رودخانه های همدان در فاضلاب غرق می شوند/ حکایت غریبی قره چای

به گزارش خبرنگار مهر، با توجه به رشد روزافزون جمعیت و توسعه صنایع که نتیجه آن افزایش بیش از پیش مصرف آب است اهمیت استفاده مجدد از پساب به عنوان منبعی قابل اطمینان جهت تامین آب آبیاری و حفاظت از محیط زیست بیشتر نمایان می شود .

کمااینکه به دلیل وجود بحران آب و منابع آن در اکثر دشتهای کشور ضرورت استفاده از منابع جدید آب مانند فاضلابهای شهری در سطح کشور مورد توجه قرار گرفته و از آنجایی که فاضلابها از مهمترین عوامل آلودگی منابع آب به شمار می روند براین اساس لازم است آنها را به روشهای بهداشتی جمع آوری، تصفیه و مجددا به گردش آب در طبیعت برگرداند.

برای این کار باید تأسیساتی به نام تصفیه خانه تأسیس کرد و از خروجی تصفیه خانه های فاضلاب برای نیاز آب بخشهایی از صنعت و کشاورزی و آبیاری استفاده کرد .

91 درصد از آب استان همدان در بخش کشاورزی مصرف می شود

سالانه بیش از 98 درصد آبهای استان همدان مصرف می شود به صورتی که حدود 91 درصد از آب استان همدان در بخش کشاورزی و 2.5 درصد آن در بخش صنعت به مصرف می رسد و با توجه به این میزان مصرف اگر از دشت ها و سفره های آب زیرزمینی مواظبت نشود طی مدت کوتاهی در سالهای آینده استان همدان با بحران آب مواجه خواهد شد .

تصفیه خانه فاضلاب همدان از جمله پروژه هایی است که در زمینی به مساحت 100 هکتار احداث و برای جمعیت 500 هزار نفر طراحی شده است و راه اندازی این تصفیه خانه با توجه به کاهش آب های زیرزمینی در استان از ضروریاتی بود که در شهریور ماه سال جاری بخش مایع آن به بهره برداری رسید.

از آنجایی که راه اندازی اینگونه طرح ها در سطح سلامت آبهای زیرزمینی و زیست محیطی تاثیر بسزابی دارد و موجب سلامت آب های زیرزمینی می شود و با توجه به محدودیت منابع آب شیرین باید برای استفاده بهینه از پساب این تصفیه خانه برنامه ریزی های مناسبی صورت پذیرد و این در حالی است که با وجود راه اندازی بخش مایع تصفیه خانه فاضلاب همدان هنوز از پساب آن استفاده ای نشده و در حال حاضر خروجی این تصفیه خانه وارد رودخانه قره چای می شود لذا برای پیگیری این موضوع به سراغ مسئولان رفته و موضوع را پیگیر شدیم .

خروجی تصفیه خانه فاضلاب همدان استانداردهای لازم را دارد

معاون عمرانی استاندار همدان در این خصوص با بیان اینکه تصفیه خانه فاضلاب همدان جزو چهار تصفیه خانه مدرن کشور است، گفت: طبق آزمایشات صورت گرفته درصد میزان استاندارد خروجی این تصفیه خانه نسبت به استانداردهای لازم مناسب تر است .

خسروسامری اضافه کرد: در ایجاد تصفیه خانه فاضلاب همدان تمام موارد اقتصادی بهداشتی و مباحث زیست محیطی مورد توجه قرار گرفته است .

سامری با بیان اینکه تصفیه خانه فاضلاب همدان ظرفیت بسیار خوبی برای تأمین آب موردنیاز بخشهای صنعت و کشاورزی است، اظهار داشت: تمام مراکز شهرستان‌های استان همدان به جز فامنین دارای تصفیه خانه فاضلاب هستند که احداث این پروژه در این شهرستان نیز در دست پیگیری است .

خسرو سامری اضافه کرد: این پروژه مجهزترین تصفیه خانه فاضلاب غرب کشوراست و به عنوان طرح نخستین طرح مهر ماندگار در استان بوده که در مدار بهره برداری قرار گرفت .

خروجی تصفیه خانه همدان بین 300 تا 400 لیتر در ثانیه است

وی با اشاره به اینکه میزان خروجی این تصفیه خانه بین 300 تا 400 لیتر در ثانیه است، افزود: برنامه‌ریزی‌ها و جلسات کارشناسی برای توزیع آب مورد نیاز بخش‌های مختلف کشاورزی و صنعت استان صورت گرفته است .

معاون عمرانی استاندار همدان با اشاره به اینکه جلساتی با حضور شرکت‌های آبفا، شهرکتهای صنعتی، امور آب، نیروگاه شهید مفتح و سازمان‌های جهاد کشاورزی و صنعت، معدن و تجارت استان و فرمانداری همدان برگزار شده است، یادآور شد: از این ادارات خواسته شده با توجه به میزان خروجی فعلی این تصفیه خانه فاضلاب سهمیه مورد نیاز را برای استفاده از پساب آن اعلام کنند .

پساب تصفیه خانه برای تأمین بخشی از آب نیروگاه برق شهید مفتح استفاده می شود

خسرو سامری با اشاره به اینکه آبیاری زمین‌های کشاورزی پایین دست تصفیه خانه فاضلاب همدان از اولویت‌های مهم در توزیع خروجی آن است ،افزود: همچنین از پساب این تصفیه خانه برای تأمین بخشی از آب مورد نیاز نیروگاه شهید مفتح برای بهره برداری کمتر از چاه‌ها استفاده خواهد شد.

وی تغذیه مصنوعی چاه‌های غرق بهار، رساندن آب به شهرک‌های صنعتی مسیر تصفیه خانه همدان و منطقه ویژه اقتصادی جهان آباد را از دیگر موارد استفاده از خروجی این طرح برشمرد و اظهار داشت: همچنین از این پساب برای آب مورد نیاز بعضی از پروژه‌ها استفاده خواهد شد .

وی با اعلام اینکه برای هر یک از سازمان‌های مربوطه با توجه به میزان نیاز کارشناسی شده سهمیه آب از خروجی تصفیه خانه فاضلاب تعریف می‌شود، اظهار داشت: برای انتقال پساب از سال آینده در اعتبارات دستگاه‌های اجرایی دیده شده و در این خصوص در حال حاضر برنامه‌ریزی‌های لازم شروع شده است .

استفاده از آب سالم در کشاورزی بیماری ها را کاهش می دهد

سرپرست معاونت برنامه‌ریزی استانداری همدان با بیان اینکه احداث تصفیه خانه فاضلاب صرفه اقتصادی و مدیریت بهینه آب را در پی دارد، گفت: استفاده از آب سالم و استاندارد در آبیاری اراضی کشاورزی باعث کاهش سطح بیماری و افزایش سلامتی و بهداشت جامعه شده و به دنبال آن موجب کاهش هزینه‌های تحمیلی درمان و پزشکی می‌شود .

خسرو سامری اظهار امیدواری کرد: با تسریع در اجرای پروژه تصفیه خانه‌های فاضلاب شهرستان‌های استان و تجهیز آنها بتوان از خروجی این تصفیه خانه‌ها برای مصارف کشاورزی و صنعتی در استان همدان استفاده کرد .

810 میلیارد ریال برای بخش تصفیه خانه و شبکه راه اندازی فاضلاب همدان هزینه شده است

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان همدان نیز با اشاره به راه اندازی بخش مایع تصفیه خانه فاضلاب همدان اظهار داشت: این طرح با اعتبار 810 میلیارد ریال در بخش تصفیه خانه و شبکه راه اندازی شده است .

مرتضی عزالدین همچنین طول شبکه طراحی شده شبکه فاضلاب همدان را حدود یک هزار کیلومتر عنوان کرد و اظهار داشت: در حال حاضر 262 کیلومتر از شبکه‌های انتقال به مدرن تبدیل شده است .

وی با بیان اینکه طول شبکه جمع آوری موجود سنتی و مدرن همدان 697 کیلومتر است، اضافه کرد: تعداد انشعاب فاضلاب موجود برابر 11 میلیون و 641 هزار فقره است .

مرتضی عزالدین با بیان اینکه در تمامی مراکز شهرستان‌ها ایجاد تصفیه خانه فاضلاب جزو برنامه‌های شرکت آبفا است، یادآور شد:‌ در حال حاضر در شهرهای کبودراهنگ، ملایر، نهاوند، همدان و بهار این طرح‌ها در مدار بهره‌برداری هستند و شهرستان‌های رزن، اسدآباد و تویسرکان نیز در دست احداث است که بین 52 تا 93 درصد پیشرفت فیزیکی دارند .

اجرای تصفیه خانه در شهر فامنین در دست پیگیری است

وی افزود: همچنین برای اجرای این طرح در شهرستان فامنین در حال پیگیری هستیم و سال آینده در صورت تخصیص اعتبار اجرای آن شروع خواهد شد .

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان همدان اظهار داشت: علاوه بر فاضلاب شهر همدان فاضلاب شهرهای بهار، جورقان، صالح آباد و لالجین نیز به این تصفیه خانه منتقل می‌شود .

مدیرعامل شرکت آبفا استان همدان با بیان اینکه اجرای تمامی طرح‌های عمرانی باید توجیه اقتصادی داشته باشند، اظهار داشت: بخشی از پساب خروجی تصفیه خانه برای استفاده از نیروگاه شهید مفتح و بخشی برای مصارف آب کشاورزی و آبیاری مورد استفاده قرار می‌گیرد و لجن حاصله نیز به صورت کمپوست به عنوان کود در بخش کشاورزی قابل استفاده است .

وی گفت: با بهره‌برداری از این تصفیه خانه قابلیت‌های خوبی در بخش کشاورزی و صنعتی در استان ایجاد می‌شود .

مرتضی عزالدین با تأکید بر ضرورت ایجاد تصفیه خانه فاضلاب شهر اظهار داشت: احداث تصفیه خانه‌ها باید زودتر و قبل از انقلاب اسلامی شروع می‌شد .

ضریب برخورداری همدان از شبکه فاضلاب 62 درصد است

عزالدین با بیان اینکه ضریب برخورداری کشور از شبکه فاضلاب قبل از دوران انقلاب زیر یک درصد بود افزود: هم اکنون این ضریب نفوذ به 40 درصد در کشور و در استان همدان به 62 درصد رسیده است .

عزالدین اظهارداشت: طول شبکه جمع آوری موجود سنتی و مدرن همدان 697 کیلومتر بوده و تعداد انشعاب فاضلاب موجود برابر 116 هزار و 410 فقره است .

وی یادآور شد: ادامه عملیات اجرایی تصفیه خانه در دو مدول یعنی ادامه بخش لجن و محوطه سازی آن هم اکنون با قراردادی به مبلغ اولیه 188 میلیارد و 588 میلیون و 910 هزار و 786 ریال در دست اجرا است .

وی با بیان اینکه بیشتر طرح‌های فاضلاب توجیه کشاورزی داشته است، افزود:‌ توجه به مسئله زیست محیطی، ارتقا بهداشت عمومی مردم و جلوگیری از آلودگی آب از دیگر اولویت‌های احداث تصفیه خانه‌های فاضلاب است .

خروجی تصفیه خانه فاضلاب جایگزین آبهای مصرفی بخش‌های کشاورزی و صنعتی می شود

مرتضی عزالدین با اشاره به اینکه استفاده از خروجی تصفیه خانه فاضلاب می‌تواند از کاهش سطح آب‌های زیرزمینی جلوگیری کند، گفت: پساب تولید شده می‌تواند جایگزین آبهای مصرفی بخش‌های کشاورزی و صنعت باشد .

وی با اعلام اینکه در حال حاضر تولید پساب تصفیه خانه فاضلاب همدان 400 لیتر در ثانیه است، اضافه کرد: در افق این طرح تولید آن باید به یک هزار و 280 لیتر برسد .

عزالدین با اشاره به اینکه تصفیه خانه فاضلاب همدان شامل چهار مدول است، افزود: جمعیت زیر پوشش هر مدول 250 هزار نفر و جمعاً یک میلیون نفر را در سال مقصد زیر پوشش قرار می‌دهد .

فاضلاب‌ها تهدیدی برای دشت‌های همدان است

وی با بیان اینکه فاضلاب‌ها تهدیدی برای دشت‌های استان همدان محسوب می‌شود، گفت: با توجه به اینکه سطح آب دشتهای همدان بالا است لذا هر چه زودتر باید فاضلاب‌ها جمع آوری شود تا به مسایل بهداشت عمومی و زیست محیطی سطح شهر کمک کرده و از آلودگی آب‌های شرب نیز جلوگیری می‌کند .

وی با اشاره به راه اندازی بخش مایع تصفیه خانه فاضلاب همدان اظهار داشت:‌در حال حاضر پساب تولیدی این تصفیه‌خانه وارد رودخانه شده و توزیع آن بر عهده دستگاه‌های اجرایی ذیربط است .

عزالدین گفت: رها شدن پساب تصفیه خانه فاضلاب همدان به دلیل رعایت استانداردهای لازم در آب های جاری ضرر زیست محیطی را به دنبال ندارد .

مدیرعامل شرکت آبفار اظهار داشت: اختصاص اعتبارات بیشتر در بخش تصفیه فاضلاب باعث افزایش روند کار شده و ضریب برخورداری از فاضلاب نیز افزایش می‌یابد .

وضعیت جمع آوری و دفع فاضلاب در همدان از مشکلات اصلی بود

مرتضی عزالدین بیان داشت: یکی از بزرگترین مشکلات شهر تاریخی همدان با قدمت سه هزارو 500 ساله وضعیت جمع آوری و دفع فاضلاب بود که به دلیل وجود لایه های سنگی نفوذ ناپذیر در نزدیکی سطح زمین و بالا آمدن سطح سفره آب زیرزمینی در بسیاری از نقاط و نامناسب بودن جنس خاک حفر چاه های جذبی سنتی امکان پذیر نبوده که بر این اساس اجرای شبکه تصفیه خانه فاضلاب در شهر همدان در اولویت برنامه های اجرایی قرار گرفت .

وی افزود: از سال71 طرح جامع شبکه جمع آوری و احداث تصفیه خانه همدان تصویب شد و از سال 74 عملیات لوله گذاری شبکه اجرا شد .

عزالدین گفت:360 میلیارد ریال هزینه های پروژه تصفیه خانه از محل بانک توسعه اسلامی و منابع داخلی شرکت آب و فاضلاب تامین شده است .

لجن فاضلاب بهترین و ارزان ترین کودهای آلی برای اراضی کشاورزی است

وی ادامه داد: امروزه به دلیل محدودیتهای قانونی و مشکلات زیست محیطی که در مورد روشهای سوزاندن و دفن لجن فاضلاب در اراضی به وجود آمده است،متخصصین محیط زیست برای رهایی از مشکلات ناشی از لجن تولید شده در تصفیه خانه ها،استفاده از آن را به عنوان کود در کشاورزی توصیه می کنند.

وی گفت: لجن فاضلاب رسوباتی تشکیل شده از مواد معدنی و آلی است که در مراحل مختلف تصفیه به صورت توده غلیظی از فاضلاب جدا میشود.

وی گفت: این مواد به دلیل دارا بودن مقادیر قابل توجهی از ترکیبات آلی و عناصر غذایی مورد نیاز گیاه میتوانند به عنوان یکی از بهترین و ارزان ترین کودهای آلی برای اراضی کشاورزی مطرح باشند .

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان همدان در این خصوص گفت: علاوه بر اینکه بخشی از پساب خروجی تصفیه خانه برای استفاده از نیروگاه شهید مفتح و بخشی برای مصارف آب کشاورزی و آبیاری مورد استفاه قرار می گیرد و لجن حاصله نیز بصورت کمپوست به عنوان کود در بخش کشاورزی قابل استفاده است .

بخش لجن تصفیه خانه همدان تا خرداد ماه سال 92 به بهره‌برداری می‌رسد

مرتضی عزالدین با بیان اینکه بخش مایع تصفیه خانه تکمیل شده است، گفت: بخش لجن تصفیه خانه نیز تاکنون حدود 80 درصد پیشرفت داشته که با تخصیص اعتبارات تا خرداد ماه سال 92 به بهره‌برداری می‌رسد .

عزالدین گفت: با بهره برداری از این تصفیه خانه قابلیت های خوبی در بخش کشاورزی و صنعتی در استان ایجاد می شود و امیدواریم با کمک دولت بخش لجن کارخانه نیز تا اردیبهشت ماه سال آینده تکمیل و به بهره برداری برسد .

حال با این تفاسیر و با توجه به شرایط اقلیمی استان همدان و وضعیت ویژه منطقه باز چرخانی آب و استفاده مجدد در بخش کشاورزی و صنعتی بخصوص در مناطقی که کاهش آب های زیرزمینی منطقه را دچار مشکل کرده است بسیار حائز اهمیت است.

بنابراین باید برای مصرف هر قطره آب و حتی استفاده از پساب ها برنامه ریزی کرد و با برنامه ریزی ها برای استفاده بهینه از پساب ها در بخش صنعتی و کشاوزی استان از تمام امکانات برای توسعه استان بهره برد.

.......................

گزارش از : طاهره شهابی