عارف: حل بحران آب نیازمند عزم ملی است، نه نگاه منطقه‌ای

به گزارش پارسینه به نقل از تسنیم، محمدرضا عارف در چهل و نهمین جلسه شورای عالی آب با اشاره به مسأله جدی آب در کشور و با بیان اینکه سایر ناترازی‌ها با همکاری و همراهی مردم و با اتخاذ اقدامات و تدابیر لازم از سوی نهادهای مرتبط حل‌شدنی است اما حل موضوع ناترازی آب و مقابله با خشکسالی نیازمند برنامه‌ریزی جدی و اصولی است، افزود: در گزارش‌ها و پیش‌بینی‌های بین‌المللی دهه‌های گذشته درخصوص بحران آب و خشکسالی هشدارهای لازم بویژه در ایران داده شده بود که امروز باید با جدیت در زمینه مسأله آب و تامین نیازمندی های شهروندان، کشاورزان و بخش صنعت  عمل کنیم.

وی با تاکید بر اهمیت و ضرورت اجرای دقیق مصوبات شورای عالی آب و هیئت دولت از جمله جلوگیری و برخورد با برداشت‌های غیرمجاز درکنار ساماندهی برداشت‌های مجاز در بالادست و پایین‌دست سدها و مخازن آبی کشور و همچنین جلوگیری از حفر چاه‌های غیرمجاز بویژه در مناطق با تنش آبی بیان کرد: حل مسأله آب موضوعی بخشی و منطقه‌ای نبوده و نیازمند اتخاذ اقدامات ملی است.

معاون اول رئیس‌جمهور با تاکید بر اهمیت و ضرورت اجرای دقیق مصوبات شورای عالی آب و هیئت دولت از جمله جلوگیری و برخورد با برداشت های غیرمجاز درکنار ساماندهی برداشت‌های مجاز در بالادست و پایین‌دست سدها و مخازن آبی کشور و همچنین جلوگیری از حفر چاه‌های غیرمجاز بویژه در مناطق با تنش آبی بیان کرد: حل مسأله آب موضوعی بخشی و منطقه‌ای نبوده و نیازمند اتخاذ اقدامات منطقه‌ای است.

عارف تصریح کرد: دولت‌ها و حاکمیت موظف به تامین آب شرب مورد نیاز مردم هستند و درعین حال با توجه به پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی کشور درخصوص وضعیت آبی و بارندگی در سال جاری آبی باید حمایت‌های لازم از کشاورزان در حد توان دولت بعمل آید چراکه کشاورزی در ایران در طول قرون گذشته علاوه بر محلی برای تامین درآمد، دارای جنبه های فرهنگی بوده است.

در این جلسه که وزرای جهاد کشاورزی و نیرو، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و مسئولان دستگاه‌های امر حضور داشتند، راهکارهای ساماندهی از برداشت‌ها در بالادست و پایین‌دست مخازن آبی تامین کننده آب شرب بررسی و تصمیم‌گیری و همچنین گزارش طرح بهبود وضع هوای کشور ارائه شد.

براین اساس و به منظور مدیریت کم‌آبی، مدیریت شرایط کشت دیم، ارائه الگوی کشت، اتخاذ سیاست‌های حمایتی از کشاورزان، جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز و ساماندهی برداشت‌ها در بالادست و پایین‌دست سدها و مخازن آبی بویژه در مناطق دارای تنش آبی در دستور کار دولت و شورای عالی آب قرار گرفت.

همچنین گزارش «سازمان توسعه و بهره‌برداری از فناوری‌های نوین آب‌های جوی» کشور ارائه شد.

در ادامه این جلسه تاکید شد، نظر به شرایط منابع آبی کشور و لزوم ارتقاء بهره‌برداری منابع آب جوی و اجرای «برنامه پنج ساله پایش جو و ارتقا‌ء بهره‌برداری از آب‌های جوی کشور»، سازمان توسعه و بهره‌برداری از فناوری‌های نوین آب‌های جوی با همکاری سازمان برنامه و بودجه راهکارهای تامین مالی اقدامات پیش‌بینی شده را بررسی و ارائه کنند.

همچنین اعضای این جلسه بر ضرورت بهره‌گیری از توان‌های شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی در ساخت رادارهای هواشناسی تاکید کردند.

احیاء و زنده ماندن دریاچه ارومیه مهم‌ترین مسئله کشور است

هم‌چنین محمدرضا عارف در جلسه کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه چالش و بحران دریاچه ارومیه مربوط به یک استان نیست و این مسئله ملی باید با راه‌حل‌های ملی نیز حل شود، تاکید کرد: راهی جز اجماع نخبگانی برای نجات دریاچه ارومیه وجود ندارد و از دانشگاهیان، نخبگان و کارشناسان برجسته این حوزه انتظار داریم نقد همراه با پیشنهاد و راهکار ارائه دهند.

معاون اول رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه نجات دریاچه ارومیه یک مسئله ملی است که با عزم ملی و نه نگاه بخشی‌نگری و منطقه‌ای، قادر به نجات این دریاچه هستیم، تصریح کرد: راهی جز اجماع نخبگانی، بهره‌گیری از نظرات دانشگاهیان و ورود تشکل های مردمی و محیط زیستی برای نجات این دریاچه نداریم.

وی خاطر نشان کرد: اگر احیاء و نجات دریاچه ارومیه مسئله‌ای ساده بود در دوره‌های قبل نیز چنین جلساتی تشکیل شده بود و این مسئله حل می‌شد. جالب است کسانی که خود در گذشته مسئولیت داشتند اکنون نقد می‌کنند البته با کمک دانشگاهیان و برجستگان علمی و با یک عزم ملی امید به حل این چالش داریم.

عارف با قدردانی از دانشگاه‌های شریف و تهران در کنار دانشگاه‌های منطقه شمال غرب برای ارائه راهکارهای علمی و عملیاتی نجات دریاچه ارومیه ادامه داد: باید با توجه به مشکلات و شرایط کشور و همچنین شرایط اقلیمی سال‌های گذشته مسئله دریاچه ارومیه حل شود چراکه بر این باوریم که موجودی زنده و بانشاط به نام دریاچه ارومیه داریم و باید اثربخشی آن را در کل کشور ببینیم.

وی با اشاره به تبعات خشکی این دریاچه در کوتاه مدت برای زمین‌های حاصل‌خیز شمال‌غرب کشور و همچنین سایر استان‌ها با توجه به مسیر وزش باد، تغییر اقلیم،‌ برداشت بی رویه آب بالادست و پایین‌دست سدها و مخازن آبی حوضه آبریز دریاچه، توسعه بی‌رویه زمین‌های کشاورزی و حفر چاه‌های غیرمجاز را از مهمترین عوامل دامن زدن به خشکی دریاچه ارومیه برشمرد و بیان کرد: اصلاح الگوی کشت،‌ برخورد با حفر چاه‌های غیرقانونی،‌ جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز و بهره‌گیری از توانایی‌های تشکل‌های مردمی از مهمترین راه‌حل‌های مهم و کوتاه‌مدت در نجات دریاچه ارومیه است.

وی با اشاره به تغییر اقلیم و کاهش 32 درصدی بارش در کشور از متوسط بلند مدت 248 میلیمتر به 152 میلیمتر در سال آبی گذشته افزود: با توجه به آخرین گزارش‌های سازمان هواشناسی، میزان بارش در حوضه‌های آبریز از میانگین سال‌های قبل پایین‌تر است و نگرانی‌هایی نیز در خصوص مخازن آبی سدهای منطقه وجود دارد که باید با توجه به چنین شرایطی اقدامات متناسب در نجات دریاچه ارومیه اتخاذ شود.

عارف برداشت بی‌رویه آب از سدها و همچنین توسعه زمین‌های کشاورزی را از دیگر عوامل مهم خشکی این دریاچه دانست و گفت: با وجود همه اقدامات برداشت‌های بی‌رویه ادامه دارد و با وجود مسدود سازی چاه‌های غیرمجاز، چاه‌های جدیدی حفر می‌شود که باید نظارت‌ها و برخوردهای لازم برای اجرای مصوبات این کارگروه در این زمینه افزایش یابد.

معاون اول رئیس‌جمهور همچنین به افزایش کاشت محصولات باغی و صیفی جات در حوضه آبریز دریاچه ارومیه اشاره و اضافه کرد: تولید و صادرات محصولات باغی به قیمت هدر رفتن آب است که بسیاری از این محصولات نیز اتلاف می‌شود،‌ البته سرمایه‌گذارانی در منطقه کارخانه‌هایی برای فرآوری محصولات باغی و تولید کنسانتره احداث کرده اند تا محصولات باغی تلف نشود اما باید دید با توجه به اهمیت نجات دریاچه ارومیه می‌توانیم الگوی کشت گذشته را ادامه دهیم یا خیر؟

وی با تاکید بر اینکه احیاء و زنده ماندن دریاچه ارومیه مهمترین مسئله کشور است، گفت: وزارت جهاد کشاورزی اصلاح الگوی کشت در منطقه حوضه آبریز این دریاچه را به طور جدی پیگیری کند و استانداران نیز با قاطعیت اجرا کنند.

عارف ادامه داد: مصوبات کارگروه علمی دریاچه ارومیه زمانی اجرا می‌شود که به یک اجماع ملی برسیم و هنوز عده‌ای در خصوص خشکی دریاچه ارومیه توجیه نیستند و همچنین عوامل دولتی و انسانی را به دلیل برخی اقدامات اشتباه مقصر می‌دانند تا جاییکه طبق برخی گزارش‌ها پل احداث شده بر روی این دریاچه در خشکی چشمه‌های اطراف موثر بوده است.

معاون اول رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه مسئله حیاتی کشور و منطقه نجات دریاچه ارومیه است که باید اصلاح الگوی کشت و برخورد با چاه های غیرقانونی با جدیت دنبال شود و گزارش‌ها نشان می‌دهد که 1,5 برابر چاه‌های مسدودی، چاه‌های جدیدی حفر شده است، افزود: باید تشکل‌های مردمی و محیط زیستی را به میدان بیاوریم و هر جا که به مردم میدان دادیم موفق شدیم و پیروزی ما در دفاع مقدس هشت ساله نیز به این دلیل بود که یک جوان بسیجی با تلاش و انگیزه به میدان آمد و پس از آن رده‌های نظامی را طی کرد.

وی با بیان اینکه باید از توانایی‌ها و ظرفیت‌های تشکل‌های محیط زیستی برای نجات دریاچه ارومیه استفاده کنیم، خاطر نشان کرد: تشکل‌‌های محیط زیستی به دلیل برخی برخوردهای امنیتی که در گذشته با آنها شد، شاید انگیزه‌ای برای ورود به حل مسائل محیط زیستی و به ویژه نجات این دریاچه نداشته باشند و احتیاط می‌کنند که باید با اتخاذ سازوکارهای لازم زمینه ورود مردم منطقه و این تشکل‌ها را فراهم کنیم.

عارف احداث سدها در حوضه آبریز دریاچه ارومیه فراتر از نیازهای آب شرب را کم لطفی به حقابه محیط زیست منطقه برشمرد و ادامه داد: بخش مهمی از آب‌های پشت سدها و رودخانه‌ها برای کشاورزی استفاده شد و این سوال مطرح می‌شود که وقتی حقابه دریاچه تخصیص داده نمی‌شود اما احداث سد اقدام درستی است یا خیر؟ که در نتیجه آن کشاورزان به افزایش کاشت محصولات باغی تشویق می‌شوند و زمانی که مخازن آب پشت سدها کاهش می‌یابد از دولت مطالبه می‌کنند.

معاون اول رئیس‌جمهور بیان کرد: سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور می‌تواند در نجات این دریاچه میدان‌داری کند و در کنار آن نیز طرح بارور کردن ابرها در حوضه آبریز دریاچه ارومیه با هدف نجات این دریاچه با جدیت دنبال می‌شود.

وی از دبیرخانه کارگروه ملی دریاچه ارومیه خواست تا علاوه بر پیگیری جدی اجرای این مصوبات جلسات این کارگروه هر دو ماه یک بار برای ارزیابی میزان پیشرفت عملیاتی شدن طرح‌های نجات دریاچه ارومیه برگزار شود.

عارف تاکید کرد: باید مسئولیت خودمان را در برابر مسئله مهم و ملی نجات دریاچه ارومیه به طور کامل انجام دهیم.

همچنین در این جلسه دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه، گزارشی از اقدامات این کارگروه در دولت چهاردهم شامل همکاری با دانشگاه‌ها، برگزاری همایش‌ها و بهره‌گیری از نظرات نخبگانی، برنامه ریزی برای بارور سازی ابرها، زمینه سازی برای ورود سرمایه گذاران علاقمند در اجرای طرح‌های نجات دریاچه، فعال شدن مرزها برای جایگزینی درآمد مردم منطقه و حمایت‌های لازم از کشاورزان ارائه کرد.

در ادامه نیز گزارش سازمان هواشناسی گزارشی از تحلیل بارش،‌ دما و خشکسالی حوضه دریاچه ارومیه ارائه کرد و سازمان حفاظت محیط زیست نیز آخرین وضعیت دریاچه ارومیه را طی گزارشی ارائه کرد و حاضرین این جلسه به بررسی میزان پیشرفت اجرای مصوبات جلسات قبلی این کارگروه و طرح پیشنهادات و راهکارهای جدید در خصوص نجات دریاچه ارومیه پرداختند.