کدخدایی: شورای نگهبان نظر خود را تحمیل نمی‌کند

عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان شامگاه یکشنبه در برنامه 'بدون توقف' شبکه سه در گفت: وگو با جمعی از دانشجویان رشته حقوق در پاسخ به سئوالی درباره وظایف شورای نگهبان، گفت: وظیفه شورای نگهبان نظارت در حوزه تقنین و انتخابات است.

وی ادامه داد: همه جوامع انسانی این موضوع را پذیرفته اند که در اداره جامعه باید مکانیزم‌های نظارتی وجود داشته باشد، ما در زندگی اجتماعی نیز شاهد هزاران مورد از نظارت‌ها هستیم.

وی با بیان این که نظارت امری ضروری برای حیات اجتماعی انسان‌ها است، گفت: شورای نگهبان موضوع نظارت تقنینی را انجام می‌دهد که البته در کشور‌های دیگر نیز برخی از دستگاه‌ها عهده دار این وظیفه هستند که از میان آن‌ها می‌توان به دادگاه قانون اساسی، دادگاه عالی و شورای قانون اساسی اشاره کرد.

کدخدایی تاکید کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی این مکانیزم بسیار موثر در اختیار شورای نگهبان قرار گرفت، در قبل از انقلاب اسلامی ایران ما مکانیزم‌های نظارتی قانونمندی نداشتیم، ولی بعد از انقلاب شورای نگهبان مکانیزم نظارتی را بر عهده گرفت.

کدخدایی در پاسخ به این سوال که در کشور‌هایی مثل فرانسه یا شیلی هم ما شاهد چنین مکانیزمی هستیم؟ گفت: شورای قانون اساسی فرانسه از نظر ساختاری الهام بخش شورای نگهبان ما بوده است و ایده اولیه از آنجا گرفته شده است.

در ادامه یکی دیگر از دانشجویان درباره نظارت پیشینی شورای نگهبان سوال کرد که کدخدایی پاسخ داد: نظارت پیشینی فقط مخصوص جمهوری اسلامی ایران نیست بلکه در همان فرانسه هم برخی مصوبات این وضعیت را دارند.

وی افزود: در نظام‌های قضایی مانند آمریکا نظارت پسینی حاکم است، ولی در چارچوب قانون اساسی ما این گونه نیست و ما در این چارچوب عمل می‌کنیم.

کدخدایی اضافه کرد: البته در نظارت بر مصوبات دولت که از سوی رییس مجلس انجام می‌گیرد، نظارت پسینی است، یا نظارت دیوان عدالت اداری نیز نظارت پسینی است.

سخنگوی شورای نگهبان اظهار داشت: این شورا باید دستیاران و همکارانی داشته باشد تا کمک کنند، به همین دلیل هم در حوزه فقهی جمعی از فق‌ها در قم به شورای نگهبان کمک می‌کنند و هر هفته یک یا دو جلسه با شورا دارند و در تهران هم جمعی از حقوق دانان جوان در پژوهشکده شورای نگهبان موضوعات را بررسی می‌کنند و همه نظرات در جلسه شورای نگهبان مطرح می‌شود.

وی تاکید کرد: علاوه بر این‌ها در مصوباتی مانند CFT اگر دولت و مجلس درخواست کنند که کارشناسانشان در جلسات حضور داشته باشند طبیعتا آنان نیز در جلسات حضور می‌یابند.

در ادامه یکی از دانشجویان از کدخدایی پرسید چرا بافت شورای نگهبان از نظر سنی جوان نیست؟ آیا نباید در کنار تجربه از پویایی و نیرو‌های جوان استفاده کرد؟ کدخدایی پاسخ داد: قانون اساسی تدبیر خوبی را برای انتخابات اعضای شورای نگهبان در هر دوره پیش بینی کرده است. هر عضوی شش سال دوره عضویتش در شورای نگهبان است و انتخابات به گونه‌ای است که هر سه سال نیمی از این افراد عوض می‌شوند که افراد جوان یا افرادی که قبلا عضو شورای نگهبان نبودند، اضافه می‌شوند و از تجربه بقیه استفاده می‌کنند.

وی تاکید کرد: معمولا در نهاد‌های تشخیص دهنده که تجربه بیشتر موثر است، افرادی انتخاب می‌شوند که تجربه کاری عمده داشته باشند. نمی‌خواهم این را (جوانگرایی) را نفی کنم، این نکته درستی است، زیرا زمانی که خود بنده به شورای نگهبان پیوستم ۴۰ سال داشتم.

وی ادامه داد: در دوره‌های قبل نیز چه در فق‌ها و چه در حقوق دادنان افرادی را داشتیم که نزدیک ۳۰ سال سن داشتند، حتی آیت الله آملی لاریجانی که از فق‌های شورای نگهبان هستند در ۴۰ سالگی به شورا پیوستند و آیت الله مدرسی نیز چهل و اندی سال داشتند.

در ادامه دانشجوی دیگری از کدخدایی پرسید چرا شورای نگهبان به جای نظارت استصوابی دخالت استصوابی انجام می‌دهد؟ و ما شاهد این هستیم عده‌ای نگاه سیاسی خود را به نگاه حقوقی در این شورا تحمیل می‌کنند که کدخدایی پاسخ داد: قانون اساسی نهادی را به نام شورای نگهبان شکل داده است و بیان کرده است که ۱۲ نفر عضو آن باشند و وظایف و اختیارات آن را مشخص کرده است. شورای نگهبان بر اساس قانون عمل می‌کند اگر شما به ساختار اعتراض دارید باید در مورد فلسفه و بازنگری قانون اساسی صحبت کنید مثل آن که اکنون نمی‌توانید بگویید چرا شورای نگهبان این وظیفه را دارد یا ندارد، زیرا وظایف شورا قانون اساسی تعیین می‌کند شما می‌توانید بپرسید آیا شورای نگهبان وظایفش را انجام می‌دهد یا نه؟

وی اضافه کرد: نظارت شورای نگهبان نظارت قانونی مانند نهاد‌های دیگر است. زمانی که قانون اساسی این وظایف را برای شورای نگهبان تعیین کرده است، بیان کرده که شورای نگهبان باید نسبت به مصوبات مجلس اعمال نظر کند، از این شورا اعمال نظر می‌کند.

کدخدایی تاکید کرد: ممکن است شما بگویید به نظر من شورای نگهبان این وظیفه اش را خوب انجام نداده است، ولی فرد دیگری نیز می‌گوید شورای نگهبان وظیفه اش را خوب انجام داده است و این اختلاف سلیقه است. اختلاف نظر را من قبول دارم برای مثال شما اگر جای من در شورای بنشینید ممکن است رای دیگری داشته باشید و این طبیعی است کما این که نظر بنده در شورای نگهبان با نظر فردی که قبل از من بوده ممکن است متفاوت باشد، حتی ممکن است نظرم با عضوی که در کنار من نشسته است، متفاوت باشد.

وی تصریح کرد: اختلاف نظر پذیرفته است، اما باید در چارچوب قانون اساسی باشد.
کدخدایی اضافه کرد: شورای نگهبان نظر خود را تحمیل نمی‌کند بلکه نظر قانونی را اعلام می‌کند.
در ادامه یکی از دانشجویان پرسید کجای قانون گفته کهولت سن می‌تواند دلیل رد یک کاندیدا باشد؟ که کدخدایی پاسخ داد: اصل ۹۹ قانون اساسی می‌گوید نظارت بر انتخابات بر عهده شورای نگهبان است و موضوع دیگری نگفته است. در قانون انتخابات هم وظایف نظارت و وظایف اجرایی را به تفسیر تعریف کرده است.