راز طول عمر کشف شد

به گزارش پارسینه به نقل از فرارو یک پژوهش جدید از دانشگاه هاروارد نشان می‌دهد که مصرف ویتامین دی ممکن است روند کوتاه شدن تلومرها را که به عنوان شاخصی زیستی از پیری در نظر گرفته می‌شود، کندتر کند.

مطالعه‌ای جدید که این هفته در یکی از مجلات معتبر علمی منتشر شده، حاکی از آن است که مصرف بالاتر ویتامین دی ممکن است به کند شدن یکی از فرایندهای زیستی مرتبط با پیری کمک کند. این یافته‌ها توجه بسیاری از محققان و علاقه‌مندان به علوم سلامت را به خود جلب کرده، اما کارشناسان هشدار می‌دهند که مردم نباید به سرعت به سمت مصرف مکمل‌های ویتامین دی روی بیاورند. زیرا این نتایج هنوز نیاز به تأیید در مطالعات گسترده‌تری دارند و بیشتر مردم از طریق رژیم غذایی و قرار گرفتن در معرض نور خورشید، ویتامین دی کافی دریافت می‌کنند. در این تحقیق تمرکز بر ساختاری به نام «تلومر» بوده است؛ تلومرها پوشش‌هایی در انتهای کروموزوم‌های سلولی هستند که همانند کلاهکی محافظ از اطلاعات ژنتیکی در برابر آسیب محافظت می‌کنند. این بخش‌ها با افزایش سن کوتاه‌تر می‌شوند و کوتاه شدن آن‌ها با افزایش خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها در ارتباط است. به گفته پژوهشگران، مصرف مکمل‌های ویتامین دی ممکن است روند کوتاه شدن تلومرها را کندتر کند.

پیش از این نیز مطالعاتی ارتباط میان سطح ویتامین دی و طول تلومر را بررسی کرده بودند، اما اغلب این تحقیقات از نوع مشاهده‌ای بودند و امکان اثبات رابطه علت و معلولی وجود نداشت. نکته مهم در مطالعه جدید این است که به‌صورت تصادفی، دو سویه کور و همراه با دارونما طراحی شده و به همین دلیل از اعتبار علمی بالاتری برخوردار است. دکتر جوآن منسون، یکی از نویسندگان این تحقیق می‌گوید: «ما معتقدیم که این یافته‌ها امیدبخش هستند و قطعاً ارزش مطالعه بیشتر را دارند. اما پیش از آن‌که بتوانیم راهنمای عمومی برای مصرف ویتامین دی را تغییر دهیم، نیازمند تأیید این نتایج در مطالعات تکرارشونده هستیم.» یافته‌های این تحقیق بخشی از یک پروژه بزرگ‌تر به نام VITAL trial هستند؛ مطالعه‌ای بلندمدت که طی پنج سال گذشته تحت نظارت دانشگاه هاروارد در حال انجام است. در این پژوهش بیش از ۲۵٬۸۰۰ فرد بالغ شرکت کرده‌اند؛ زنان بالای ۵۵ سال و مردان بالای ۵۰ سال. این افراد روزانه ۲٬۰۰۰ واحد بین‌المللی ویتامین دی 3 و یک گرم اسید چرب امگا ۳ دریافت کرده‌اند. هدف اولیه این پژوهش، بررسی تأثیر این مکمل‌ها بر پیشگیری از سرطان و بیماری‌های قلبی‌عروقی بوده است.

تلومرها و ارتباط آن‌ها با پیری

تلومرها نقش مهمی در سلامت سلول دارند. با هر بار تقسیم سلولی، تلومرها اندکی کوتاه می‌شوند و این پدیده در گذر زمان باعث پیری سلولی می‌شود. کوتاه شدن تلومرها علاوه بر پیری، با افزایش خطر ابتلا به عفونت‌ها، دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی‌عروقی نیز ارتباط دارد. پژوهشگران بر این باورند که فایده احتمالی ویتامین دی در کاهش التهاب نهفته است. التهاب مزمن با بروز بیماری‌های خودایمنی و سرطان در ارتباط است و ویتامین دی ممکن است با تعدیل این فرایند، در محافظت از تلومرها نقش داشته باشد. با وجود نتایج امیدوارکننده، دکتر منسون تأکید می‌کند که ویتامین دی به‌تنهایی نمی‌تواند راه‌حلی جادویی برای تمام مشکلات مزمن باشد. به گفته او، بسیاری از بیماری‌های مزمن با مصرف این مکمل کاهش نمی‌یابند. او می‌گوید: «مکمل‌های غذایی هرگز نمی‌توانند جایگزین یک رژیم غذایی سالم و سبک زندگی فعال باشند. ما بارها تأکید کرده‌ایم که تمرکز اصلی باید بر سبک زندگی باشد، نه صرفاً مصرف مکمل. البته برای برخی گروه‌های خاص مانند افراد با سطح بالای التهاب یا در معرض خطر بالای بیماری‌های التهابی، مکمل هدفمند ویتامین دی می‌تواند مفید واقع شود.»

این مطالعه به‌صورت تصادفی طراحی شده بود؛ به این معنا که شرکت‌کنندگان به‌طور اتفاقی در گروه مکمل یا دارونما قرار گرفتند. این روش کمک می‌کند تا ویژگی‌هایی مانند سن، وضعیت سلامت، رژیم غذایی و میزان فعالیت بدنی میان دو گروه به‌طور متوازن توزیع شود. همین امر موجب می‌شود تفاوت نهایی میان دو گروه به‌خاطر خود مکمل باشد و نه عوامل دیگر. به‌علاوه، این تحقیق «دو سویه کور» بوده است؛ یعنی نه شرکت‌کنندگان می‌دانستند چه مکملی دریافت می‌کنند و نه پژوهشگران و تکنسین‌های مجری مطالعه از محتوای مکمل‌ها مطلع بودند. این نوع طراحی، استاندارد طلایی در تحقیقات بالینی محسوب می‌شود. با آن‌که مطالعه جدید شواهدی از تأثیر ویتامین دی در کاهش سرعت کوتاه شدن تلومرها ارائه داده، کارشناسان تأکید دارند که برای اثبات قطعی این اثرات، به مطالعات بیشتر و دقیق‌تری نیاز است. در حال حاضر، رعایت رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی منظم و پرهیز از التهاب‌های مزمن، همچنان بهترین راهکارها برای حفظ سلامت سلولی و مقابله با پیری محسوب می‌شوند.