سن مهمترین فاکتور برای حفظ باروری زنان است

دکتر افسانه محمدزاده، جراح و فلوشیپ زنان، زایمان و ناباروری و عضو هیات علمی پژوهشگاه و تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا در خصوص حفظ باروری گفت: حفظ باروری یعنی حفظ قدرت باروری فرد مراجعه کننده در حال حاضر به منظور استفاده از آن در آینده برای باروری، در صورتی که قدرت باروری وی دچار مشکلاتی بوده و یا از بین رفته باشد.

وی با توضیح در این باره اینکه قدرت باروری در زنان محدود است، سن را یکی از فاکتورهای بسیار مهم دانست و در خصوص مهمترین گروه‌هایی که می‌شود برای آنها حفظ باروری را پیشنهاد داد، تشریح کرد: از سنین 35 تا 38 سال قدرت باروری به تدریج کاهش می‌یابد و در حدود چهل سالگی نه تنها توانایی باروری کم می‌شود بلکه احتمال سقط و تولد نوزادانی با مشکلات کروموزومی افزایش می‌یابد. بنابراین توصیه ما به زنانی که ازدواج نکرده‌اند و یا بنا بر دلایل شغلی، شخصی و تحصیلی فعلا تصمیمی برای بچه دار شدن ندارند این است که بحث حفظ باروری را جدی بگیرند و حتما قبل از 38 سالگی در خصوص زمان بارداری و مادر شدن خود به صورت جدی فکر کنند و اگر این زمان به بعد 38 سالگی موکول شود بهتر است هرچه سریع‌تر برای فریز تخمک و حفظ باروری خود اقدام کنند.

وی در ادامه افزود: گروهی از زنان نیز هستند که مبتلا به برخی بیماری‌هایی همچون سرطان بوده و نوع درمان آن‌ها همچون شیمی درمانی و رادیوتراپی می‌تواند سبب کاهش قدرت باروری تخمدان‌ها شود و تخریب تخمک‌ها را به دنبال داشته باشد. همچنین توصیه ما به زنانی که سابقه فامیلی یائسگی زودرس را در خواهر یا مادرشان دارند این است که به شدت به فکر حفظ باروری باشند.

عضو هیات علمی پژوهشگاه ابن سینا تصریح کرد: دسته دیگری از زنان هستند که قرار است در ناحیه تخمدان آن‌ها اعمال جراحی انجام شود به ویژه زنانی که مبتلا به آندومتریوز هستند. بنابراین پیشنهاد ما به جراحان و بیماران مبتلا به آندومتریوز این هست که قبل از انجام عمل جراحی حتما به فکر انجماد تخمک‌ها و حفظ باروری باشند.

دکتر محمدزاده در خصوص شرایط مراجعه کنندگان برای حفظ باروری، تشریح کرد: مهم ترین موضوعی که باید به آن توجه شود، سن است که بهترین زمان زیر 38 سال است. دومین موضوع آگاهی و دانستن این است که به چه دلیل می خواهندحفظ باروری داشته باشند، زیرا اگر دچار سرطان هستند و قرار است شیمی درمانی و رادیوتراپی را شروع کنند به طور حتم زمانی نیاز است تا بتوان تخمدان را تحریک کرده و وادار به تخمک‌سازی کنیم و زمانی در حدود 14 الی 20 روز نیاز داریم تا بتوانیم با دادن دارو تخمدان‌ها را تحریک کنیم.

ایشان همچنین یادآور شد: مسأله دیگر این است که آیا در حالت عادی، تخمدان تعداد کافی از تخمک‌های با کیفیت بالا را دارد یا خیر، یعنی ذخیره تخمدان را مورد بررسی قرار می‌دهیم. همچنین نوع بیماری زمینه‌ای و درگیری تخمدان با بیماری و بلوغ بیمار بسیار حائز اهمیت است.

این فلوشیپ زنان، زایمان و ناباروری ضمن اشاره به اهمیت بلوغ بیمار جهت دریافت خدمات حفظ باروری، گفت: ما تنها در خانم‌های بالغ است که می‌توانیم تحریک تخمک‌گذاری، انجماد تخمک و انجماد جنین را انجام دهیم، بنابراین در بیمارانی که هنوز به سن بلوغ نرسیده‌اند و به خاطر مشکلاتی چون ابتلا به سرطان نیازمند حفظ باروری هستند، با توجه به حال عمومی وی و با انجام عمل جراحی، بافت تخمدان منجمد می‌شود.

دکتر محمدزاده در تشریح مراحل بارداری از طریق تخمک یا جنین منجمد، عنوان کرد: برای آن که تخمک منجمد شده را به رحم برگردانیم باید رحم را آماده کنیم و این اتفاق می‌تواند در یک سیکل طبیعی انجام شود و یا در سیکل های آماده سازی رحم با دارو صورت گیرد یعنی دیواره رحم را آماده کرده و هورمون استروژن و پروژسترون را به خانم دهیم و زمانی که متوجه شدیم آندومتر یا همان دیواره رحم آماده پذیرش جنین هست، انتقال تخمک یا جنین، انجام می‌شود و از آنجا که این انتقال یک کار تیمی و گروهی است، توجه به ارتباط و همکاری میان پزشک زنان و جنین شناس بسیار اهمیت دارد تا در زمان مناسب تخمک و یا جنین به رحم منتقل شود. پس از انتقال، داروهای مورد نیاز تجویز و پس از دو هفته استراحت از بیمار آزمایش خون گرفته شود و بر این اساس متوجه شویم آیا یک بارداری موفق شکل گرفته است یا خیر.

وی همچنین بر این نکته مهم تاکید کرد: لزوما خانمی که حفظ باروری را انجام داده است به این معنا نیست که خودش نتواند باردار شود و یا زن و شوهری که جنین خود را فریز کرده و چند سال بعد تصمیم به بچه دار شدن می‌گیرند ممکن است بتوانند بارداری طبیعی را تجربه کنند و در صورتی که بارداری طبیعی صورت نگیرد ما به بررسی چگونگی استفاده از تخمک و جنین می‌پردازیم.

به گزارش از پژوهشگاه فناوری‌های نوین علوم زیستی جهاددانشگاهی_ ابن سینا، عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا در خصوص استفاده از بافت تخمدان منجمد شده، افزود: می‌توان این بافت را مجددا در درون حفره لگن قرار داد و یا زیر پوست کاشته شود تا شروع به فعالیت کند و از آنجا که ذخیره تخمک‌های این بافت محدود است در نتیجه این زمان هم کوتاه است. همچنین روش دیگر این است که با استفاده از تکثیر بافت نابالغ توسط جنین شناس، تخمک با استفاده از تکنیک IVM در محیط آزمایشگاه، تکثیر و بالغ شود.