رئیس سازمان حفاظت محیط زیست: دریاچه ارومیه قطعا تا سال ۱۴۰۶ احیا می‌شود

عیسی کلانتری، روز یکشنبه در نشست خبری ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه امسال آخرین سال اجرای پروژه‌های مهندسی و سخت افزاری احیای دریاچه ارومیه است، اقداماتی که از سال ١٣٩٢ آغاز شده بود که بهمن و دی ماه امسال به طور کامل به بهره‌برداری می‌رسند.

وی اظهار داشت: احیای دریاچه ارومیه شاید تنها پروژه‌ای در جهان باشد که یک دریاچه مرده را دوباره به مسیر زندگی بازگرداند که طبق برنامه تا سال ١۴٠۶ دریاچه به تراز اکولوژیک خود و شاید هم بیشتر خواهد رسید.

کلانتری با اشاره به تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه از سال ١٣٩٢ گفت: در مدت ۶ ماه برنامه ریزی‌ها انجام و کار‌های عملیاتی آغاز شد. البته در ابتدا مهندس مشاور کاربردی در این زمینه نداشتیم از این رو به ناچار دست به دامن دانشگاه‌ها شدیم که بر این اساس کنسرسیوم دانشگاهی کشور با محوریت دانشگاه صنعتی شریف و عضویت ١٣ دانشگاه برتر کشور تشکیل شد که با تلاش آن‌ها مطالعات در ۶ ماه اول کار انجام شد.

وی با بیان اینکه شاید اولین برنامه ریزی جامع کشور باشد، افزود: کار‌ها تقریبا طبق زمان بندی پیش رفت البته حدود یک سال و نیم از زمان بندی عقب بودیم که علت آنهم عدم همکاری مسوولان استانی بود در حالی که مردم همکاری بسیار خوبی با ما داشتند، اگر مسوولان همکاری می‌کردند یک سال و نیم جلوتر بودیم.

کلانتری با تشکر از رییس جمهوری و سازمان برنامه بودجه گفت: اوج هزینه‌های ما مصادف شد با تحریم‌های ظالمانه، اما سازمان برنامه بودجه نهایت همکاری را با ستاد احیا انجام داد البته حمایت رییس جمهوری بسیار کمک کرد.

وی اظهار داشت: سمن‌هایی که در سال‌های ٩١ و ٩٢ برای احیای دریاچه تلاش می‌کردند به عنوان امنیت ملی محبوس شده بودند، در روند اجرا بسیار کمک کردند.

رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: بعد از تلاش و برنامه ریزی بسیار، امسال عملیات مهندسی احیا تمام می‌شود، همچنین بودجه‌ای که امسال خواسته بودیم به دستور رییس جمهوری محقق شد همچنین بیش از هزار میلیارد تومان اعتبار باقیمانده هزینه عملیات اجرایی نیز تخصیص یافته است.

وی به افتتاح پروژه زاب اشاره کرد و گفت: ٣۴ کیلومتر از ٣۶ کیلومتر تونل زاب به پایان رسیده و دو کیلومتر باقیمانده نیز یک تا دو ماه آینده تمام می‌شود.

مرکز آینده پژوهی دریاچه ارومیه تشکیل شود

کلانتری درباره آینده ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: سال آینده که دولت فعلی به کار خود پایان می‌دهد، پیش بینی کردیم تا مرکز آینده پژوهی دریاچه ارومیه تشکیل شود تا به تدریج جایگزین ستاد احیای دریاچه ارومیه شود. مسئولیت این مرکز باسازمان حفاظت محیط زیست خواهد بود و پس ازان مدیریت حفظ دریاچه به عهده این مرکز است.

وی گفت: از مجلس قبلی تشکر می‌کنیم که لایحه حفاظت از تالاب‌ها را تصویب کرد که براساس این لایحه تامین حقابه تالاب‌ها مشخص شده و مقرر شد وزارت نیرو آن را تامین کند، بیش از ۷۰ تالاب بزرگ و نسبتا بزرگ داریم که تا یک سال گذشته هیچ گونه حقابه‌ای به آن‌ها تعلق نمی‌گرفت و وزارت نیرو خود را مقید به تامین آن نمی‌کرد و فقط با سیلاب سیراب می‌شدند، اما بعد از تصویب این قانون سازمان حفاظت محیط زیست حقابه ۳۸ تالاب را مشخص و به وزارت نیرو اعلام کرد و این وزارتخانه سال گذشته برای اولین بار حقابه تالاب‌ها را به رسمیت شناخت که امیدواریم تا پایان دولت حقابه تمام تالاب‌ها متوسط به بالا تامین شود.

کلانتری تاکید کرد: براساس این قانون اگر سالی با خشک سالی یا کمبود آب مواجه شویم سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مرتبط حق ندارند حقابه تالاب را کم کنند و ان رابه بخش شرب یا کشاورزی اختصاص دهند. خوشبختانه با اقدامات صورت گرفته تالاب‌ها دارند سر و سامان می‌گیرند و دیگر قربانی کمبود آب نخواهند شد.

وی درباره اینکه سئوال می‌شود، احیای دریاچه ارومیه به علت بارندگی بوده است، گفت: قطعا اگر آب نباشد دریاچه‌ای احیا نخواهد شد، اما این باران در سال‌های گذشته نیز بوده، ولی سالانه ۴۰ سانتی متر از آب دریاچه کم می‌شد بنابراین به این نتیجه می‌رسیم که با اقدامات صورت گرفته آب موجود در حوضه و باران به دریاچه رسیده است.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: ۱۱ هزار میلیارد تومان در بخش‌های مختلف احیای دریاچه ارومیه هزینه شده که از این میزان کمتر از ۵۰ میلیارد تومان یعنی کمتر از نیم درصد به بخش برنامه ریزی و نظارت تخصیص داده شده است.

کلانتری با اشاره به تاثیر تحریم‌ها در روند احیای دریاچه ارومیه گفت: تحریم‌ها باعث شد درآمد کشور زیر و رو شود، اما با وجود کاهش درآمد‌های نفتی رئیس جمهوری نسبت به تامین اعتبار مورد نیاز برای احیای دریاچه تاکید داشت همچنین سازمان برنامه و بودجه نیز همکاری خوبی با ستاد داشت از این رو سبب شد که عملیات سازه‌ای احیا متوقف نشود.

وی ادامه داد: با توجه به تبخیر بالای آب در دریاچه ارومیه اگر اقدامات احیاء و تثبیت صورت نمی‌گرفت گرد و غبار‌های نمکی شهر تبریز را فرا می‌گرفت به طوری که در سال ۹۴ بخش زیادی از مردم این شهر دچار فشار خون بالا شدند بنابراین قطعا ادامه این روند کار با اهمیتی بود که باید تحت هر شرایطی انجام می‌شد. دریاچه ارومیه حدود ۱۳ میلیارد تن نمک دارد یعنی به ازای هر انسان بر روی کره زمین دو تن نمک در دریاچه موجود است که اگر خشک می‌شد غبار نمکی مردم منطقه را آواره می‌کرد حتی طوری شده بود که زنبور‌های عسل سال ۹۵ نتوانستند هیچ فعالیتی داشته باشند درحالی که اگر زنبور عسل در یک منطقه چند سال فعالیت نکند کشاورزی آن بخش از بین می‌رود.

کلانتری تاکید کرد: این مساله برای رئیس جمهوری روشن شده بود بنابراین تلاش کرد تا اعتبار ستاد احیا به هیچ عنوان کم نشود، زیرا اگر دریاچه احیا نمی‌شد جا به جایی شهر تبریز بیش از صد‌ها میلیارد تومان هزینه به همراه داشت.

معاون رئیس جمهوری ادامه داد: قرار بود سد‌های جدید در حوضه آبخیز دریاچه ارومیه ساخته نشود و آب اضافه سد‌های موجود به سوی دریاچه رها سازی شود از این رو برخی از سد‌ها که بالای ۵۰ درصد پیشرفت داشتند مانند سد نازلو و باراندوزچای نیمه تمام رها شد، چون اجازه ساخت به آن‌ها را ندادیم.

کلانتری افزود: اواخر امسال یک میلیارد متر مکعب آب جدید وارد دریاچه ارومیه می‌شود و از سال ۱۴۰۷ که تراز اکولوژیک دریاچه به حد نصاب خواهد رسید، می‌توان ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون متر مکعب از حقابه دریاچه را کاهش و به امور دیگر اختصاص داد، ان زمان باید بررسی شود که آیا سد‌های نیمه کاره تمام بشوند یا همچنان باقی بمانند.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: در روند احیای دریاچه ارومیه با مردم منطقه مشکلی نداشتیم، اما با مسئولان استانی بسیار مشکل داشتیم در دو سال اول با ستاد حداقل همکاری را داشتند از این رو وقت بسیاری صرف توجیه این مسئولان شد. مثلا در حوضه آبریز دریاچه چغندر قند که محصولی بسیار آب بر است کشت می‌کردند و آن را برای تبدیل شدن به قند به اصفهان حمل می‌کردند در حالی که این کار هیچ گونه توجیه اقتصادی نداشت و یک سیاست غلطی بود که دنبال می‌شد مثلا ۴۰۰ هزار تن چغندر قند با صرف آبی به میزان سد سیلوه مصرف می‌شد در حالی که در نهایت پنج میلیون دلار ضرر به همراه داشت.

کلانتری ادامه داد: بسیار تلاش کردیم تا مسئولان استانی را مجاب به متوقف کردن کشت چغندرقند کنیم تا بالاخره مسئولان با ستاد همسو شدند.

معاون رئیس جمهوری درباره اینکه آیا اشتباهی در روند احیا نداشتید؟ گفت: قطعا هر کاری اشتباهاتی به همراه دارد مثلا در ابتدای برنامه ریزی‌ها تصمیم گرفته بودیم که ۵۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی که از زرینه رود آب دریافت می‌کردند به صورت "نه کاشت" انجام شود و خسارت آن به کشاورزان پرداخت شود، اما بعد‌ها مشخص شد که اگر ۱۰ درصد در مصرف آب صرفه جویی شود دیگر نیازی به اجرای این طرح نیست بنابراین هر لحظه و هر جا که اشتباهی داشتیم حتما درصدد اصلاح آن برآمدیم.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: تصمیم گرفته بودیم که جاده میانگذر دومی برای دریاچه احداث کنیم این پل باید سه سال پیش اجرا می‌شد، اما به علت کمبود بودجه به امسال موکول شد، با احداث این پل ۵۰۰ متری از سمت غرب دریاچه گردش آب به ۹۸ درصد خواهد رسید که در مدت ۶ تا ۷ ماه ساخت ان به پایان می‌رسد. احداث این پل کاهش چرخش آب ناشی پل میانگذر کلانتری را جبران خواهد کرد.

کلانتری گفت: هزینه‌های احیای دریاچه ارومیه تا پایان سال به اتمام می‌رسد و برای سال آینده شاید حدود ۱۰۰ میلیارد تومان نیاز باشد و برای سال‌های بعد حدود ۳۰ میلیارد تومان مورد نیاز است این در حالی است که سیاست‌ها در راستای احیای دریاچه ارومیه نباید تغییر کند، من نمی‌توانم تضمین دهم که دولت بعد نگوید که مثلا می‌خواهم سد‌ها را احیا کنم حاکمیت باید مانع اجرای آن شود، در واقع آن ۳۰ میلیارد تومان نیز هزینه مرکز آینده پژوهی دریاچه ارومیه و نظارت بر آن است.

وی ادامه داد: اگر سیاست‌ها تغییر نکند دریاچه تا سال ۱۴۰۶ قطعا احیا خواهد شد، با اقدامات صورت گرفته تا پایان اسفند ماه امسال حدود ۵ میلیارد متر مکعب آب به دریاچه می‌رسد که با احیای کامل ان در سال ۱۴۰۶ حدود ۱۴ میلیارد و ۹۸۰ میلیون متر مکعب حجم آب دریاچه ارومیه خواهد بود که این حجم آب جدای از میزان تبخیر است.