روان درمان گران جدید در راه هستند؟

تحریریه پارسینه:شاید برای شما هم پیش آمده باشد که وقتی با مشکل خاصی روبه رو می شوید به هوش مصنوعی رجوع کنید و از آن راهکار بخواهید. برای مثال، وقتی احساس تنهایی می کنید یا از افسردگی رنج می برید یا اینکه احساس می کنید دچار اختلالات روانی شده‌اید، سری به هوش مصنوعی می زنید و با او به گفت و گو و درد و دل می نشینید. اتفاقا هوش مصنوعی نیز پا به پای شما حرکت می کند و راهکارهای مختلفی برای حل مشکلاتتان به شما می دهد. در سال های اخیر  هوش مصنوعی کاربردهای متعددش را در حوزه های گوناگون  به رخ کشده است. همین موضوع نیز باعث شده تا این سوال به ذهن متبادر شود که آیا هوش مصنوعی که گفته می شود به زودی جایگزین بسیاری از مشاغل می شود می تواند جای روان درمانی و روانشناس را هم بگیرد؟  برای پاسخ دادن به این پرسش، باید ابتدا تعریف دقیقی از «روان‌درمانی» داشته باشیم. روان‌درمانی تنها گفت‌وگو نیست؛ بلکه فرآیندی پیچیده، ظریف و عمیق است که در آن اعتماد، همدلی، شناخت هیجانات، و تغییر الگوهای فکری ناسالم محور قرار دارند. با این اوصاف باید گفت هوش مصنوعی قطعا نمی تواند جای مشاوران و تراپیست ها را بگیرد؛ هر چند در یکی دو سال گذشته در فضای مجازی بسیاری از اینفلوئنسرها با تبلیغات فراوان مدعی شدند که با ظهور هوش مصنوعی انسان ها دیگر نیازی به استفاده از تراپی ندارند، اما باید گفت روان درمانی فرآیندی پیچیده و رو درو است که لازمه آن برقراری ارتباط بین مراجعه کننده و روان درمان گر است؛ درحالیکه چنین اتفاقی در گفت و گو با هوش مصنوعی رخ نمی دهد. هوش مصنوعی اگرچه می تواند راهکارهایی برای حل برخی از اختلالات و بیماری ها به افراد ارائه دهد، اما قطعا نمی تواند درک عمیقی از تجربیات و تروماهایی که آنها پشت سر گذاشته اند، داشته باشد. بنابراین می توان این گونه نتیجه گرفت که شاید هوش مصنوعی در برخی از مباحث بتواند به کمک افراد بیاید اما استفاده از این تکنولوژی و جایگزین کردن آن به جای روانشناسان ممکن است پیامدهای زیادی به همراه داشته باشد؛ برای مثال، درمان های نادرست و غیراصولی و ارائه راهکارهای نامطلوب می تواند افراد را دچار مشکلات حادتر کند.