چگونه کودکانمان را به مطالعه علاقمند کنیم؟

در طول هفته زمانی را به عنوان تعطیلی و خاموشی تلویزیون و کامپیوتر اختصاص دهید. نوجوانان اغلب به دنبال الگوسازی رفتاری آنهم با دقت در رفتارهای والدین‌شان هستند.

توجه داشته باشید که فعلاً می‌خواهید او را به مطالعه علاقمند کنید نه به یک موضوع مورد علاقه‌ی خودتان.
سعی کنید در منزلتان کتابخانه‌ای مرتب و زیبا (و نه لزوماً پرهزینه و تزیینی) ایجاد کنید.

آیا کودک شما از خواندن متنفر است؟ آیا مایلید او را عاشق مطالعه کنید؟ اگر خواندن و مطالعه‌ی را ضرورتی انکارناپذیر می‌دانید و انتظار دارید فرزندانتان با خواندن و دانایی، آینده‌ی بهتری را رقم بزنند، لطفاً این متن را، که به شیوه‌ای کاربردی نوشته شده است، با دقت بخوانید.

نکته: در این متن منظور نظر من از ایجاد علاقه به مطالعه، علاقه به مطالعه‌ی آزاد و غیردرسی است. جبر حاکم بر مطالعه در نظام آموزشی ما، نه فرزندانمان را به خواندن علاقمند می‌کند و نه در شناخت عمیق‌تری از محیط و شرایط پیرامونی‌شان مثمرثمر است.

1. چه بخوانند: روزنامه، مجله، کتاب، مقاله اینترنتی؟

برخی کارشناسان معتقدند که اگر می‌خواهید از امور روزمره و زودگذر زندگی اطلاع پیدا کنید روزنامه بخوانید و چنانچه می‌خواهید در برخی از موضوعات وقت و دقت بیشتری بگذارید تا به اطلاعات و دانش بیشتری راه یابید مجله و یا مقالات اینترنتی بخوانید و اگر به دستیابی به دانشی عمیق و پرمحتوا نیازمندید کتاب بخوانید. کودکان را باید به تدریج و بدون تعجیل به خواندن از هر فرمتی که به آن تمایل نشان می‌دهند علاقمند کنیم. اصرار برای مطالعات عمیق در قدمهای نخست سودی ندارد.

1. انتخاب کتاب مناسب

از کودک خود بپرسید که علاقمند است چه موضوعاتی را بخواند. چنانچه از رفتن به کتابخانه‌‌ها و یا کتابفروشی‌ها لذت می‌برد او را به یکی از این مراکز که نزدیک محل زندگی‌تان است ببرید و به وی برای یافتن کتاب مورد علاقه‌اش کمک کنید. در ضمن، در زمان انتخاب، او را برای یافتن موضوع مورد علاقه‌اش کاملاً آزاد بگذارید.

توجه داشته باشید که فعلاً می‌خواهید او را به مطالعه علاقمند کنید نه به یک موضوع مورد علاقه‌ی خودتان.

ممکن است کودک شما به چیزهایی برای خواندن علاقمند باشد که از نظر شما سطحی و یا حتی مسخره به نظر بیاید. لطفاً عجله نکرده و فقط به "عادت به خواندن" بیاندیشید.

ممکن است فرزند نوجوان و یا جوان شما دوست داشته باشد کتابی را بارها و بارها مطالعه کند، اصلاً نگران نباشید زیرا بالاخره کتاب دیگری را هم برای خواندن انتخاب خواهد کرد.

پس از گذشت مدت زمانی با شناسایی علاقمندیهای او کتابهایی را هوشمندانه و هدفدار به او معرفی کنید.

1. خرید نشریه و کتاب برای اعضای خانواده

برای هر یک از اعضای خانواده به تناسب علاقه‌اش دو هفته یکبار و یا ماهیانه مجله‌ای بخرید و یا مشترک شوید. گاهی هم برای اطلاع از وضعیت نشریات جدید با فرزندان خود به دکه‌های روزنامه‌فروشی سری بزنید و به آنها نیز اجازه انتخاب دهید.

زمانی که برای او کتابی می‌خرید شیوه‌های احترام به کتاب و نگهداری مناسب آن را آموزش دهید. کتاب، ماحصل زحمات اندیشمندانه‌ی نویسنده‌ای در مدت زمان پرزحمتی است که ما با پرداخت اندک پولی آن را خریده و مال خود می‌کنیم.

1. برای فرزند خود کتاب بخوانید

ممکن است فکر کنید که مطالعه فرزندان شما را خسته و کلافه می‌کند. پس به کمک او بیایید و بعضی وقتها برای او کتاب مورد علاقه‌اش را با صدای بلند بخوانید. زیرکی کار شما در این قسمت، یافتن زمان مناسب و زمان مورد علاقه‌ی اوست.

1. کتابخانه تاسیس کنید

سعی کنید در منزلتان کتابخانه‌ای مرتب و زیبا (و نه لزوماً پرهزینه و تزیینی) ایجاد کنید و کتابها را موضوع‌بندی نمایید. به بچه یاد دهید که هر کتاب را بدون آسیب زدن به آن بخواند و پس از مطالعه در جای خود قرار دهد.

1. ترجیح کاغذ بر ابزارهای الکترونیک

به فرزندانمان بیاموزیم که خواندن متن از روی کاغذ به نسبت لوازم الکترونیک همانند کامپیوتر، نوت‌بوک، آی‌پد، موبایل و ... به مراتب کم هزینه‌تر بوده و به چشمانشان آسیب کمتری وارد می‌کند.

ضمناً او را قانع کنیم که حداقل کمتر از زمانی که تلویزیون نگاه می‌کند و یا با کامپیوتر بازی می‌کند، مطالعه کند.

در طول هفته زمانی را به عنوان تعطیلی و خاموشی تلویزیون و کامپیوتر اختصاص دهید. زمان مناسب این کار، انتخاب یکی از ایام تعطیلات است که مدرسه و تکلیف مدرسه‌ای ندارند. لطفاً با جدیت تمام این قاعده را در خانه‌ی خود به اجرا درآورید تا فواید آن را متوجه شوید.

1. تشکیل یک کلوب و یا گروه کتابخوانی

می‌توانید مابین اعضای خانواده (در صورت پرجمعیت بودن) و یا مابین همسالان فرزند خود در اقوام و آشنایان و یا دوستان مدرسه‌ای او و یا حتی در بین بچه‌های یک مجتمع آپارتمانی، گروهی را با عنوان گروه کتابخوانی ایجاد کرده و با کمک خانواده‌های سایر بچه‌ها به برگزاری مسابقات و یا برنامه‌ریزی برای کتابخوانی اقدام کنید.

1. به فرزند خود اجازه دهید تا به کتابهای شما هم سری بزند

نوجوانان اغلب به دنبال الگوسازی رفتاری آنهم با دقت در رفتارهای والدین‌شان هستند. مطالعه کردن هم بخشی از رفتارهای ماست که مورد تقلید ایشان قرار می‌گیرد. سرک کشیدن به کتاب‌ها و نوشته‌های شما توسط بچه‌ها هم از سر سرگرمی است و هم کنجکاوی.

شهرام زعفرانلو/ خبرآنلاین