وضعیت اعتبار پاسپورت ایرانی پس از برجام

در ادامه این گزارش می خوانیم: اوایل روی کار آمدن دولت روحانی برخی چهره‌های اصولگرا از کم اعتبار شدن ارزش پاسپورت ایرانی سخن می‌ گفتند.

اصولگرایان برای ادعای خود موضوعاتی چون انصراف دولت از معرفی «حمید ابوطالبی» و معرفی «غلامعلی خوشرو» به عنوان سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی‌ایران در سازمان ملل متحد و هم چنین مسائلی مانند رفتار ایتالیایی‌ها با ایرانیان را مطرح می‌کردند. علیرغم تلاش‌های اصولگرایان، آمار و ارقام و شواهد عینی از ابتدا چیز دیگری را نشان می ‌داد.

روزنامه «واشنگتن پست» در سال ۹۴ با انتشار گزارشی به رتبه بندی تازه انجام شده از سوی شرکت مشاوره مالی «آرتون کپیتال» اشاره کرد. طبق آن گزارش اعتبار پاسپورت ایرانی در میان تمام کشورهای جهان رتبه هفتادم را در آن سال کسب کرده بود. در این شاخص تازه هم چنین پاسپورت‌های آمریکایی و بریتانیایی در صدر جدول شاخص پراعتبارترین پاسپورت‌های جهان قرار دارند و با آن‌ها می‌توان به ۱۴۷ کشور دنیا آزادانه سفر کرد.کشورهای فرانسه، کره جنوبی و آلمان در گروه دوم، ایتالیا و سوئد در گروه سوم و دانمارک، سنگاپور، فنلاند، ژاپن و لوگزامبورگ و هلند در گروه چهارم پراعتبارترین پاسپورت‌های جهان قرار دارند.

** شاخص رتبه اعتبار پاسپورت ایران در سال ۲۰۱۲

نگاهی به شاخص اعتبار پاسپورت‌های جهان در سال ۲۰۱۲ میلادی نیز کذب بودن ادعای مطرح شده از سوی جناح اصولگرا درباره کاهش رتبه اعتباری پاسپورت ایرانی در دوران زمامداری دولت روحانی را به خوبی نشان می‌دهد. شاخص رتبه‌سنجی «هنلی اند پارتنر» در سال ۲۰۱۲ میلادی نشان می‌دهد که ایران از نظر شاخص رتبه‌بندی اعتبار و میزان محدودیت سفرها در رتبه نود و ششم جهانی قرار داشته است و در مقابل و کشورهایی چون نپال و پاکستان کمترین امتیاز‌ها (۳۷) را به خود اختصاص داده بود. در این شاخص سه کشور مهم اسکاندیناوی (دانمارک، سوئد و فنلاند) در صدر جدول کشورهای با اعتبار بالای پاسپورت و آزادی از نظر سفر بدون پاسپورت قرار داشته‌اند.

** شاخص رتبه پاسپورت ایرانی در سال ۲۰۱۴

این شاخص نشان می‌دهد که اظهارات «محمدباقر نوبخت» سخنگوی دولت درباره اینکه «منزلت ایرانیان» در عرصه‌های بین‌المللی ارتقا یافته و این موضوع را می‌توان در افزایش سطح روابط کنسولی ایران با دیگر کشورها مشاهده کرد صحت داشته است. کارشناسان گردشگری یکی از راههای باز شدن درهای ورود گردشگران به کشور را لغو روادید با کشورهایی می‌دانند که بیشترین تعداد گردشگر را به جهان می‌فرستند از این رو می‌توان به دنیا گفت نه تنها یکی از راههای ورود گردشگران خارجی به ایران تسهیل شده بلکه با لغو روادید اطمینان بیشتری را درباره وجود امنیت در ایران به گردشگران خارجی می‌دهیم.

در موضوع لغو روادید، معمولا وزارت اطلاعات، وزارت امور خارجه ، پلیس مهاجرت و گذرنامه و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ارگان‌های تصمیم گیرنده هستند. تا به امروز هم معمولا لغو روادید بسیاری کشورها با ایران، بیشتر جنبه سیاسی داشته، تا اقتصادی و گردشگری، اما در هر حال، لغو روادید همیشه تأییدی بر امنیت کشورها از نظر سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است و معمولا برای کشور لغوکننده نیز یک مزیت به شمار می‌آید.

در حال حاضر اتباع ایرانی برای سفر به کمتر از ۴۰ کشور دنیا نیازی به ویزا ندارند و معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی‌اعلام کرده که ایران آماده است تا با هر کشوری قانون لغو ویزا را به اجرا گذارد.

** چین و هند در فهرست انتظارِ لغو ویزا با ایران

پس از لغو رسمی‌ویزای ایران با کشورهای ارمنستان و گرجستان، اکنون مدیرکل بازاریابی و تبلیغات گردشگری روز گذشته از مذاکره با چهار کشور دیگر برای تسهیل و لغو دوجانبه‌ ویزا خبر داده است.

علی باقر نعمتی‌ زرگران که در معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پیگیر موضوع تسهیل و لغو روادید نیز است، به ایسناگفت: مذاکره با کشورهای جمهوری آذربایجان، روسیه و هند در حال انجام است. می‌خواهیم این مذاکرات را با چین نیز آغاز کنیم. البته از گذشته بین دو کشور تفاهم‌هایی شده بود، اما اکنون در پی توسعه آن هستیم.

او درباره آخرین وضعیت تسهیل و لغو ویزا با جمهوری آذربایجان که پیشتر اخبار ضد و نقیضی از لغو آن منتشر شده بود، توضیح داد:‌ طبق توافق‌های صورت گرفته قرار شد در مرحله نخست برای اتباع ایرانی ویزای فرودگاهی صادر شود و در فاز بعدی این ویزا لغود شود. هرچند درحال حاضر اتباع جمهوری آذربایجان بدون ویزا می‌توانند به ایران سفر کنند.

مدیرکل بازاریابی و تبلیغات گردشگری سپس به تمایل و انگیزه بیشتر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برای پیگیری تسهیل و لغو ویزای ایران با سایر کشورها اشاره کرد و یادآور شد: ما با معاونت کنسولی وزارت خارجه تعامل نزدیکی داریم، در سوی دیگر با بسیاری از کشورهای آسیایی و اروپایی نیز کمیسیون همکاری‌های مشترک کنسولی داریم که معمولا مشورت‌هایمان را درباره لغو و تسهیل روادید با کشورهای هدف از آن طریق مطرح و پیگیری می‌کنیم. این همان روندی بود که برای ویزای روسیه پیش گرفته شد.

** تلاش برای بازگرداندن کرامت پاسپورت ایرانی

نعمتی در ادامه با اعتقاد بر اینکه دولت در سه سال گذشته برای لغو ویزا با کشورهای هدف دستاوردهای خوبی داشته است و از همان ابتدا عزم بر این بوده که کرامت پاسپورت ایرانی حفظ شود، چرا که این اقدام نه تنها در گردشگری، بلکه در سایر بخش‌های سرمایه‌ای و تجاری اثر دارد، درباره ارتقای جایگاه پاسپورت ایرانی در چند سال اخیر، توضیح داد: از اصولی که وزارت خارجه کشورمان در موضوع تسهیل رواید پیگیری می‌کند و معمولا هم روی آن حساسیت دارد، اراده دو کشور برای اقدام در این راستا است که سیاست درستی به حساب می‌آید و تا کنون هم مؤثر واقع شده است.

وی اضافه کرد: شاید بعضی فارغ از این بحث‌ها، دنبال این باشند که تسهیلاتی یکطرفه داده شود، درحالی‌که این رفتار تک بُعدی کمکی به ارتقاء پاسپورت ایرانی نمی‌کند.

او سپس به گزارش بخش اقتصادی خبرگزاری رویترز که ایرانی‌ها را از حیث هزینه‌کرد در رتبه بالایی در جهان قرار داده است، اشاره کرد و افزود: میانگین هزینه کرد هر گردشگر خارجی در این گزارش، ۱۵۰۰ دلار است، درصورتی که این رقم برای هر ایرانی تا ۲۵۰۰ دلار تعیین شده است. این ابزار مؤثری برای ما در مذاکره با کشورها است که انگیزه طرف مقابل را برای ارائه تسهیلات بیشتر در بخش روادید ارتقاء می‌دهد.

نعمتی معتقد است: اتخاذ سیاست‌ دو جانبه در تسهیل و یا لغو روادید تا کنون درست بوده و مؤثر هم واقع شده همانطور که در موضوع لغو روادید با گرجستان و جمهوری آذربایجان شاهد بودیم.

همه این احوال نشان می‌دهد برجام نه تنها در زمینه اقتصادی و سیاسی گشایشی برای کشور بوده است، بلکه این توافق تا حد زیادی وجهه ایران را در جهان بهبود بخشیده است. بدون شک تا سالها پیش چهره‌ای که در اذهان عمومی مردم جهان از ایران به عنوان کشوری جنگ‌طلب و ناقض صلح وجود داشت، انگیزه‌ای برای سفر به ایران یا حتی پذیرش مسافرین ایرانی بدون نیاز به روادید نداشتند.