چرا بهتر است این روز‌ها هنگام خرید، به جای کیسه‌های پلاستیکی، از کیسه یا زنبیل پارچه‌ای استفاده کنیم؟

تا همین یکی دو ماه قبل فعالان اجتماعی و کسانی باور داشتند کره زمین تنها نقطه هستی است که انسان می‌تواند در آن زیست کند، تمام تلاش خود را می‌کردند تا مردم را تشویق کنند که برای حفظ زمین، از پلاستیک کمتری استفاده کرده و زباله و آلاینده را در طبیعت رها نکنند. همین چند وقت قبل بود که از چالش نه به پلاستیک خبر‌های خوبی می‌رسید و مردم کم کم این عادت را در خود شکل می‌دادند که هنگام خرید از فروشنده کیسه نایلونی کمتری بگیرند و خرید‌ها را یا در کیسه پارچه‌ای که به همراه می‌بردند قرار دهند یا چند جنس را در یک کیسه. اما با فعال شدن ویروس کرونا همه چالش‌های زیست محیطی تقریبا زیر سایه این ویروس کشنده قرار گرفت. کرونا آنقدر همه گیر و مسری است که دیگر کسی به محیط زیست و حفظش فکر نمی‌کند. الان تنها چیزی که اهمیت دارد، مبتلا نشدن و جان سالم به در بردن است. راستش را بخواهید انگار حافظه همه ما از آموخته‌ها و دغدغه‌های گذشته یکباره خالی شد و ذهن و لوب پیشانی مغزمان به سرعت در حال بارگذاری آموخته‌های جدید برای حفظ بقاست. این روز‌ها کیسه‌های نایلونی و دستکش‌های یک بار مصرف به نوعی ما را از ابتلا به کرونا مصون می‌کند. حالا همه زندگی ما پیچیده شده در نایلون. الان دیگر همه، چالش نه به پلاستیک و رها نکردن زباله در کوچه و خیابان را فراموش کرده ایم. حتما یا خودتان دستکش‌های یک بار مصرف رها شده در معابر را دیده اید یا عکس شان را. اکنون موضوع این است که این دستکش‌های رها شده، باعث سرایت سریع بیماری به دیگران می‌شود.

اما جدای از این موضوع بهتر است به یک موضوع دیگر هم گوشه ذهنمان فکر کنیم؛ بعد از فروکش کردن موج کرونا، با این همه کیسه نایلون مصرف شده چه باید کرد؟ چقدر باید تلاش چند برابری کرد تا دوباره مردم چالش نه به پلاستیک را به یاد آورند؟ اصلا چرا در شرایط بحرانی حجم استفاده از کیسه‌های نایلونی بیشتر شد؟ چرا دوباره چند خرید را در یک کیسه نمی‌گذاریم یا اصلا چرا برای حل خرید‌ها از کیسه پارچه‌ای استفاده نمی‌کنیم؟ سرراست‌ترین جواب این است که ترسیده ایم و انسان در مواقع ترس بر اساس هورمون استرس تصمیم می‌گیرد، هورمون‌هایی که فقط بقای ما در لحظه حال را تضمین می‌کنند و به آینده کاری ندارند؟ اما آیا می‌توان آینده را نادیده گرفت؟

فرهنگ سازی زمانبر است

رامتین خداپناهی که مدتی اجرای برنامه «به سلامت» را به عهده داشت این روز‌ها مشغول بازی در سریال «گیل دخت» است، سریالی تاریخی که قرار است از شبکه سه پخش شود. این بازیگر در همان اول صحبتش به این نکته اشاره می‌کند که تصویربرداری سریال گیل دخت در شرایط بحرانی این روز‌ها ادامه دارد و بیشتر از ۶۰ نفر در شرایطی که اصلا بهداشت را نمی‌توان رعایت کرد مشغول کارند و امکان دارد هر لحظه یکی از آن‌ها و در ادامه همه گروه به کرونا مبتلا شوند. این بازیگر معتقد است، تولید سریال‌هایی مانند گیل دخت که زمان پخش به روزی ندارند، می‌توانند به بعد از بحران کرونا منتقل شوند. خداپناهی در پاسخ به این پرسش که چرا مردم با این همه توصیه و هشداری که رسانه‌ها می‌دهند باز هم دستکش‌های یک بار مصرف خود را در معابر رها می‌کنند، می‌گوید: فرهنگ سازی کار یک سال و یک دهه نیست. برای فرهنگ سازی به زمانی شاید بیشتر از صد سال نیاز است تا مردم عادت‌های خود را عوض کرده و عادت بهتری را جایگزین کنند. فرهنگ سازی و این که شما مثلا چالش استفاده نکردن از پلاستیک و مدیریت آن را مثال می‌زنید با ابلاغیه و گوشزد رد درست نمی‌شود. باید حاکمیت و دولت و تمام سازمان‌ها و نهاد‌ها تصمیم به انجام کاری را بگیرند، راهکار ارائه کنند و این برنامه بلندمدت باشد و با تغییر مثلا رئیس جمهور و وزرا تغییر نکند. از طرفی باید دولت از قوه قهریه استفاده کند. مثلا جریمه کردن و البته این را هم بگویم باید راه‌های جایگزین هم باشد. مثلا وقتی می‌گویی از پلاستیک استفاده نکنید، کیسه‌های پارچه‌ای یا جنس دیگری جایگزین شده باشد. نمی‌توان دست مردم را بست و گفت: حال هر جور خودت می‌دانی شنا کن! مردم دستکش‌های یک بار مصرف را در معابر رها می‌کنند؟ چون فرهنگ اجتماعی ما به شدت ضعیف و ناپایدار است و با تلنگری تغییر می‌کند. از طرفی به نظرم ما مردمی هستیم با حافظه کوتاه مدت، چون تاریخ مکتوب نداریم، مردم بحران کرونا را خیلی زود فراموش خواهند کرد و دوباره به زندگی معمولی و روتین خود برخواهند گشت. این اتفاق زمانی اصلاح می‌شود که همیشه و در هر زمانی مصائب بحران‌ها به مردم یادآوری شود و با تاکید به آن‌ها گفته شود اگر قوانین را رعایت نکنید، برای حفظ زندگی و محیط زیست باید جریمه شوید و در این مورد با کسی ملاحظه‌ای نخواهد شد.

منبع:بهداشت نیوز