سفرهای هدفمند و خاص

پارسینه - شبنم اعماری - طبیعت‌گردی که در جهان با نام اکوتوریسم (Ecotourism ) شناخته می‌شود، انواع مختلفی دارد که با انتخاب هر یک از آنها، می‌توان لذت و زیبایی منحصر به فردش را تجربه کرد، لذتی که مطمئنا برایتان تازگی خواهد داشت.
اکوتوریسم، مسافرتی مسؤولانه به مناطق طبیعی است که با حفظ و عدم آسیب به محیط زیست، معیشت مردم محلی را رونق می‌بخشد. با توجه به تعریفی که آورده‌ایم، قصد داریم شما را با انواع طبیعت‌گردی آشنا کنیم.

انواع طبیعت‌گردی
اكوتوريسم متشکل از طيف‌ گسترده‌ای‌ از گزينه‌های ويژه طبیعی است که می‌توان آن را به انواع مختلف تقسیم‌بندی کرد.
اقلیمی (Clima Tourism)
بی‌شک کسی نمی‌پذیرد سفر به مناطقی را تجربه کند که نسبت به محل زندگی‌اش آب و هوای بدی داشته باشد. به همین دلیل افراد ترجیح می‌دهند برای گذراندن اوقات فراغت و تعطیلات خود به مناطقی خوش‌آب و هوا بروند. نقاط ییلاقی، کوهپایه‌ای، جنگلی و سواحل برخی شهرها، مکان‌هایی هستند که بیشتر افراد برای سفرهای تابستانی‌شان انتخاب می‌کنند. در پاییز و زمستان هم علاقه‌مندان به سفر انتخابشان مناطق کویری است.

ساحلی (Beach Tourism)
از جاذبه‌های مهم گردشگری جهان می‌توان به سواحل دریاها اشاره کرد. مسافرت به سواحل، به‌ویژه در فصل شنا و ماهیگیری یکی از هیجانات و سرگرمی‌هایی است که از آن استقبال زیادی می‌شود. همچنین برخی سواحل قابلیت‌های درمانی (ماسه‌های ساحلی یا لجن‌های دریایی و دریاچه‌ای) دارند که همین مسئله باعث ایجاد انگیزه برای سفر می‌شود. علاوه بر این، سواحل نزدیک به بندرگاه‌های تجاری و بازرگانی هم به خاطر داشتن بازارهای قابل توجه که عمدتا کالاهای ارزان‌قیمتی هم دارند باعث جذب گردشگران زیادی می‌شود و بر تعداد توریست‌های این مناطق می‌افزاید.
از دیگر جاذبه‌های گردشگری ساحلی می‌توان به رونق ورزش‌های آبی و شور و نشاط ناشی از آن در کنار امکانات دیگر اشاره کرد. ورزش‌هایی مثل اسکی روی آب، قایقرانی، موج‌سواری، جت‌اسکی و ... از جمله ورزش‌های پرطرفداری است که در سواحل ساحلی باعث جذب گردشگر می‌شود و می‌تواند ساعات خوشی را برای آنها رقم بزند.



جنگل (Jungle Tourism)
از دیگر جاذبه‌های طبیعی که طرفداران زیادی هم دارد، باید از جنگل‌ها و پارک‌های جنگلی نام برد. مناطقی که به لحاظ زیست‌بوم‌های گیاهی و جانوری هم از سوی محققان و پژوهشگران مورد توجه قرار می‌گیرد و هم از سوی گردشگران عادی. سفر به این مناطق حس خوبی به انسان منتقل می‌کند. البته به شرط آنکه امکاناتی چون اقامتگاه‌، مراکز ارائه خدمات، کمپینگ و ... وجود داشته باشد تا این نقاط بتوانند به کانون‌های مهم گردشگری تبدیل شوند. کانون‌هایی که ایران در آنها از ظرفیت بالایی برخوردار است.



کویر و بیابان (Desert Tourism)
این نوع طبیعت‌گردی در مقایسه با گشت و گذار در دیگر مقاصد، به دلیل نداشتن زیربنای مناسب و وجود خطرات متعدد، دیرتر رونق گرفت. گفته می‌شود از اواخر قرن بیستم به بعد بود که گردشگری در کویر و بیابان به عنوان یک گردشگری خاص در جهان مطرح شد و به مرور زمان مورد توجه قرار گرفت .
فراهم شدن امکانات مورد نیاز، ایجاد تسهیلات گردشگری و بهره‌برداری از جاذبه‌های طبیعی در این مناطق با برگزاری تورهای بزرگ گردشگری کویری همراه شد. بهره‌مندی از جاذبه‌های طبیعی در کنار استقبال و رونق گردشگری کویری برای کشورهایی که در این زمینه سرمایه‌گذاری کرده‌اند سودآوری زیادی داشته است. در مناطق کویری و بیابانی، منابع قابل بهره‌برداری به دو دسته منابع طبیعی و فرهنگی و دست‌ساز تقسیم می‌شود. پوشش گیاهی و جانوری نواحی کویری منحصر به فرد و بکر است و تنها مختص به همان مناطق می‌شود. از جاذبه‌های فرهنگی این مناطق‌ها هم می‌توان به سنت‌های خاص کویر، آداب و رسوم، شترسواری، تورهای خاص کویرگردی و... اشاره کرد.

کوهستان و برف
کوه‌های معروف با قله‌های بلند شناخته شده را هم باید جزو مناطق اکوتوریسمی قرار داد. مکان‌هایی که هم به لحاظ ورزشی و هم تفریحی مورد توجه توریست‌های زیادی قرار می‌گیرد. فراهم بودن امکانات و دسترسی به مناطق پایکوهی و داشتن اقامتگاه‌های موقت که برخی نیز نزدیک به قله‌های چند هزارمتری هستند، توانسته رونق توریسم کوهستان را افزایش دهد.
ناگفته نماند که توریسم کوهستانی فصلی و مختص فصول سرد سال است، اما فراهم کردن تجهیزات ویژه برای این نوع گردشگری مثل ایجاد تله‌اسکی برای حضور در کوهستان و امکاناتی نظیر پیست‌های اسکی باعث می‌شود، دوره گردشگری این مناطق به تمام فصول سال منتهی شود و از حالت فصلی درآید. مثلا در فصول گرم می‌توان از این مناطق برای کوهنوردی و صخره‌نوری استفاده کرد و در فصل زمستان هم با اسکی روی برف لحظات هیجان‌انگیزی را پشت سر گذاشت.

آب‌های معدنی و آبگرم‌ها
این آب‌ها که از اعماق زمین به بیرون می‌جوشند، به دلیل داشتن املاح معدنی و گوگردی، جنبه‌های درمانی داشته و در دورانی که هنوز صنعت داروسازی مانند امروز توسعه نیافته بود، مردم را برای درمان دردهایشان به سمت خود جذب می‌کردند. امروزه گردشگری آبگرم‌ها رشد قابل توجهی داشته تا جایی که برخی شهرها به یک شهر توریستی معروف تبدیل شده‌اند و سالانه پذیرای مسافران زیادی هستند.

اصول طبیعت‌گردی
صاحب‌نظران بر این باورند که طبیعت‌گردی اصولی دارد که حتما باید آنها را رعایت کرد که به برخی از آنها در ادامه اشاره کرده‌ایم.
* انجام فعاليت‌هايی كه كمترين پيامد منفی را را برای محیط زیست داشته باشد.
* افزايش آگاهی و درك طبيعت و ويژگی‌های فرهنگی، باعث می‌شود گردشگران و توریست‌ها برای حفظ عناصر طبیعی احساس مسئولیت بیشتری کنند.
*باید در حفظ و مديريت مناطق حفاظت شده و طبیعی مشارکت داشته باشند.
* تقويت مشاركت جوامع محلی در فرايند تصميم‌گيری که مربوط به تعيين نوع و ميزان فعالیت‌های گردشگری است.
* ايجاد منافع مستقيم اقتصادی و درآمدهای مكمل براي جوامع محلی بسیار حائز اهمیت است.
* با آموزش به جوامع محلی را آموزش داد تا از ارزش‌های طبيعی زندگی‌شان حفاظت و حمایت کنند.

طبیعت‌گردها
به کسانی که دوستدار طبیعت هستند و علاقه خاصی به فعالیت‌های طبیعت‌گردی دارند، طبیعت‌گرد می‌گویند. گردشگرانی که ممکن است در یکی از دسته‌های زیر جای گیرند:
1- طبيعت‌گردهای آزاد: به کسانی گفته می‌شود که تحرك، پویایی و انعطاف‌پذیری بالایی برای دیدن نواحی بكر و طبيعی دارند. این گروه از طبیعت‌گردها تعدادشان اندک و ناشناخته هستند.
2- طبيعت‌گردهای سازمان‌يافته: این افراد از طريق تورهای برنامه‌ريزی شده به مناطق ويژه می‌روند، مثل كسانی كه برای دیدن قطب جنوب و جاذبه‌های خاصش راهی سفر شدند.
3- گروه‌هاي علمی و دانشگاهی: این گروه‌ها افرادی هستند كه در چارچوب تحقيقات علمی برای موسسات پژوهشی و دانشگاهی خود به مناطق طبيعی سفر می‌كنند و نسبت به دیگر سفرها، مدت اقامتشان طولانی‌تر است. علاوه بر این بيشتر از طبيعت‌گردهای عادی به كشف رازهای طبيعت علاقه‌مند هستند و در برخی مواقع نیز اسراری را از طبیعت کشف می‌کنند که در نوع خود جالب توجه است.