برای عراق ترکیه مهم‌تر است یا ایران؟

مجله امریکایی فارن پالسی، در تحلیلی به انتقاد از این سفر پرداخته و با انتخاب عنوان "مرد ما در بغداد" می‌نویسد: «نوری مالکی، نخست‌وزیر عراق قابلیت بسیاری دارد که برای خود دشمن‌تراشی کند. آن طور که می‌گویند ارتباطات شخصی او با هر کسی که با او کار می‌کند، وحشتناک است. حتی در هدیه‌ای که در ماه مارس به او رسید یعنی میزبانی نشست اتحادیه عرب در بغداد مشخص شد که مالکی دوستان زیادی در میان کشورهای عربی ندارد. از میان 22 کشور جهان عرب تنها سران 10 کشور عربی به بغداد آمدند و در نشست اتحادیه عرب شرکت کردند که در این میان کشورهای سنی عربی کشورهای حاشیه خلیج فارس میزبانی مالکی را رد کردند تا ثابت کنند که حکومت‌های سنی با حکومت شیعی مالکی رفاقتی ندارند. تنها دوست عراق، همسایه شرقی آن یعنی ایران شیعی است که به نظر می‌رسد می‌خواهد با عراق یک اتحادیه منطقه‌ای تشکیل دهید.»

در ادامه این یادداشت به توجیه حملات امریکا علیه عراق اشاره شده و بدون اشاره به جنگ‌افروزی 8 ساله رژیم بعثی علیه ایران آمده است: «این درست است که در زمانی که عراق تحت سلطه صدام حسین بود تهدید چندانی علیه کشورهای همسایه‌اش نبود (!) اما کوته‌فکری‌های او باعث شد تا امریکا به فکر حمله به عراق بیفتد تا مکانی امن‌تر برای خاورمیانه به وجود آورد. جورج بوش، رئیس جمهوری سابق امریکا می‌خواست که روابطی حسنه‌تر میان عراق و امریکا به وجود آید تا دو کشور بتوانند زندگی مسالمت‌آمیز و کاملا دوستانه‌ای در کنار هم داشته باشند. انتظار مشاوران بوش این بود که پس از سقوط صدام حسین افرادی بر سر کار بیایند که مثل احمد چلبی، رهبر کنگره ملی عراق، سکولار باشند تا بتوانند عاملی برای نفوذ و اعمال قدرت بیشتر امریکا در منطقه شوند. اما هیچ وقت گمان نمی‌رفت که مالکی دوست امریکا شود و کاری کند که نیروهای امریکایی مجبور شوند از عراق بروند و فراموش کنند که برای چه به این کشور آمده‌اند. عراق امروز با وجود نفوذ بسیار ایران در آن بیشتر به چه چیزی شبیه است؟»

در ادامه این یادداشت آمده است: «در نشست اتحادیه عرب، دیپلمات‌های عراقی تلاش کردند که جلوی هر گونه عملی علیه سوریه را بگیرند و حتی لحنی ملایم در برابر این کشور استفاده شود. بنابر این می‌توان گفت دستورالعمل ایران بر انتظارات عربستان سعودی و قطر پیشی گرفت، ریاض و دوحه تلاش می‌کنند که فشارها را بر بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه افزایش دهند تا سرانجام او از قدرت کنار رود.»

فارن پالسی در ادامه تلاش می‌کند که سفر مالکی به ایران را با نتایج نشست اتحادیه عرب ربط دهد در حالی که فراموش می‌کند که این سفر از قبل تدارک دیده شده بود و سفری کاملا منطبق با اصول پروتوکلی و روابط حسنه دو کشور همسایه بوده است. با این حال مدعی می‌شود: «بلافاصله پس از پایان نشست اتحادیه عرب نوری مالکی به تهران می‌رود و با مقامات ارشد ایرانی از جمله محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری ایران دیدار می‌کند. همیشه طرفداران مالکی می‌گفتند که وی یک عراقی ناسیونالیست است که از این که به انگشت اشاره ایران بچرخد، بسیار ناراحت است. ولی آن‌چه اکنون از او شاهدیم چیزی غیر از این توصیف را نشان می‌دهد.» (!)

فارن پالسی در ادامه به تحلیل شخصیت مالکی می‌پردازد و می‌نویسد: «برخی از کارشناسان بر این باورند که مالکی برای خود دشمن‌تراشی می‌کند و ابایی هم ندارد به سراغ کسانی برود که بسیاری آنها را دشمنان خود می‌دانند. عده‌ای نیز می‌گویند مالکی به خوبی می‌داند که چگونه میان دوست خوب و دوست بد توازن ایجاد کند. افراد سومی هستند که مالکی را متهم به داشتن توهمات عمیق می‌کنند. در این میان گروه چهارمی نیز هستند که می‌گویند مساله مالکی هیچ کدام از دیدگاه‌های مذکور نیست بلکه او به عنوان یک رهبر شیعی اصولا سنی‌ها را دشمن خود می‌داند.»

با این حال فارن پالسی تاکید می‌کند، مالکی با انگیزه‌ای که دارد می‌تواند حتی کارهای ناممکن را ممکن کند و به سختی هم شده، هر آن‌چه می‌خواهد در عراق انجام دهد.

ولی در عین حال فارن پالسی در اختلاف اخیری که میان مالکی با اردوغان در گرفته، فارغ از این که چه کسی نخستین بار وارد گود خصومت با دیگری شد و به خود اجازه داد که در امور داخلی کشور مقابل دخالت کند، می‌نویسد: مالکی به هیچ وجه نگران نیست که در افتادن با ترکیه چه هزینه‌هایی می‌تواند به دنبال داشته باشد برای همین می‌بینیم که با ترکیه چگونه برخورد می‌کند. در ماه مارس رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه تنها به مالکی توصیه کرد که مالکی نباید علیه مخالفان سنی در داخل کشورش تحرکی انجام دهد ولی مالکی به تندی واکنش نشان داد و گفت که ترکیه نباید در امور داخلی عراق دخالت کند.

فارن پالسی با وجود این که این انتقاد را از مالکی بیان می‌کند ولی با این حال می‌گوید: بسیار واضح است که اردوغان به فکر احیای امپراطوری عثمانی بر اساس یک هماهنگی تعریف شده و کشاندن آن به خارج از منطقه است.

این مجله امریکایی در ادامه بی‌توجه به واقعیت روابط حسنه ایران و عراق و نیازی که باعث می‌شود دو کشور بیش از پیش به یکدیگر نزدیک شوند، می‌نویسد: عراق به ترکیه بیش از ایران نیاز دارد. تولید ناخالص داخلی ترکیه دو برابر ایران است و ترکیه با رشد اقتصادی‌ای که دارد انتظار می‌رود بتواند جهش بزرگی در توسعه اقتصادی‌اش داشته باشد در حالی که ایران زیر تیغ تحریم‌های سنگین غرب وضعیت سختی را می‌گذراند.