نظر شورای آتلانتیک درباره تشکیل ارتش مشترک در اروپا

پایگاه اینترنتی شورای آتلانتیک در گزارشی نوشت زمانیکه ژان کلود یونکر، رئیس کمیسیون اروپا در سال ۲۰۱۵ گفت: اروپا برای مقابله با تهدید‌های روسیه باید ارتشی مشترک داشته باشد کشور‌های اروپایی مخالفت کردند.

امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه اخیرا درخواست مشابهی را برای مقابله با تضعیف نظم بین الملل مطرح کرد. او گفت: اروپا باید اتکایش به آمریکایی که از نظر او بسیار غیر قابل پیش بینی است، کم کند. دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا این اظهارات مکرون را توهین آمیز خواند.

آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان هم روز گذشته در سخنانی خواستار ایجاد ارتشی اروپایی شد. اما تشکیل ارتشی مشترک تا چه اندازه برای آینده نزدیک عملی است؟ این امر نه فقط به دلایل سیاسی بلکه به دلایل ساده و پیش پا افتاده هم چندان عملی نیست.

این ایده سابقه طولانی و جنجالی در اروپا دارد و به پایان جنگ جهانی دوم بر می‌گردد. در ابتدا فرانسه در سال ۱۹۵۰ طرح تشکیل ارتش مشترک را با حضور شش کشور اروپایی شامل بلژیک، فرانسه، ایتالیا، لوکزامبورگ، هلند و آلمان غربی سابق ارائه کرد. این اقدام در پاسخ به فشار‌های فزاینده واشنگتن برای مسلح کردن مجدد ارتش آلمان غربی به منظور تعدیل قدرت نظامی شوروی سابق بود. این شش کشور پیمان دفاعی در سال ۱۹۵۲ تدوین کردند، اما دو سال بعد پارلمان فرانسه از ترس اینکه حاکمیت ملی‌اش را از دست دهد آن را تصویب نکرد.

مکرون در سپتامبر ۲۰۱۷ طرح ابتکاری مداخله اروپایی را به منظور تشکیل نیرویی فراتر از چارچوب‌های ناتو و اتحادیه اروپا برای مقابله با بحران‌هایی که اروپا با آن مواجه است، مطرح کرد. این طرح‌ها بر روی کاغذ بسیار جالب است، اما جزئیات موضوعاتی مانند چگونگی تخصیص هزینه‌های عملیات در بین کشور‌های عضو در آن مشخص نیست.

حامیان ایده تشکیل ارتش مشترک در اروپا به عوامل دیگری که نشان دهنده پتانسیل بالا برای تشکیل ارتشی مشترک در منطقه است، اشاره می‌کنند: همکاری‌های نظامی دوجانبه طولانی مدت میان کشور‌های اتحادیه اروپا مانند همکاری‌های آلمان و فرانسه، آلمان و هلند، گروه‌های نبرد چند ملیتی اروپا و یا سرویس نظامی مشترک نیروی دریایی بلژیک و هلند. آن‌ها همچنین به تصمیمات اخیر اتحادیه اروپا برای حمایت مالی از توسعه توانمندی‌های مشترک نظامی میان کشور‌های عضو اشاره می‌کنند.

اما هنوز هیچ نشانه‌ای از آمادگی و خواست وزارت دفاع در کشور‌های اروپایی برای تشکیل ارتشی مشترک دیده نمی‌شود. حتی اگر کشور‌ها بخواهند چنین کاری را انجام دهند اختلاف نظر‌های فنی و قانونی زیادی میان ارتش‌های آن‌ها وجود دارد که حل و فصل آن سال‌ها طول خواهد کشید. یکی از این اختلاف نظر‌ها به حقوق سربازان مربوط می‌شود. به عنوان مثال سرباز‌ها در کشور‌های ثروتمند اسکاندیناوی از امکانات خوبی بهره می‌برند که سربازان در کشور‌های فقیرتر در جنوب اتحادیه اروپا در آرزوی آن هستند. پس سوال اینجاست که کدام قوانین بر ارتش مشترک اروپایی حاکم خواهد بود و تامین مالی آن چطور خواهد بود؟

اختلاف نظر دیگر در سطح استراتژیک به مسئله اطلاعاتی مربوط می‌شود. کشور‌های اتحادیه اروپا در خصوص اطلاعات مهم و حساس به یکدیگر اعتماد ندارند. نتیجه اینکه هر گونه صحبت برای تشکیل ارتشی مشترک در اروپا حتی تا یک نسل بعد هم فقط در حد حرف خواهد بود نه عمل.