التهاب در ریه، اختلال در تنفس +درمان گیاهی

پنومونی یا عفونت ریه یک بیماری عفونی ریوی است که در بیشتر موارد علت باکتریایی دارد، اما ممکن است عوامل ویروسی یا به ندرت قارچ‌ها نیز در بروز آن نقش داشته باشند. پس از ابتلا، کیسه‌های هوایی ریه پر از مایع و عفونت می‌شود و در نتیجه تنفس دردناک خواهدشد. از طرفی، جذب اکسیژن کاهش می‌یابد. پنومونی بیشتر سالمندان و کودکان را مبتلا می‌کند.

بیمارانی که دچار ضعف سیستم ایمنی هستند نیز در معرض خطر خواهند بود که در این صورت نیاز به بستری در بیمارستان ضروری است. البته اگر وضعیت بیمار مبتلا به پنومونی طبیعی باشد، بیماری معمولا پس از ۲ یا ۳ هفته به کمک درمان‌های مناسب در منزل بهبود می‌یابد. ویروس‌ها و باکتری‌های عامل بیماری از طریق استنشاق هوا یا ذرات عطسه و سرفه بیمار به فرد دیگری منتقل می‌شود.

به علاوه، پنومونی در شرایط خاصی مثل تزریق ناسالم مواد، حین بارداری یا پس از تولد نیز ممکن است از طریق خون سرایت کند. در این باره نیز مانند دیگر بیماری‌های عفونی، رعایت اقدامات پیشگیرانه مانند شستشوی مرتب دست‌ها و پوشاندن بینی و دهان هنگام عطسه و سرفه اهمیت زیادی دارد. در صورت انتقال بیماری در بیمارستان، عفونت به طور کلی تهاجمی‌تر و عموما مقاوم به آنتی بیوتیک خواهدبود. گرچه سیستم دفاعی طبیعی کودکان قدرت مقابله با عفونت را دارد، اما کودکانی که دچار ضعف سیستم ایمنی هستند، در معرض خطر بسیار بالاتر ابتلا به پنومونی قرار دارند.

سوءتغذیه یکی از مهم‌ترین علل ضعف سیستم ایمنی کودکان، به خصوص در شیرخوارانی است که به طور انحصاری با شیر مادر تغذیه نشده اند. بیماری‌های زمینه‌ای مانند آلودگی به ویروس HIV (به خصوص در نوزادان زیر ۶ ماه)، سرخک، آنفلوانزا، سرماخوردگی، برونشیت، آسم و ناراحتی‌های قلبی نیز می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.

عوامل خطرساز

علاوه بر عوامل پیش گفته، به نظر می‌رسد عوامل ابتلا به پنومونی در زمستان ۳۰ درصد افزایش می‌یابد؛ یعنی فصل نیز می‌تواند جزو عوامل خطرساز قلمداد شود. همچنین عوامل دیگری نیز زمینه عفونت ریه را در کودکان تشدید می‌کند که عبارتند از:


• آلودگی هوای منزل ناشی از دود هیزم
• زندگی در منازل پرازدحام
• استعمال دخانیات والدین
• مصرف دارو‌های ضعیف کننده سیستم ایمنی مانند کورتیکواسترویید‌ها و شیمی درمانی
• پیوند قلب

علائم و عوارض


• تب بالا (۳۹ یا ۴۰ درجه) همراه لرز
• تنفس سریع و مشکل، همچنین نفس نفس زدن (به خصوص در موارد پنومونی ویروسی)
• خستگی و درد‌های عضلانی
• درد قفسه سینه
• ناراحتی‌های گوارشی مانند اسهال، حالت تهوع و استفراغ
• سرگیجه یا هذیان (به خصوص در سالمندان)
• بی اشتهایی در کودکان
• سردرد


علائم بیماری در نوزادان و کودکان ممکن است متفاوت با بزرگسالان باشد. در صورت عفونت حاد، نوزاد نمی‌تواند شیر بخورد و ممکن است کاهش هوشیاری و تشنج نیز عارض شود. پنومونی عوارض متعددی برای بیمار دارد و ممکن است در بعضی موارد منجر به مرگ وی شود. از همین رو، بیماری‌های عفونی، به خصوص در افراد ضعیف، سالمندان و کودکان باید جدی تلقی شود. از جمله عوارض این بیماری می‌توان به سپتیسمی، ورم ریوی، تجمع مایع و چرک در پرده‌های جنب، مننژیت و درگیری قلبی اشاره کرد.

تشخیص و درمان


پزشک متخصص با انجام معاینات بالینی، بررسی علائم و رادیوگرافی ریه‌ها یا آزمایش خون وضعیت دقیق بیماری را تشخیص می‌دهد.
البته ممکن است بررسی سطح اکسیژن ریه‌ها و در موارد حادتر برونکوسکوپی (معاینه و بررسی داخل نای و نایژه ها) نیز لازم باشد. از طرفی، اگر بیمار دچار مشکلات تنفسی باشد یا همراه سرفه خون دیده شود، مراجعه به پزشک اورژانس ضروری خواهدبود.
رویکرد‌های درمانی نیز با توجه به عامل زمینه ساز بیماری، متفاوت خواهدبود. با توجه به وخامت و وضعیت بیمار ممکن است ابتدا آنتی بیوتیک تزریق و سپس دارو‌های خوراکی تجویز شود. پس از ۱ تا ۳ روز، علائم به خصوص تب بالا بهبود می‌یابد. در غیر این صورت نیاز به مراجعه دوباره به پزشک خواهدبود. از آنجا که پنومونی یک بیماری جدی است، برای بهبود نباید تنها به درمان‌های سنتی اکتفا کرد. این مساله به خوصص در مورد نومونی باکتریایی بسیار اهمیت دارد، زیرا در این صورت مصرف آنتی بیوتیک ضروری است. استفاده از گیاهانی مانند اکالیپتوس یا آویشن به شکل دمنوش یا شربت تنها می‌تواند به بهبود سرفه کمک کند.

بهبود و پیشگیری

مانند دیگر بیماری‌های عفونی، در مورد پنومونی نیز توصیه اکید می‌شود بیمار استراحت کامل داشته باشد. درواقع بدن برای مقابله با عوامل بیماری زا نیاز به انرژی دارد و استراحت نقش مطلوبی در این زمینه ایفا می‌کند. نوشیدن مایعات فراوان به خصوص در پنومونی ویروسی بسیار مفید است، زیرا باعث رقیق شدن مایعات بدنی می‌شود و به دفع ویروس‌ها کمک می‌کند. در صورت بی اشتهایی کودک، مواد غذایی مغذی در حجم کم و دفعات مکرر به او خورانده شود و اگر گرسنه نیست، او را وادار به غذاخوردن نکنند. هرگز نباید به طور خودسرانه از دارو‌های ضدسرفه به خصوص برای کودکان استفاده کرد، زیرا گرچه سرفه را تسکین می‌دهد، ممکن است مانع تجمع ترشحات در نایژه‌ها و ریه‌ها شود و زمینه ایجاد مشکلات جدی‌تر تنفسی را فراهم کند.

سیگار و قلیان

شستشوی مرتب دست‌ها به خصوص هنگام حضور در اماکن آلوده بهترین شیوه پیشگیری است. استفاده از صابون‌های ضدعفونی کننده نیز در مدارس، بیمارستان ها، پادگان‌ها و دیگر محیط‌های شلوغ توصیه می‌شود. برای پیشگیری از انواع پنومونی باکتریایی واکسن وجود دارد که در شرایط خاص با نظر پزشک تجویز می‌شود. سالمندان بالای ۶۵ سال نیز بهتر است واکسن آنفلوانزا بزنند، زیرا در صورت ضعف سیستم ایمنی، ممکن است پنومونی در نتیجه آنفلوانزای فصلی بروز کند.


پنومونی از تشخیص تا درمان

التهاب بافت ریه که یک یا دو طرف قفسه سینه را درگیر می‌کند و معمولا در اثر عفونت ایجاد می‌شود، «پنومونی» یا «عفونت ریه» نامیده می‌شود. ممکن است منبع عفونت ریه در نقطه دیگری از بدن باشد و از طریق جریان خون منجر به عفونت ریه‌ها شود. این بیماری به خصوص در افراد مسن و کودکان کم سن، خطرناک است.

علل بیماری

• ارگانیسم‌های مختلفی شامل ویروس ها، باکتری ها، قارچ‌ها و انگل‌ها
• استنشاق مواد شیمیایی مانند بخار‌های سمی
• التهاب ریه در اثر استنشاق مواد حساسیت زا
• مواجهه با موادی که در محیط کار یا محیط‌های دیگر وجود دارند. مثلا برخی کشاورزان در اثر تنفس گرد و غبار، دچار التهاب ریه می‌شوند.
• نوعی استرپتوکوک
• وارد شدن بخشی از محتویات معده به ریه‌ها در اثر استفراغ

افراد در معرض خطر

• کودکان خصوصا آن‌هایی که بیماری مزمن دارند.
• افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن قلبی، ریوی، کبدی، کلیوی، آسم و دیابت.
• افرادی که سیگار می‌کشند.
• افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند مانند افراد مبتلا به ایدز.
• افراد پیر و ضعیف.
• افرادی که طحال آن‌ها با جراحی برداشته شده است.
• افراد الکلی.

پیشگیری از پنومونی

• سیگار کشیدن بافت ریه را تخریب می‌کند و ریه را نسبت به عفونت‌ها آسیب پذیر خواهدکرد.
• رای باکتری پنوموکوک واکسنی تهیه شده، اما جزو برنامه واکسیناسیون کشوری نیست. برای دریافت آن می‌توانید به پزشک مراجعه کنید.
• اگر بالای ۶۵ سال دارید، سیستم ایمنی شما ضعیف شده یا به بیماری مزمنی مانند بیماری مزمن قلبی، ریوی، کلیوی، کبدی، آسم یا دیابت دچار هستید، باید واکسن پنوموکوک را دریافت کنید. همچنین باید به خوبی از خود مراقبت کنید و برای پیشگیری از ابتلا به پنومونی ویروسی، واکسن آنفلوانزا بزنید.
• اگر به هر علتی طحال شما با جراحی برداشته شده، دریافت واکسن پنوموکوک بسیار اهمیت دارد.
• در صورت ابتلا به سرماخوردگی و سایر عفونت‌های تنفسی باید نکات بهداشتی را رعایت کنید تا از انتقال عوامل بیماری زا به افراد مستعد بیماری پیشگیری شود.


طرز تشخیص

بیماری با معاینات و برخی اقدامات دیگر (رادیوگرافی و...)، تشخیص داده می‌شود. در موارد نادری، ممکن است یک بیماری شبیه عفونت ریه و نیازمند بررسی‌های بیشتر باشد، مثلا سرطان ریه با چنین علائمی بروز می‌کند.

راهکار‌های درمان

در مواردی به صورت سرپایی قابل درمان است و در موارد دیگر به صورت بستری انجام می‌گیرد. درمان آنتی بیوتیکی، فیزیوتراپی قفسه سینه و در مواردی اکسیژن استفاده می‌شوند. در صورتی که در ۲ تا ۳ ماه گذشته سفری به کشور‌های دیگر داشته اید، بسیار مهم است که فورا این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. ممکن است نوع ارگانیسمی که از مکان‌های دیگر موج بیماری شما شده به درمان متفاوتی نیاز داشته باشد. با توجه به نوع و شدت بیماری ممکن است درمان خوراکی یا تزریقی استفاده شود. پس از درمان موفقیت آمیز عفونت ریوی ممکن است احساس خستگی، کوتاهی نفس و سرفه آزاردهنده و طولانی مدت را برای چند هفته داشته باشید که طبیعی است.

آنفلوانزا می‌تواند باعث پنومونی شود

بیماری آنفلوانزای معمولی، مبتلایان را دچار عفونت ریه و عوارض مغزی، قلبی- عروقی، تورم مغز و نیز تورم سطح داخلی مخاط قلب می‌کند، حتی در مواردی منجر به مرگ مبتلایان به این بیماری می‌شود. بهترین روش مقابله با عوارض این بیماری، رعایت بهداشت فردی و واکسینه کردن افراد علیه آنفلوانزاست. پزشکان، اواخر شهریور و اوایل پاییز را به عنوان زمان مناسب برای تزریق واکسن آنفلوانزا توصیه می‌کنند. آنفلوانزا به شدت واگیردار است. رعایت نکردن بهداشت، سرفه و عطسه در فضای باز، دست دادن، بوسیدن و استفاده مشترک از لیوان و ظروف سبب انتقال این بیماری می‌شود و در مکان‌هایی که اصول اولیه بهداشت فردی رعایت نمی‌شود، شیوع بیشتری دارد.

مقایسه پنومونی و برونشیت

پنومونی اغلب شدیدتر از برونشیت است. برونشیت، التهاب یا عفونت راه‌های هوایی بزرگ (برونش ها) است. در برخی مواقع، برونشیت و پنومونی همزمان ایجاد می‌شود که به آن «برونکوپنومونی» می‌گویند.

درمان‌های سنتی، خانگی و طبیعی

آویشن: به عنوان ضدگرفتگی در درمان سیاه سرفه، برونشیت، عفونت ریه، سرماخوردگی و آنفلوانزا استفاده می‌شود. برای درمان سرفه، یک مشت آویشن را در یک لیتر آب بجوشانید و آن را صاف کنید. بعد ۲۵۰ گرم عسل به آن اضافه کرده و هر روز نصف فنجان میل کنید.

منبع:بهداشت نیوز
سیر: ضدعفونی کننده قوی برای مجاری ریه است و مصرف آن به سرعت خلط سینه را کم می‌کند. سوپ سیر در زمستان، مجاری تنفسی را تقویت می‌کند و برای برونشیت مفید است.

کدو حلوایی: نرم کننده سینه و خنک کننده است.

جوشانده عناب: تسکین دهنده برای درمان عفونت‌های گلو، برونشیت، روده‌ها و مجاری ادرار است. به این صورت که ۳۰ تا ۶۰ گرم عناب خشک را در یک لیتر آب ۳۰ دقیقه می‌جوشانند و آن را مصرف می‌کنند.

دمکرده گل ختمی و برگ ختمی: برای درمان عفونت‌های مجاری تنفسی، تورم روده، انواع زکام، برونشیت، درد گلو، ورم حنجره و آنژین بسیار مفید است.

جوشانده خرما: ۶۰ گرم خرما را در یک لیتر آب جوش بریزید و پس از ولرم شدن میل کنید. برای درمان زکام، درد گلو و عفونت‌های ریوی موثر است.

جوشانده برگ کرفس: جوشانده ۳۰ گرم برگ کرفس در یک لیتر آب مخلوط با شیر، در درمان بیماری‌های ریوی و گرفتگی صدا موثر است.

پیاز: گوگرد پیاز، پس از ورود به خون و ریه ها، با عفونت‌های مجاری تنفسی مبارزه می‌کند.

جوشانده انجیر: برای درمان برونشیت‌های کهنه دارای خاصیت فوق العاده‌ای است.

آب هویج: در رفع ترشحات برونش‌ها و ریه‌ها فوق العاده موثر است.