سنگ کلیه، علائم و علل آن

سنگ کلیه گاهی با درد شدید همراه است و گاهی نشانه‌ای ندارد، در برخی افراد ارثی است و در برخی دیگر عوامل مختلف باعث بروز ان می‌شوند که در ادامه به بررسی این بیماری پرداخته می‌شود

سنگ کلیه بیماری ست که در برخی افراد با هیچ نشانه‌ای همراه نیست، اما در صورت بروز نشانه حتما باید به دنبال درمان آن بود چرا که یکی از علائم آن درد بسیار شدید است. در این مطلب هر آنچه لازم است در مورد سنگ کلیه، نشانه‌های آن و برخی روش‌های درمان آن بیان می‌شود.

سنگ کلیه چیست؟

زمانی که کلیه‌ها مواد زائد را از خون جدا می‌کنند، ادرار تولید می‌کنند. گاهی نمک و سایر مواد معدنی موجود در ادرار به یکدیگر می‌چسبند و سنگ کلیه را تشکیل می‌دهند.

اندازه این سنگ کلیه‌ها متغیر است و ممکن است به اندازه یک بلور شکر یا یک توپ پینگ پنگ باشد. اما معمولا به ندرت متوجه سنگ کلیه می‌شوید، مگر اینکه باعث ایجاد انسداد شوند. در صورتی که سنگ کلیه بشکند یا به مجاری ادرار –لوله باریکی که به مثانه می‌رسد - فشار وارد کند، منجر به بروز درد شدید خواهد شد.

علائم سنگ کلیه
وقتی سنگ کلیه در مسیر دستگاه ادراری حرکت می‌کند، منجر به بروز علائم زیر خواهد شد:

درد شدید در قسمت پشت، شکم یا کشاله ران
ادرار مکرر و دردناک
مشاهده خون در ادرار
تهوع و استفراغ

سنگ‌های کوچک ممکن است بدون هیچ نشانه‌های دفع شوند.

سنگ کلیه یا بیماری دیگر
اگر در قسمت پشت و شکم خود دچار درد شدید و ناگهانی شده اید، حتما بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. عوامل زیاد دیگری هم وجود دارند که می‌توانند منجر به بروز درد شکمی شوند، از جمله آپاندیس و حاملگی خارج از رحم. به علاوه ادرار دردناک یکی از مهم‌ترین نشانه‌های عفونت ادرار است.

درمان‌های خانگی سنگ کلیه
اگر سنگ کلیه کوچک باشد، پزشک دارو‌های ضد درد تجویز خواهد کرد و از شما می‌خواهد منتظر بمانید تا سنگ به مرور و به خودی خود دفع شود. به علاوه توصیه می‌کند در این مدت در طول روز آب و مایعات زیاد بنوشید، حدود ۸ تا ۱۰ لیوان در روز.

منظور از سنگ کلیه کوچک چه اندازه‌ای است؟

هر چه اندازه سنگ کلیه کوچک‌تر باشد، احتمال اینکه به خودی خود دفع شود بیشتر است. اگر سنگ کلیه کوچک‌تر از ۵ میلی متر باشد، ۹۰ درصد احتمال وجود دارد که بدون دخالت سنگ دفع شود، اگر سنگ بین ۵ تا ۱۰ میلی متر باشد، این شانس به ۵۰ درصد می‌رسد. اما اگر سنگ کلیه بزرگتر از این اندازه‌ها باشد، به خودی خود دفع نخواهد شد و روش‌های درمانی مختلفی برای رفع این سنگ‌ها وجود دارد.

درمان سنگ کلیه با دارو دارو‌هایی وجود دارند که می‌توانند به بدن کمک کنند سنگ کلیه را دفع کند. دارو‌هایی با عنوان مسدود کننده آلفا دیواره مجاری ادرار را شل می‌کنند و به این ترتیب مسیر بزرگ‌تر می‌شود و سنگ کلیه به راحتی می‌تواند از این مسیر عبور کند. عوارض جانبی این دارو‌ها خفیف هستند و معمولا عبارتند از: سردرد یا سرگیجه. دارو‌های دیگری نیز تجویز می‌شوند که از شکل گیری سنگ کلیه جدید پیشگیری می‌کنند.

تجزیه سنگ کلیه

زمانی که سنگ کلیه از بدن دفع شد یا توسط پزشک برداشته شد، عمل تجزیه و تحلیل سنگ کلیه توسط پزشک انجام می‌شود تا به این ترتیب مواد تشکیل دهنده سنگ کلیه را شناسایی کند. تقریبا ۸۰ درصد سنگ کلیه‌ها از کلسیم تشکیل می‌شوند. بقیه سنگ‌ها بیشتر از اسید اوریک، struvite یا سیستیک تشکیل شده اند.

یک بررسی شیمیایی نشان می‌دهد که سنگ کلیه بدن شما از چه نوعی است. آگاهی از نوع سنگ کلیه به شما کمک می‌کند بتوانید از شکل گیری سنگ‌های جدید پیشگیری کنید.

علت سنگ کلیه چیست؟

سنگ کلیه زمانی تشکیل می‌شود که تعادل طبیعی بین آب، نمک و مواد معدنی موجود در ادرار تغییر می‌کند. انواع مختلف تغییرات منجر به شکل گیری انواع مختلف سنگ کلیه می‌شوند. عوامل مختلفی وجود دارند که منجر به بروز این تغییرات در ادرار می‌شوند، از بیماری‌های مزمن گرفته تا آنچه می‌خورید و می‌نوشید.

عوامل تشدید کننده سنگ کلیه که قابل کنترل هستند

کم آب نوشیدن یکی از مهم‌ترین عوامل تشدید کننده بروز سنگ کلیه است که البته قابل کنترل است. رژیم غذایی هم نقش مهمی دارد. خوردن پروتئین حیوانی به مقدار زیاد، سدیم، غذا‌های حاوی اگزالات بالا مانند شکلات و سبزیجات دارای برگ سبز در برخی افراد خطر بروز سنگ کلیه را افزایش می‌دهد. دیگر عوامل تشدید کننده عبارتند از: مصرف نوشیدنی‌های شیرین، افزایش وزن و مصرف برخی داروها.

عوامل تشدید کننده سنگ کلیه که قابل کنترل نیستند

مردان سفید پوست بیش از دیگران در معرض ابتلا به سنگ کلیه هستند که معمولا از ۴۰ سالگی به بعد به این بیماری مبتلا می‌شوند. زنان بیشتر از سن ۵۰ سالگی به بعد با خطر ابتلا به سنگ کلیه روبه رو هستند. به علاوه اگر در بین اعضای خانواده شما کسی به سنگ کلیه مبتلا باشد، خطر بروز این بیماری در شما نیز افزایش خواهد یافت.

برخی بیماری‌های مزمن خطر بروز سنگ کلیه را افزایش می‌دهند، از جمله فشار خون بالا، نقرس، عفونت‌های مجاری ادرار، برخی شرایط خاص در کلیه مانند بیماری کلیوی –، اما درمان یا کنترل این شرایط به پیشگیری از سنگ کلیه کمک می‌کنند.

سربازان در معرض خطر ابتلا به سنگ کلیه

سربازان افرادی هستند که در بین آن‌ها سنگ کلیه بسیار رایج است و علت آن کم آب شدن بدن است. سربازان معمولا در هوای گرم و خشک هستند، آب کمی می‌نوشند و لباس زیاد می‌پوشند که تمام موارد عواملی هستند که کم آبی بدن را در پی دارند.

پیشگیری از سنگ کلیه

اگر سنگ کلیه شما از نوع کلسیم باشد، پزشک به شما توصیه خواهد کرد نمک کمتری مصرف کنید. چرا که نمک و همچنین پروتئین حیوانی، باعث می‌شود کلسیم بیشتری ئارد ادرار شود. به علاوه توصیه خواهد شد از مصرف غذا‌هایی که حاوی اگزالات زیاد هستند، اجتناب کنید، مانند شکلات، قهوه، چای، لوبیا، سبزیجات دارای برگ سبز، پرتقال و سیب زمینی شیرین. بهترین راه برای پیشگیری و دفع سنگ کلیه نوشیدن آب فراوان است.

آیا باید از مصرف کلسیم پیشگیری کنیم؟

گرچه اکثر سنگ‌های کلیه دارای کلسیم هستند، اما نباید از مصرف کلسیم اجتناب کرد. در حقیقت مصرف به اندازه محصولات لبنی و سایر غذا‌های حاوی کلسیم خطر بروز سنگ کلیه را کاهش می‌دهد.

البته این مسئله در مورد مکمل‌های کلسیم درست نیست، چرا که این مکمل‌ها در برخی افراد منجر به بروز سنگ کلیه می‌شوند. در مورد میزان مصرف کلسیم و نقش آن در رژیم غذایی تان با پزشک مشورت کنید.

 

منبع: سیمرغ