مأموریت غیرممکن یک آبادانی در ونیز

مقصد بعدی امیر نادری، ایتالیاست. این کارگردان ایرانی که این‌روزها در هفتادودومین جشنواره فیلم ونیز به‌سر می‌برد، باز هم در ایتالیا باقی می‌ماند تا «کوه» را بسازد. او می‌گوید هر کارگردانی می‌خواهد یک فیلم در ایتالیا بسازد.

امیر نادری یکی از فیلم‌سازان سینمای موج نو ایران است که یکی از آثارش با عنوان «دونده» مورد توجه قرار گرفت و از سوی برخی منتقدان در فهرست یکی از تأثیرگذارترین فیلم‌های ربع‌قرن اخیر انتخاب شد. او متولد ١٣٢٥ در آبادان است که با دیدن فیلم و نمایش، خواندن نقد فیلم و معاشرت با منتقدان، به‌طور خودآموخته وارد سینما شد.

در ابتدا به‌عنوان عکاس در چند فیلم مهم سینمای ایران کار کرد. در سال ۱۳۵۰ اولین فیلمش، «خداحافظ رفیق»، را کارگردانی کرد که باوجود داشتن ضعف‌هایی در کلیت آن، نخستین فیلمی بود که خشونت را با مفهومی مستقل از آنچه در «فیلمفارسی» به نمایش درمی‌آمد، نشان داد و در ادامه، فیلم‌هایی همچون «سازدهنی»، «مرثیه»، «ساخت ایران»، «دونده»، «آب، باد، خاک»، «منهتن از روی شماره»، «ماراتون»، «وگاس: یک داستان واقعی» و «کات» را ساخت.

تیرماه سال جاری نیز جواد طوسی، منتقد سینما، به بهانه نمایش فیلم تازه امیر نادری با عنوان «یک مکالمه» یا «میزانسن با آرتور پن» در جشنواره فیلم کارلو وی‌واری، در گفت‌وگو با «شرق» مروری بر سینمای این کارگردان داشت: «بخشی از پیکره فردی امیر نادری وام‌گرفته از تجارب عکاسانه است.

این متریال تا یک‌جایی می‌تواند به کمک ابزار تکنیکی، شاهکار تولید می کند. از یک‌جا به‌بعد، باید این متریال با یک‌سری عوامل دیگر به‌درستی کلاژ شود تا با طیف‌های مختلف مخاطب ارتباط بگیرد و ما شاهد یک اثر سینمایی‌ باشیم که درعین‌حال که با مخاطب خاص ارتباط می‌گیرد، با یک تماشاگر عادی هم ارتباط بگیرد، درحالی‌که ما می‌بینیم امیر نادری برخلاف این فرمول عمل کرده و خودش را تکرار می‌کند.

مثلا در فیلم «منهتن» آنچه شاهدیم، تکرار «تنگنا»ست در خارج از این جغرافیا. در این فیلم هم انگار تکرار روایت «علی خوشدست» را شاهدیم». او در تحلیل آثار نادری افزود: «وقتی این تکرار با یک خلاقیت و جهان‌بینی نو آمیخته نباشد، آثار نادری تا کجا قابل دفاع است؟ مسلما از یک‌جا به‌بعد او با همان ابزار صناعتی خودش در حال تکرارشدن است.

وقتی او مهاجرت می‌کند، اشرافش بر مناسبات جدیدی که در یک جامعه بیگانه جا خوش کرده، چندان نیست که یک نقطه مکمل جذاب را خلق کند و نهایتا ما با آثاری مواجه می‌شویم که نه‌تنها برای مخاطبان غیرایرانی قابل‌فهم نیست، بلکه برای بینندگان کلاسیک فیلم‌های خودش نیز اقناع‌کننده نیست. از اینجا به‌بعد ما حسرت امیر نادری‌ای را می‌خوریم که دوران اوجش را در همین جامعه تثبیت کرد».

فیلمی کم‌دیالوگ
نادری از سال ١٣٦٩ در آمریکا زندگی می‌کند و در سال ٢٠٠٨ برای فیلم «وگاس: بر‌اساس یک داستان واقعی» نامزد جایزه شیر طلای شصت‌وپنجمین جشنواره فیلم ونیز شد. حضور او در این جشنواره محدود به همین دوره نشده و «کات» که تجلیلی از سینمای یاکوزو است، بخش افق‌های این جشنواره در سال ۲۰۱۱ را افتتاح کرد.

نادری پارسال هم با فیلم «گفت‌وگویی با آرتور پن» در بخش کلاسیک جشنواره ونیز حضور داشت و این‌روزها که هفتادودومین دوره آن درحال برگزاری است، این کارگردان ایرانی بار دیگر در ونیز به‌سر می‌برد. علاقه او به جشنواره فیلم ونیز موجب شده است که «ورایتی» در شروع گفت‌وگویی که در حاشیه جشنواره با نادری انجام داده، او را به‌عنوان طرفدار جشنواره فیلم ونیز توصیف کند.

ورایتی همچنین با بیان اینکه نادری، کارگردان فیلم «دونده» و یکی از فیلم‌سازان مؤلف است، به دو فیلم «کات» و «وگاس» اشاره کرده و در ادامه گفته است که فیلم جدید نادری «کوه» نام دارد و در یکی از روستاهای دورافتاده ایتالیا ساخته خواهد شد. «کوه» فیلمی سمبلیک است که داستان آن قرن‌ها قبل در روستایی رخ می‌دهد که زیر کوه لاتمار در بخش التو آدیجی ایتالیا واقع است.

یک کشاورز و همسرش باید با این واقعیت که قله دوهزارو ٥٠متری مانع تابیده‌شدن خورشید به زمین‌هایشان می‌شود، مقابله کنند. آندرآ سارتورتی، بازیگر ایتالیایی که در سریال‌های تلویزیونی‌ای مانند «رمان جنایی» و «مأموریت غیرممکن۳» بازی کرده و کلادیا پوتنزا در این فیلم بازی خواهند کرد و عکاسی این فیلم از ۱۴ سپتامبر (٢٣ شهریور) آغاز می‌شود و قرار است فیلم‌برداری آن به مدت شش‌هفته در یک دهکده دورافتاده که برای این منظور ساخته شده، شروع شود.


یک شرکت ایتالیایی با نام «سترولو» در زمینه عکاسی با نادری همراهی می‌کند و کارلو هینترمان، جراردو پانیچینی، میشل پتوچی و جرومی کالتاگیرونه در کنار ژیواگومدیای ایتالیا و شرکت نیویورکی «سیتریم» از تهیه‌کنندگان «کوه» هستند.

نادری همچنین در مصاحبه خود با بیان اینکه این اثر همچون دیگر فیلم‌هایش، دیالوگ زیادی ندارد، عنوان کرده است: «در فیلم‌هایم، سعی می‌کنم شخصیت‌هایی را با فرهنگ‌های مختلف و کشورهای مختلف و موقعیت‌های مختلف در کنار هم قرار دهم. در نهایت شخصیت‌های من به حیات ادامه می‌دهند زیرا باور دارم بشر می‌تواند چیزهای غیرممکن را ممکن کند».

ورایتی در بخشی از این گفت‌وگو به نکته دیگری هم پرداخته و از آن به‌عنوان یک موضوع جالب یاد کرده است: «نادری فیلم «کوه» را پس از ساختن فیلم «کات» در ژاپن، در ایتالیا می‌سازد و این در حالی است که عباس کیارستمی، فیلم‌ساز ایرانی، هم اولین فیلمش را در ایتالیا با عنوان «کپی برابر اصل» در سال ۲۰۱۰ ساخت و پس از آن فیلم «شبیه یک عاشق» را در سال ۲۰۱۲ در ژاپن جلو دوربین برد».

نادری هم در واکنش به این موضوع گفته است: «عباس دوست نزدیک من است و پس از اینکه «کات» را در ژاپن ساختم، به او اصرار کردم تا یک فیلم آنجا بسازد و او به من گفت ایتالیا را انتخاب کرده است. هر فیلم‌سازی می‌خواهد یک فیلم در ایتالیا بسازد».

منبع: شرق