پیام انتخاباتی روحانی چه بود؟

به گزارش پارسینه ، انتخابات ریاست جمهوری یازدهم از دید بسیاری از ناظران یکی از مهمترین تفاوت های جامعه ی ایرانی با دیگر جوامع پیرامونی را به تصویر کشید. چهار سال پس از رخدادهای تاسف برانگیز خرداد 1388 که چهره ی نظام مردمسالاری دینی جمهوری اسلامی ایران را در هم فشرد، مشارکت بالای مردم برای تعیین سرنوشت خود از طریق صندوق های رای، سطح فرهنگ سیاسی مردم ایران نسبت به دیگر کشورهای منطقه رابه روشنی نمایاند.

در این انتخابات، مشارکت بیش از 72 درصدی مردم پای صندوق های رای که حتی از دوره های هشتم و نهم انتخابات ریاست جمهوری فراتر بود، یکی از 2 هدف شعار سال 1392 یعنی «حماسه ی سیاسی» را برآورده ساخت و از دل این حماسه، دولتی برسر کار آمد تا هدف دیگر یعنی «حماسه ی اقتصادی» را محقق سازد.

افزون بر آنچه گفته شد، پیام های دیگری از دل این انتخابات برآمد که باید آن را با گذشت 2 سال بازروایی کرد:

1- انتخابات خردادماه 1392 رخدادی بود که روند حرکت عمومی کشور را دگرگون ساخت و به طور مشخص مردم و اراده ی آنان سبب ساز این تحول شد. در شرایطی که بسیاری از بی تدبیری ها در سیاستگذاری، تصمیم سازی و اداره ی کشور، فروگذاشتن امور مهم و تمرکز بر مسایل حاشیه یی، قرار دادن منافع ملی زیر سایه ی منافع فردی و گروهی، درگیری و جدال های بیهوده به ویژه با شخصیت ها و گروه های اصیل و ریشه دار نظام و ... کشور را در مسیری خطرناک قرار داده بود و روز به روز از خواست مردم و اهداف تعیین شده در اسناد بالادستی چون سند چشم انداز دور می ساخت، رای مردم در حکم «نه» قاطع به ادامه ی این روند بود؛ روندی که افزون بر بازتولید ناآرامی و تنش در فضای سیاسی- اقتصادی و ایجاد آسیب های فرهنگی- اجتماعی به دلیل ستیزش با جهانِ خارج، کشور را با دشواری های بسیاری روبرو ساخت و جز آوار تحریم هایی ظالمانه و کمرشکن بر کشور و خدشه دار ساختن منزلت منطقه یی و بین المللی در کنار گسترش انواع تهدیدهای ملی دستاوردی دیگر به بار نیاورد.

در شرایطی که برخی به ویژه دشمنان نظام جمهوری اسلامی رخدادهای سال 1388 را پایانی بر مردمسالاری در ایران می دانستند و شکاف ها و اختلاف های سیاسی و اجتماعی پس از انتخابات ریاست جمهوری را گسست های غیرقابل ترمیم و جبران ناپذیر برمی شمردند، مردمِ دلگرم از پیام آشکار رهبری و تاکید ایشان بر حفاظت از آرای مردم به عنوان «حق الناس»، اراده ی خود را بر گشودن فصلی نو در فضای سیاسی کشور قرار دادند و بار دیگر نشان دادند که در این کشور همچنان «میزان رای ملت» است.

2- در زمینه ی چرایی گرایش مردم به روحانی تحلیل های گوناگونی ارایه شده است که یکی از این تحلیل ها ناظر بر همخوانی بیشتر شعارها و برنامه های روحانی با خواست مردم است. روحانی بر خلاف برخی که در فضایی دور و جدا از واقعیت های جامعه، سودای پیچیدن نسخه برای مداوای زخم های سطحی تن تبدار و بیمار جامعه را دارند، کلیدهایی برای گشایش درهای بسته و مشکل های واقعی مردم نشان داد. یکی از این کلیدها پیوند دادن گردش سانتریفیوژهای هسته یی به چرخ زندگی مردم بود که در کنار وعده برای گشایش فضای سیاسی و توجه به حقوق شهروندی، تعامل سازنده با جهان، بازگرداندن ثبات و آرامش به کشور در زمینه های گوناگون، مورد استقبال مردم قرار گرفت.

روحانی بر خلاف برخی نخبگان سیاسی که خود را سخنگوی تام مردم و بلندگوی آنان قلمداد کرده و می کنند با درک موقعیت حساس کشور و شناخت خواسته های مردم وارد رقابت های انتخاباتی شد و بی هراس از هزینه های بیان برخی واقعیت ها و دگرگونی روندهای نامطلوب، سردمدار اصلاح امور بر مدار اعتدال گرایایی شد؛ رویکردی که خود، مردم دلزده از برخی تندروی ها و کندروی ها را برای دستیابی به فردایی امیدوارکننده برانگیخت. به این ترتیب پویشی ملی برای با انتخاب روحانی شکل گرفت که نتیجه ی آن برآمدن دولتی برای تدبیرورزی و امیدبخشی بود.

3- پیام دیگر انتخابات خردادماه 1392، ایجاد نوعی تحول در رفتار انتخاباتی رای دهندگان بود. در دوره های پیشین انتخابات ریاست جمهوری و نیز مجلس شورای اسلامی بارها رفتار سلبی رای دهندگان، تعیین کننده ی نتیجه ی نهایی انتخابات شد. به عنوان نمونه، نتیجه ی انتخابات ریاست جمهوری هفتم و نهم تا حد زیادی متاثر از این رفتار بود. به رغم آنچه در مورد پیام نخست یعنی نه گفتنِ مردم به روند پیشین گفته شد، انتخابات ریاست جمهوری یازدهم را باید نمود رفتاری سلبی- ایجابی دانست.

از آغاز تا انجامِ رقابت های انتخاباتی، بیشتر نامزدها به دلیل نابسامانی های موجود در زمره ی منتقدان سیاست های دولت نهم و دهم قرار داشتند و برای نخستین بار چهره های مطرح جریان های اصلی سیاسی کشور یعنی اصولگرایی و اصلاح طلبی در این زمینه اشتراک نظر یافتند. از این رو در 24 خرداد 1392 مردم نه به یک مشی سیاسی بلکه به برنامه ها و شعارهای یک نامزد برای برون رفت از وضعیت نابسامان آن زمان رای دادند.

پاسخ روحانی به این رفتار انتخاباتی، تلاش خستگی ناپذیر وی و همراهانش برای تحقق وعده ها و نیز شعار اعتدال گرایی بود که در انتخاب اعضای کابینه و مدیران دولت یازدهم آشکار شد. در این پیوند، روحانی نه بر مبنای وابستگی های سیاسی بلکه با نگاهی فراجناحی کارگزاران دولت تدبیر و امید را برگزید و از ظرفیت های گروه های مختلف برای تحقق شعارهای خود بهره گرفت. این اقدام نمایشی از بازگشت عقلانیت به فرایند اداره ی کشور بود که خود از وعده های روحانی و پیامدهای انتخاب وی به ریاست جمهوری به شمار می آید.

4- رخدادهای پس از روی کارآمدن دولت یازدهم، دیگر پیامدهای انتخاب مردم در 24 خرداد را نمایان می سازد. به رغم پابرجا بودن بسیاری از مانع ها و مشکل های پیش روی مردم و کشور، تدبیر و امید به عنوان 2 عنصر اساسی همچنان دولت و ملت را همپیوند و همزبان ساخته زیرا روندها در کشور رو به جلو، سازنده و امیدبخش است. پس از یک دهه ستیزش بی حاصل با قدرت های جهانی و بن بست گفت وگوهای هسته یی برای حل و فصل اختلاف های فراینده ی ایران و غرب، چشم اندازهای کسب توافق نهایی و فروریختن باقی مانده ی حصار بلند تحریم ها پدیدار شده است؛ رویدادی که به واسطه ی تلاش های بی وقفه ی کارگزاران سیاست خارجی دولت یازدهم می تواند ضمن رفع یکی از مهمترین دغدغه ها و نگرانی های مردم و چالش های پیش روی کشور، دستاوردی بی نظیر را برای نظام جمهوری اسلامی ایران به ثبت برساند.

در عرصه ی داخلی نیز اصلاح سیاست های پیشین بر مدار اعتدال و عقلگرایی دستاوردهای مهمی را به بار آورد. با وجود تردید های موجود در زمینه ی اثربخشی سیاست های اقتصادی دولتمردان تازه نفس دولت یازدهم در زمان وعده داد شده، نزدیک به یک سال پس از روی کار آمدن این دولت تورم 40 درصدی به زیر 17 درصد کشیده شد. از آن مهمتر، توقف روند حرکت زیر صفر رشد اقتصادی کشور و رسیدن آن به میزان چهار درصد در میانه های پارسال بود.

در کنار تدبیر و تلاش سیاستگذاران اقتصادی برای خروج از تنگناهای پیش رو همچون رکود و بیکاری و حرکت به سمت شکوفایی اقتصادی، توجه جدی به مسایل فرهنگی و آسیب های اجتماعی و همچنین بازگرداندن آرامش و در عین حال پویایی به فضای سیاسی کشور از دیگر پیامدهای انتخاب دولتی عقلگرا در 24 خرداد 1392 بود. هرچند خلاها و مشکلات زیادی نیز باقی است.