رمزگشایی از ماجرای تجویز جراحی های غیر ضروری توسط برخی پزشکان

گزارشهای متعدد نشان میدهند که برخی پزشکان، برخلاف اصول اخلاقی و سوگند حرفهای خود، بیماران را به انجام عملهایی ترغیب میکنند که نهتنها ضرورتی ندارند، بلکه گاه پیامدهای جبرانناپذیری نیز به همراه دارند.
به گزارش پارسینه به نقل از اطلاعات آنلاین در دنیای پزشکی و درمان، هیچ چیز به اندازه اعتماد بیمار به پزشک تعیین کننده نیست. درواقع این اعتماد، یک پایه اساسی برای درمان درست و کارآمد است. اما بسیار دیده و شنیده شده که برخی پزشکان با اولویت قرار دادن منافع مالی خود بیمار را به سمت جراحیهای غیرضروری و بیجا سوق میدهند. جراحیهایی که برای بیمار ممکن است عوارض سخت و گاه جبران ناپذیری را به وجود بیاورد.
براساس آخرین صحبت عباس مسجدی رئیس سازمان پزشکی قانونی، در سال ۱۴۰۳ بیش از ۱۵ هزار و ۴۱ پرونده قصور پزشکی در این سازمان تشکیل شده است. حال مسئلهای که وجود دارد این است که در پرونده شکایت از پزشکان، همیشه هم بحث قصور پزشکی و سهلانگاری مطرح نیست. بلکه گاهی هم اخلاق پزشکی آگاهانه زیر پا گذاشته میشود که البته آمار دقیق و مستقلی در این باره وجود ندارد. چرا که این مسئله از آن دست مسائلی است که در پشت پرده قرار دارد و ذینفعان از بیان واقعیتها طفره میروند. در این گزارش با چند نفر که تجربه تجویز عمل غیرضروری داشتهاند به گفتوگو نشستیم.
داستان یک عمل جراحی که به راه کج رفت
«نوید» ۲۷ سال پرستار اتاق عمل بوده و خود یکی از قربانیانی است که زیر تیغ جراحی غیرضروری و نادرست یک جراح اعصاب رفت. او سالها از کمردرد رنج میبرد، اما اخیرا این درد به پاهایش هم سرایت کرده بود و همین مسئله باعث شد که به دکتر «میم» در یکی از بیمارستانهای مطرح تهران مراجعه کند. این جراح اعصاب پس از معاینه گفت که به یک عمل خیلی بزرگ که به اصطلاح به آن «سیدی گذاری» میگویند، نیاز دارد. عملی که باید مهره دهم سینهای تا مهره اول خاجی به وسیله پیچ و میله به یکدیگر متصل شوند.
نوید در ابتدا با این عمل مخالفت کرد و میدانست که عوارض سختی در انتظار اوست. اما دکتر او را متقاعد کرد و درنهایت تن به عمل داد و دچار مشکلات زیادی شد: «من بعد از عمل به اصطلاح پزشکی دچار اسکولیوز شدم. به شکلی که هر طرف بدنم به یک سمتی میرفت و اصلا کج و کوله شده بودم. پرونده را فرستادم برای یکی از همکاران دکتر «میم» که فوق تخصص ستون فقرات بودند. ایشان گفتند دچار عدم تعادل در محورهای کمری و همچنین سندرم پشت صاف (flat back syndrome) شدهام و بایستی که دوباره یک عمل سنگین انجام دهم». نوید نزد دو جراح اعصاب دیگر هم رفت و آنها هم این مسئله تایید کردند که این جراحی، یک جراحی غیرضروری و بیجا بوده که به اصطلاح به آن overtreatment میگویند.
این قصه که رنگ و بوی منفعت مالی دارد فقط به همین نقطه ختم نمیشود. بلکه رفتارهای پیش از عمل دکتر «میم» هم حاکی از همین مسئله است: «من به دکتر گفتم که پروتزها و پیچها و لوازم مورد نیاز عمل را نسخه کند تا من خودم از جایی که آشنا دارم خریداری کنم. اما ایشان مخالفت کردند و گفتند هرچه که در بیمارستان استفاده میشود خوب و مورد تایید ما است. درحالی که این مسئله به پزشک ربطی ندارد و در بسیاری از جاها اجازه میدهند که مریض خودش وسایل مورد نیاز جراحی را با توجه به وسعش تهیه کند».
نوید بر اساس تجربه ۲۷ سال کار در بیمارستان، بر این باور است که شرکتهای بزرگ تجهیزات پزشکی که در بیمارستانها مستقر هستند، به هر پزشکی که از لوازم آنها استفاده کند پورسانتهای خیلی خوب میدهند. گاهی اوقات هم آن شرکت برای خودشان است. همین مسئله در حقیقت پای منافع مالی را در کار پزشکی باز میکند و اصل سود ورزی را تبدیل به اولویت اول برخی پزشکان میکند.
نان در زیباییست
«نسترن» زن جوانی است که برای مشکل گرفتگی گوش به یک متخصص گوش و حلق و بینی معروف مراجعه میکند. او صرفا برای درمان این وضعیت و جرمگیری رفته بود که ناگهان این پزشک بدون هیچگونه پرسش و طرح مسئلهای از جانب نسترن به صورت خودجوش شروع کرد به صحبت کردن پیرامون عمل زیبایی گوش و چنین پیشنهادی را به او داد. پیشنهادی که باعث شد به نسترن احساس نازیبایی و ناکافی بودن دست دهد: «دکتر گوشم را در دستش گرفت و گفت این قسمت از سرت فاصله دارد و این قسمت بالایی گوش هم بزرگ است. همه اینها را میتوانم در یک جراحی سرپایی درست کنم. از او پرسیدم که آیا چنین کاری ضرورت پزشکی و درمانی دارد؟ گفتند نه، اتفاقا این مدل گوش امواج صوتی را بهتر دریافت میکند و شنوایی بهتری دارد. به نظر من مطرح کردن این پیشنهاد بدون خواست خودم چیزی جز بازاریابی و مارکتینگ در این زمینه نیست». تا قبل از این پیشنهاد، نسترن در یک صلحی با فرم گوشهایش بود و مشکلی با آن نداشت. اما پس از صحبت آن پزشک، او در فکر فرو رفت و مدام این پرسش را با همسر و اطرافیانش مطرح میکرد که آیا لزومی دارد که این عمل زیبایی را انجام دهد؟ که درنهایت مغلوب پیشنهاد پزشک نمیشود.
و اما «آیدا» زن جوان دیگری است که به دلیل پریودهای با تاخیر و سختش به یک پزشک زنان در شمال تهران مراجعه میکند. پزشک بدون هیچ توجهی به توضیحات او برایش عمل لابیاپلاستی که همان عمل زیباسازی واژن است را به منظور ارتقای کیفیت رابطه جنسی تجویز میکند: «نه آزمایشی برام نوشتند و نه خواستند که سونوگرافی انجام دهم. فقط همه تاکیدشان روی لابیاپلاستی بود». آیدا به پزشک دیگری مراجعه میکند و پزشک دوم چندین آزمایش برای کمخونی، هورمون استرس و... نوشت که در نهایت متوجه وجود یک کیست دو میلیمتری شدند که با مصرف دارو و تغییر در سبک زندگی مشکل برطرف شد.
جراحی برای منفعت مالی؟ هرگز!
دکتر فرنود گودرزی، رئیس مجمع نظام پزشکی کشور، با اشاره به این که هیچ پزشکی به منظور منفعت مالی بیمار را به سمت جراحی غیرضروری نمیبرد به اطلاعات آنلاین گفت: «هیچ خلبانی هواپیمای خود را عامدانه به سمت سقوط نمیبرد. خطا، قصور، سهلانگاری و... ممکن است. اما کسی با هویت و آبروی خودش بازی نمیکند».
این درحالی است که دکتر فرید سنگینآبادی پزشک عمومی و زیبایی، به خبرنگار ما میگوید که برخی پزشکانی که در مراکز دولتی کار میکنند، در شرایطی که بیمار واقعا احتیاج ندارد، دست به عمل غیرضروری میزنند. چنین کاری صرفا بخاطر منفعت مالی و این که بیمارستان یک پولی به او بدهد صورت میگیرد.
از طرف دیگر، او بر این مسئله مهر تایید زد که گاهی برای عملهایی مثل عمل ستون فقرات که نیاز به تجهیزات دارد، پزشک تجهیزات لازم را از یک شرکت خاص تهیه میکند و علتش هم درصدی و مشارکتی کار کردن با آن مراکز است.
ارسال نظر