.svg)
قطع ارتباط باکتریها؛ راهی تازه برای پیشگیری از بیماریهای لثه
پژوهش تازه دانشگاه مینهسوتا نشان میدهد با مختل کردن ارتباط شیمیایی میان باکتریهای دهان میتوان از تشکیل پلاک و بیماریهای لثه جلوگیری کرد. این رویکرد نوین به جای نابودی همه باکتریها، تعادل سالم میکروبیوم را حفظ میکند.
به گزارش پارسینه به نقل ازscience daily، راهی تازه برای پیشگیری از بیماریهای لثه
تصویر رایانهای از سطح دندان نشان میدهد: زمانی که ارتباط میکروبی فعال است، گونههای مرتبط با بیماری رشد میکنند (سمت چپ). اما با مختل کردن این ارتباط، باکتریهای مرتبط با سلامت تقویت میشوند (سمت راست). منبع: دانشگاه مینهسوتا
همه موجودات زنده برای بقا سازگار میشوند و باکتریها نیز از این قاعده مستثنی نیستند. طی دههها، برخی باکتریها بهتدریج در برابر آنتیبیوتیکها و مواد ضدعفونیکننده رایج مقاوم شدهاند و چالشهای جدی برای پزشکی و سلامت عمومی ایجاد کردهاند. در عین حال، بیشمار گونه باکتری نقشی حیاتی در حفظ سلامت بدن ایفا میکنند. این موضوع پرسشی مهم را مطرح میکند: بهجای تلاش برای حذف باکتریها، آیا میتوان رفتار آنها را تغییر داد تا بیماری کاهش یابد و سلامت تقویت شود؟
ارتباط باکتریها در دهان
در دهان انسان حدود ۷۰۰ گونه باکتری وجود دارد که از طریق فرآیندی به نام «حس تجمعی» (quorum sensing) دائماً با هم ارتباط برقرار میکنند. این ارتباط شیمیایی به باکتریها امکان میدهد بهصورت گروهی هماهنگ عمل کنند. بسیاری از باکتریهای دهانی برای ارسال و دریافت پیامها به مولکولهای سیگنال موسوم به *N-acyl homoserine lactones (AHLs)* متکی هستند.
بررسی ارتباط باکتریها در پلاک دندانی
پژوهشگران دانشگاه مینهسوتا (دانشکده علوم زیستی و دانشکده دندانپزشکی) بررسی کردند که باکتریهای دهان چگونه ارتباط برقرار میکنند و آیا میتوان این ارتباط را عمداً مختل کرد. هدف آنها این بود که ببینند آیا دخالت در این سیگنالها میتواند از تجمع پلاک جلوگیری کرده و میکروبیوم دهانی سالمتر ایجاد کند. یافتهها که در مجله npj Biofilms and Microbiomesمنتشر شد، نشان میدهد این رویکرد میتواند شیوه درمان بیماریهای باکتریایی را تغییر دهد.
یافتههای کلیدی
- باکتریهای پلاک دندانی سیگنالهای AHL را در نواحی پر اکسیژن (بالای خط لثه) تولید میکنند و این سیگنالها توسط باکتریهای نواحی کماکسیژن (زیر خط لثه) دریافت میشوند.
- حذف سیگنالهای AHL با استفاده از آنزیمهای ویژهای به نام لاکتونازها باعث افزایش گونههای باکتری مرتبط با سلامت دهان شد.
- این نتایج نشان میدهد آنزیمهای انتخابشده میتوانند جوامع پلاک دندانی را بازآرایی کرده و تعادل سالمی از میکروبها حفظ کنند.
پلاک دندانی بهمثابه یک اکوسیستم زنده
میکائل الیاس، استاد دانشگاه و نویسنده ارشد مطالعه گفت: «پلاک دندانی مانند یک اکوسیستم جنگلی بهتدریج شکل میگیرد. گونههای پیشگام مانند Streptococcusو Actinomyces نخستین ساکنان هستند و معمولاً بیضرر و مرتبط با سلامت دهاناند. اما استعمارگران دیرهنگام متنوعتر، شامل باکتریهای موسوم به "کمپلکس قرمز" مانند Porphyromonas gingivalis هستند که بهشدت با بیماریهای لثه مرتبطاند. با مختل کردن سیگنالهای شیمیایی ارتباطی، میتوان جوامع پلاک را در مرحله سلامت نگه داشت یا به آن بازگرداند.»
راکش سیکدار، نویسنده اصلی افزود: «آنچه چشمگیر است نقش اکسیژن است. وقتی سیگنالهای AHL را در شرایط هوازی مسدود کردیم، باکتریهای مرتبط با سلامت بیشتر شدند. اما افزودن AHL در شرایط بیهوازی رشد باکتریهای بیماریزا را تقویت کرد. این نشان میدهد حس تجمعی بالای خط لثه و زیر آن نقشهای متفاوتی دارد و پیامدهای مهمی برای درمان بیماریهای لثه دارد.»
به سوی درمانهای نوین مبتنی بر میکروبیوم
پژوهشگران قصد دارند بررسی کنند که ارتباط باکتریها در بخشهای مختلف دهان و در بیماران با مراحل متفاوت بیماری لثه چگونه تغییر میکند. الیاس گفت: «درک نحوه ارتباط و سازماندهی جوامع باکتریایی میتواند ابزارهای تازهای برای پیشگیری از بیماریهای لثه در اختیار ما بگذارد ـ نه با جنگیدن با همه باکتریها، بلکه با حفظ راهبردی تعادل سالم میکروبی.» تیم تحقیق باور دارد این رویکرد میتواند به درمانهای جدید برای سایر بخشهای بدن نیز منجر شود، جایی که عدم تعادل میکروبیوم با بیماریها و برخی سرطانها مرتبط است.
این پژوهش با حمایت مالی مؤسسه ملی سلامت آمریکا (NIH) انجام شد.
ارسال نظر