کدام زیردریایی ایران موشک را به سمت اسرائیل شلیک کرد؟

به گزارش پارسینه به نقل از  دانشجو ؛ در بحبوحه تحولات استراتژیک منطقه و نمایش اقتدار نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، به ویژه در پاسخ‌های کوبنده به متجاوزان در طول جنگ 12 روزه، همواره سوالاتی در خصوص ابعاد و گستره توانمندی‌های نظامی کشور مطرح می‌شود.

یکی از پرسش‌های کلیدی که پس از عملیات‌های ترکیبی و پیچیده اخیر در ذهن تحلیلگران و افکار عمومی شکل گرفت، به نقش نیروی زیرسطحی ایران در این معادلات بازمی‌گردد. به طور مشخص، پس از عملیات «وعده صادق ۳»، این گمانه‌زنی تقویت شد که یک زیردریایی ایرانی اقدام به شلیک موشک کروز به سمت اهدافی در سرزمین‌های اشغالی کرده است.

 

 

شواهد و رزمایش‌های پیشین نشان می‌دهد که نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به فناوری پیشرفته شلیک موشک‌های کروز از زیردریایی‌های خود دست یافته است. پروژه موفق «جاسک-۲» که طی آن موشک‌های کروز ضدکشتی از زیردریایی کلاس غدیر با موفقیت پرتاب شدند، گواهی بر این مدعاست.

بنابراین، هرچند تصویر رسمی از این اقدام منتشر نشده، اما تحلیل فنی و نظامی نشان می‌دهد که این قابلیت، در زیرسطحی ارتش وجود دارد و شلیک موشک از زیردریایی فراتر از چند شایعه رسانه ای است. لازم به ذکره برد موشک های پروژه جاسک 2 به اراضی قدس اشغالی نمیرسد و در صورت ارتقا یا تعویض نوع موشک ولی بر اساس همان تاکتیک و کنیستر امکان رسیدن به برد اراضی قدس اشغالی وجود دارد.

 

برای درک عمیق‌تر این توانمندی، باید سفری به تاریخچه و سیر تکامل ناوگان زیرسطحی ایران داشته باشیم؛ داستانی که از یک خریدار صرف به یک طراح و تولیدکننده بومی بدل شده است. در ادامه به بررسی شکل گیری ناوگان زیردریایی ایران و همچنین وضعیت فعلی زیردریایی های ایرانی میپردازیم:

 

 کلاس کیلو، نخستین تجربه زیرسطحی ایران

ورود ایران به باشگاه دارندگان زیردریایی پس از پایان جنگ تحمیلی و در دهه ۱۳۷۰ شمسی رقم خورد. در آن دوران، در راستای بازسازی و نوسازی نیروهای مسلح، قراردادی با روسیه برای خرید سه فروند زیردریایی دیزل-الکتریک کلاس «کیلو» (پروژه ۸۷۷) منعقد شد. این زیردریایی‌ها که در ایران با نام کلاس «طارق» شناخته می‌شوند، به ترتیب با نام‌های طارق ۹۰۱، نوح ۹۰۲ و یونس ۹۰۳ در سال‌های ۱۹۹۲، ۱۹۹۳ و ۱۹۹۶ به نیروی دریایی ارتش پیوستند.

کلاس کیلو در زمان خود یکی از بی‌صداترین و بهترین زیردریایی‌های دیزل-الکتریک جهان محسوب می‌شد و لقب «حفره سیاه» را از آن خود کرده بود. این زیردریایی سنگین با وزن ۳۹۵۰ تن در حالت غوطه‌ور، طول ۷۴ متر و ۵۲ نفر خدمه، برای عملیات در آب‌های عمیق و اقیانوسی طراحی شده است. مداومت دریانوردی ۴۵ روزه و ۶ لوله اژدرافکن ۵۳۳ میلی‌متری با قابلیت حمل ۱۸ اژدر (احتمالاً از نوع تایپ ۵۳ روسی یا والفجر بومی) آن را به یک شکارچی قدرتمند در دریاهای آزاد بدل می‌کند.

با این حال، این تجربه اولیه خالی از چالش نبود. بدعهدی روس‌ها در ارائه دفترچه‌های فنی و پشتیبانی تعمیر و نگهداری، برای سال‌ها ناوگان طارق را با مشکلات جدی مواجه کرد. این فشار، اما در نهایت به یک فرصت طلایی برای متخصصان داخلی تبدیل شد.

 جهاد خودکفایی نیروی دریایی ارتش با تکیه بر دانش و غیرت ایرانی، توانست بر این چالش فائق آید و تعمیرات اساسی و اورهال کامل این زیردریایی‌های پیچیده را در داخل کشور به سرانجام برساند. این دستاورد بزرگ، سنگ بنای استقلال ایران در حوزه فناوری‌های زیرسطحی شد.

از منظر استراتژیک، کلاس کیلو برای عملیات در عمق کم خلیج فارس چندان مناسب نیست، اما یک بازوی قدرتمند برای حفاظت از منافع ملی در دریای عمان، شمال اقیانوس هند و آب‌های دوردست به شمار می‌رود. حضور این زیردریایی‌ها در این مناطق، عمق استراتژیک ایران را افزایش داده و توانایی کنترل خطوط مواصلاتی حیاتی را به نیروهای مسلح می‌بخشد.

 

زاده خلیج فارس؛ کلاس غدیر، استاد رزم نامتقارن

نیازهای عملیاتی در خلیج فارس، با ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود (عمق کم، شوری بالا و ترافیک دریایی سنگین)، ایران را به سمت توسعه یک زیردریایی متناسب با این جغرافیا سوق داد. در اوایل دهه ۱۳۸۰، با انتقال فناوری زیردریایی کلاس «یونو» از کره شمالی، پروژه بومی‌سازی و تولید انبوه مینی‌زیردریایی‌ها در ایران کلید خورد. حاصل این تلاش، کلاس غدیر بود؛ یک زیردریایی کوچک اما مرگبار که به ستون فقرات نیروی زیرسطحی ایران در خلیج فارس تبدیل شد.

غدیر با وزن ۱۱۵ تا ۱۵۰ تن و طول ۲۹ متر، در رده زیردریایی‌های میدجت (Midget) قرار می‌گیرد. این ابعاد کوچک، بزرگترین مزیت آن است.

ردیابی غدیر توسط سونارهای دشمن بسیار دشوار است و قابلیت «کف‌نشینی» (نشستن در بستر دریا) به آن اجازه می‌دهد تا برای مدت طولانی در نقاط استراتژیک به کمین بنشیند و در لحظه مناسب به دشمن ضربه بزند.

با تولید بیش از ۲۱ فروند از این کلاس، ایران عملاً خلیج فارس را به یک میدان مین متحرک و هوشمند برای هر نیروی متخاصم تبدیل کرده است.

این زیردریایی دارای دو مقر پرتاب اژدر ۵۳۳ میلی‌متری است و معمولاً دو اژدر (از نوع والفجر یا نسخه‌های مشابه) حمل می‌کند. اگرچه برد و مداومت عملیاتی آن محدود است، اما برای ماموریت‌های تعریف‌شده در خلیج فارس و سواحل مکران کاملاً کفایت می‌کند.

متخصصان ایرانی در طول سال‌ها، این کلاس را با سامانه‌های بومی ارتقا داده‌اند؛ کابین دیجیتال، اپتیک پیشرفته با دید حرارتی و مسافت‌یاب لیزری، و سونارهای بهینه‌شده، غدیر را از نمونه اولیه کره‌ای خود بسیار توانمندتر کرده است.

اوج شکوه فناوری در کلاس غدیر، موفقیت در پروژه جاسک-۲ بود. تبدیل این زیردریایی کوچک به یک سکوی پرتاب موشک کروز، یک جهش پارادایمی در توان رزم نامتقارن ایران بود. غدیر اکنون می‌تواند بدون آنکه شناسایی شود، به نزدیکی ناوگروه دشمن نفوذ کرده و موشک‌های ضدکشتی خود را از اعماق شلیک کند.