تحریم های اوکراین علیه ایران+ جزئیات (۱۷ نظر)
لحظه شهادت مرزبان ایرانی در درگیری با طالبان+ فیلم (۸ نظر)
طالبان در تیک تاک مشغول توهین، نفرت پراکنی و ایرانستیزی/ طالبان به دختران سرزمین ایران جسارت کرد!/+ فیلم (۷ نظر)
واکنش متفاوت احمد مسعود به درگیری ایران با طالبان+ عکس (۶ نظر)
دستور فرمانده پلیس درباره پاسخ قاطع به تحرکات خطرآفرین طالبان (۶ نظر)
وقوع درگیری بین مرزبانان ایران و طالبان/فرود موشکهای ایران در مرکز شهر زرنج/پهپاد های ایرانی در حال رصد درگیری در مرز هستند+ فیلم (۶ نظر)
سعید قاسمی: مهسا امینی «آموزشدیده» بود! (۶ نظر)
انتشار اولین تصاویر از شهید محمدمهدی احمدی که امروز به شهادت رسید (۶ نظر)
پیام توهین آمیز فرمانده گروه طالبان درباره فتح ایران+ فیلم (۶ نظر)
برخورد شرم آور ورزشکار اوکراینی با ورزشکار ایرانی روی سکو!+ فیلم (۶ نظر)
تغییر صدای محسوس مازیار لرستانی+ فیلم (۵ نظر)
کیهان: مولوی عبدالحمید زندگی اشرافی و کاخ نشینی دارد (۴ نظر)
پیشنهادهای هشتگانه جمهوری اسلامی برای تنبیه طالبان! (۴ نظر)
توهین بیشرمانه تلویزیون آذربایجان به وزیر خارجه ایران+ فیلم (۲۵۶ نظر)
رفتار پدرانه رهبر انقلاب با یک دختر جوان در نمایشگاه کتاب+ عکس (۱۱۴ نظر)
پدر ایلان ماسک دوباره از دخترش بچهدار شد!+ عکس (۶۷ نظر)
این بنر تسلیت حتی تصورش هم شوکه کننده است!+ عکس (۵۱ نظر)
نام محبوب ایرانی ها، بیشترین نامگذاری نوزادان در آلمان را به خود اختصاص داد (۴۴ نظر)
لحظه باز نشدن چرخ جنگنده اف ۵ ایرانی هنگام فرود + فیلم (۴۰ نظر)
حمید رسایی خواستار اعدام ترانه علیدوستی شد!+ عکس (۴۰ نظر)
با معده خالی سیر بخورید (۳۴ نظر)
یک ترفند جالب برای وقتی که خودپرداز کارت شما را پس نمی دهد!+ فیلم (۳۳ نظر)
لحظه شلیک آر پی جی به پاسگاه مرزی ایران+ فیلم (۳۱ نظر)
مبارزه بروس لی با بولو یانگ؛ نبردی که قدرت واقعی بروس را به رخ حریف کشید!+ فیلم (۲۸ نظر)
تمسخر رئیس جمهور ایران از سوی مسئولین طالبان+ فیلم (۲۶ نظر)
اپرا خواندن شبیه انسان یک پرنده عجیب!+ فیلم (۲۴ نظر)
آیا فرح پهلوی از نسل آخوندزادگان بزرگ اسلام است؟ (۲۲ نظر)
توهین بیشرمانه تلویزیون آذربایجان به وزیر خارجه ایران+ فیلم (۲۵۶ نظر)
رفتار پدرانه رهبر انقلاب با یک دختر جوان در نمایشگاه کتاب+ عکس (۱۱۴ نظر)
پدر ایلان ماسک دوباره از دخترش بچهدار شد!+ عکس (۶۷ نظر)
این بنر تسلیت حتی تصورش هم شوکه کننده است!+ عکس (۵۱ نظر)
نام محبوب ایرانی ها، بیشترین نامگذاری نوزادان در آلمان را به خود اختصاص داد (۴۴ نظر)
لحظه باز نشدن چرخ جنگنده اف ۵ ایرانی هنگام فرود + فیلم (۴۰ نظر)
حمید رسایی خواستار اعدام ترانه علیدوستی شد!+ عکس (۴۰ نظر)
با معده خالی سیر بخورید (۳۴ نظر)
یک ترفند جالب برای وقتی که خودپرداز کارت شما را پس نمی دهد!+ فیلم (۳۳ نظر)
لحظه شلیک آر پی جی به پاسگاه مرزی ایران+ فیلم (۳۱ نظر)
مبارزه بروس لی با بولو یانگ؛ نبردی که قدرت واقعی بروس را به رخ حریف کشید!+ فیلم (۲۸ نظر)
تمسخر رئیس جمهور ایران از سوی مسئولین طالبان+ فیلم (۲۶ نظر)
اپرا خواندن شبیه انسان یک پرنده عجیب!+ فیلم (۲۴ نظر)
آیا فرح پهلوی از نسل آخوندزادگان بزرگ اسلام است؟ (۲۲ نظر)

