کرونای تیغی چیست؟ نگاهی به زیرسویه جدید NB.۱.۸.۱

یکی از علائم مشخص کرونای نیمبوس، گلودرد شدید و سوزناک است که باعث می‌شود بیماران حس می‌کنند «تیغ در گلو» دارند. این علامت، به همراه التهاب و قرمزی حلق، درد هنگام بلع، خشکی و خارش گلو، و تب خفیف، از جمله نشانه‌های اصلی کرونای تیغی است. این بیماری، همانند دیگر سویه‌های کرونا، به‌ویژه در فصول سرد سال و در شرایط کاهش دما فعال‌تر می‌شود، اما علائم آن عموماً خفیف و مشابه سرماخوردگی یا آنفولانزای فصلی است.

با وجود گسترش اخبار مربوط به کرونای تیغی در سطح جهانی، تاکنون هیچ موردی از این سویه در ایران گزارش نشده است. مینو محرز، متخصص بیماری‌های عفونی، در گفت‌وگو با رسانه‌ها تاکید کرده است که هیچ بیمار مبتلا به کرونای تیغی در ایران وجود ندارد. او افزود که بیماران کرونایی در ایران در حال حاضر بیشتر علائمی چون تب، سرفه یا اسهال را تجربه می‌کنند، و معمولاً پس از چند روز بهبود می‌یابند.

محرز همچنین به افزایش مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها در ایران اشاره کرد و هشدار داد که استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان بیماری‌های ویروسی مانند کرونا یا سرماخوردگی نه‌تنها مفید نیست، بلکه می‌تواند خطرناک باشد و به مقاومت میکروبی منجر شود.

در همین راستا، علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت ایران، اعلام کرده است که هیچ سویه جدید یا غیرمعمولی از ویروس کرونا در کشور مشاهده نشده است. به گفته او، ویروس‌ها به‌طور طبیعی دچار تغییرات و جهش‌هایی می‌شوند، اما تاکنون هیچ سویه‌ای که باعث افزایش بستری یا مرگ‌ومیر در ایران شده باشد، شناسایی نشده است.

رئیسی همچنین اشاره کرد که وزارت بهداشت ایران برنامه‌ای به نام «دیده‌وری ۲۳ پاتوژن» را اجرا می‌کند که در آن تغییرات ژنتیکی ویروس‌ها از جمله کرونا و آنفولانزا به‌صورت مستمر پایش می‌شود.

سویه NB.1.8.1 که به‌طور غیررسمی «نیمبوس» شناخته می‌شود و در ایران «کرونای تیغی» نام گرفته، یک نوع ویروس سندرم حاد تنفسی شدید کروناویروس ۲ (SARS-CoV-2) است که باعث بیماری کووید-۱۹ می‌شود. نیمبوس در حال حاضر توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) به‌عنوان «سویه تحت نظارت» (به اختصار VUM) فهرست شده است. از ابتدای دنیاگیری کووید ۱۹، سازمان بهداشت جهانی انواع مختلف ویروس کرونا را پیگیری کرده است.

هرچند کرونای تیغی بسیاری از علائم مشابه با سایر گونه‌های قبلی کووید را دارد، یک علامت متمایز آن را برجسته می‌کند: گلودرد و سوزش شدید گلو که به‌ویژه هنگام بلعیدن، افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

سازمان بهداشت جهانی و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در آمریکا سویه نیمبوس را به همراه سایر گونه‌ها از نزدیک زیر نظر دارند؛ اما تاکنون هیچ مدرکی مبنی بر اینکه نیمبوس علائم شدیدتری را برای اکثر افراد نسبت به گونه‌های قبلی کووید ایجاد می‌کند، وجود ندارد.

تحلیل‌های ژنتیکی در سطح جهان نشان می‌دهند که دو سویه اصلی از ویروس کرونا که اکنون در حال گردش هستند، استراتوس و نیمبوس نام دارند. سویه استراتوس بیشترین موارد ابتلا را در اروپا و آمریکا به خود اختصاص داده است، در حالی که نیمبوس در منطقه اقیانوس آرام غربی غالب است.

سویه نیمبوس نخستین بار در اوایل سال ۲۰۲۵ در چین شناسایی شد و از آن زمان در کشورهای مختلفی از جمله ایالات متحده و اروپا گزارش شده است.

سویه نیمبوس معمولاً علائم ملایمی دارد که بیشتر شبیه سایر بیماری‌های تنفسی است. بااین‌حال، برخی افراد از گلودرد شدید ناشی از سویه نیمبوس شکایت دارند که گاهی حتی آن را به‌عنوان گلودرد تیز یا شبیه به تیغ توصیف می‌کنند؛ به‌ویژه در مراحل ابتدایی عفونت. شایع‌ترین علائم کرونای تیغی عبارت‌اند از:

• گلودرد شدید (معمولاً هنگام بلع احساس می‌شود)
• خستگی مفرط
• سرفه خفیف
• گرفتگی بینی یا آبریزش بینی
• تب و درد عضلانی
• عطسه
• علائم گوارشی مانند تهوع یا اسهال (که کمتر رایج است، اما ممکن است رخ دهد)

سویه NB.1.8.1 در اتصال به سلول‌های بدن و واردشدن به آن‌ها بسیار کارآمد است. این ویروس به قسمتی از سلول‌ها به نام گیرنده آنزیم ۲ مبدل آنژیوتانسین (ACE2) متصل می‌شود؛ همان نقطه‌ای که سایر سویه‌های کووید-۱۹ نیز برای وارد شدن به سلول‌ها از آن استفاده می‌کنند.

در آزمایش‌های آزمایشگاهی، مشخص شده است که سویه نیمبوس می‌تواند سلول‌ها را به میزان ۲٫۵ برابر بیشتر از سویه قبلی، یعنی اومیکرون آلوده کند. این عامل یکی از دلایل اصلی سرعت بالای انتشار این سویه است. بااین‌حال، سرعت انتشار بالا لزوماً به این معنا نیست که از سیستم ایمنی افراد بهتر فرار می‌کند یا خطرناک‌تر است، بلکه صرفاً راحت‌تر وارد سلول‌ها می‌شود.

هنوز مشخص نیست که کرونای تیغی باعث ایجاد علائم شدیدتر نسبت به سایر سویه‌ها برای اکثر افراد می‌شود یا نه. کارشناسان می‌گویند که در حال حاضر نگرانی خاصی از بابت افزایش بستری‌شدن یا مرگ ناشی از این سویه وجود ندارد.

مانند سویه‌های قبلی کووید-۱۹، سویه نیمبوس برای گروه‌های خاصی از افراد خطر بیشتری دارد:

• سالمندان
• افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی، دیابت یا اختلالات تنفسی
• افراد دارای سیستم ایمنی ضعیفی
• کسانی که واکسینه نشده‌اند

گرچه کودکان و بزرگسالان سالم هم ممکن است آلوده شوند، احتمال بروز علائم شدید در آن‌ها کمتر است. اکثر افراد با استراحت در خانه از کووید-۱۹ بهبود می‌یابند؛ اما افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند باید احتیاط بیشتری به خرج دهند، زیرا کووید-۱۹ می‌تواند باعث ایجاد مشکلات یا علائم طولانی مدت شود.

با سردترشدن هوا و بیشتر شدن گردهمایی‌های درون‌خانه‌ای، پیش‌بینی می‌شود که شیوع کووید-۱۹ افزایش یابد. خوشبختانه، همان تدابیر پیشگیرانه ساده‌ای که در سال‌های گذشته استفاده می‌شدند هنوز مؤثر هستند و می‌توانند در برابر سویه‌های مختلف کووید-۱۹ مفید باشند.

مهم است که درک کنید ابتلا به یک سویه از ویروس کرونا، مانند اومیکرون یا هر سویه دیگر، شما را از ابتلا به سویه‌های جدید یا دیگر نوع‌های ویروس کرونا محافظت نمی‌کند. به عبارت دیگر، حتی اگر شما قبلاً به کووید-۱۹ مبتلا شده‌اید و از سویه خاصی بهبود یافته‌اید، همچنان ممکن است به سویه‌های جدیدی که در حال ظهور هستند، آلوده شوید.

براساس ارزیابی ریسک سازمان بهداشت جهانی بیان، انتظار می‌رود که واکسن‌های کووید-۱۹ که در حال حاضر تأیید شده‌اند، همچنان در برابر سویه نیمبوس مؤثر باشند.

ارزیابی ریسک WHO به مطالعه‌ای اشاره می‌کند که نشان داد سویه نیمبوس درمقایسه با رایج‌ترین سویه‌ی کنونی کووید ۱۹، باعث کاهش ۱٫۵ تا ۱٫۶ برابری اثرگذاری آنتی‌بادی‌ها می‌شود. بااین‌حال، سازمان بهداشت جهانی تأکید می‌کند که برای درک بهتر نیمبوس نیازمند تحقیقات بیشتر است؛ اما واکسن‌های فعلی همچنان مؤثر خواهند بود.

• اصول بهداشتی را رعایت کنید: دست‌های خود را به‌طور مرتب بشویید، هنگام عطسه یا سرفه دهان و بینی خود را بپوشانید، و از لمس صورت خود خودداری کنید.
• در مکان‌های شلوغ ماسک بزنید: در مکان‌های عمومی، هنگام سفر هوایی یا استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی، ماسک بزنید.
• اگر بیمار هستید، در خانه بمانید: حتی علائم خفیفی مانند گلودرد یا بینی مسدود شده می‌تواند نشانه‌ای از کووید-۱۹ باشد. برای محافظت از دیگران استراحت کنید و در صورت نیاز در خانه بمانید.
• هوای خانه خود را بهبود دهید: پنجره‌ها را باز کنید یا هر زمان که ممکن است در فضای باز بمانید. هوای تازه خطر انتقال ویروس از طریق هوا را کاهش می‌دهد.

برای بیشتر افراد، علائم سویه نیمبوس با استراحت، نوشیدن مایعات، داروهای مسکن بدون نسخه و ایزوله‌شدن برای جلوگیری از انتقال به دیگران قابل مدیریت است. اگر شما یا اعضای خانواده‌ شما به کووید-۱۹ مبتلا هستید، به‌ویژه اگر بیماری زمینه‌ای دارید، با پزشک خود در مورد گزینه‌های دارویی مشورت کنید.

در صورتی که با مشکلات زیر مواجه شدید، فوراً به اورژانس مراجعه کنید:

• دشواری در تنفس
• احساس درد یا فشار در قفسه سینه
• گیجی یا مشکل در بیدار ماندن
• رنگ‌پریدگی یا کبودی لب‌ها یا پوست

با توجه به اطلاعات موجود، کارشناسان به مردم توصیه می‌کنند که در صورت تجربه علائمی همچون گلودرد یا تب، از مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها خودداری کنند و به جای آن به پزشک مراجعه و درمان‌های ضدالتهاب و استراحت را دنبال کنند. آگاهی از تفاوت‌های بین سویه‌های مختلف ویروس‌ها و نحوه درمان هر کدام، می‌تواند به جلوگیری از اضطراب‌های بی‌مورد و شایعات نادرست کمک کند.

کووید-۱۹ احتمالاً از بین نمی‌رود، اما ما در طول این مدت توانسته‌ایم به‌طور قابل توجهی درک و توانمندی خود را برای زندگی با این ویروس افزایش دهیم. از آغاز شیوع این بیماری، تلاش‌های زیادی برای کاهش تاثیرات آن بر سلامت عمومی صورت گرفته و هم‌اکنون بسیاری از افراد به‌طور طبیعی در برابر آن مقاوم‌تر شده‌اند. بااین‌حال، با توجه به ظهور واریانت‌های جدید مانند نیمبوس، همچنان باید مراقب باشیم و اقدامات پیشگیرانه را جدی بگیریم. آگاهی از علائم و ویژگی‌های این سویه‌های جدید، به‌ویژه در زمانی که ویروس به سرعت در حال تکامل است، اهمیت زیادی دارد.

همچنین، به‌روز نگه داشتن وضعیت واکسیناسیون خود، از جمله دریافت واکسن‌های تقویتی، می‌تواند دفاع بدن را تقویت کند و در صورت ابتلا به ویروس، از شدت بیماری بکاهد. علاوه بر این، رعایت اقدامات بهداشتی ساده مانند شستشوی دست‌ها، استفاده از ماسک در مکان‌های شلوغ و حفظ فاصله اجتماعی، همچنان روش‌های موثر در پیشگیری از ابتلا و کنترل شیوع بیماری به شمار می‌روند.

در نهایت، با اتخاذ این تدابیر، می‌توانیم به‌طور مؤثری از انتقال ویروس جلوگیری کرده و حتی در صورت ابتلا، آن را در سطحی کنترل‌شده‌تر و کم‌خطرتر تجربه کنیم. این اقدامات پیشگیرانه به‌ویژه برای گروه‌های آسیب‌پذیر، از جمله افراد مسن و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. بنابراین، آگاهی و مراقبت مستمر، کلید مقابله با این ویروس در دوران کنونی است.